Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *uperti sę, *upьrǫ sę 'stawić opór, przeciwstawić się, sprzeciwić się'
Zob. przeć (przed siebie)
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- uprzeć się przy swoim
Cytaty
|
Turoń chciał boisko dla młodzieży budować i skocznię narciarską za miastem. Miedza uparł się przy restauracji z motelem. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1988 |
|
|
Uparła się na tę podróż, naprawdę niebezpieczną. Nie potrafił jej powstrzymać, chociaż robił, co mógł, aby nie jechała do Czeczenii. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008 |
|
|
Andrew chciał zamówić taksówkę, ale uparła się, że odwiezie go na lotnisko jego terenowym nissanem. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008 |
|
|
[...] w Alpach, Górach Skalistych i Andach - wytyczone są trasy dla szaleńców, którzy uparli się, żeby najwyższe szczyty zdobywać na rowerach. źródło: NKJP: Piotr Toborek, Tadeusz Iwanicki: W górę na pedałach, Gazeta Wyborcza, 1992-06-26 |
|
|
Nie zostanę sama, wydana na pastwę najgorszych obaw. A jeśli uprzesz się jechać, pojadę z tobą. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uprę się |
uprzemy się |
|||
| 2 os. |
uprzesz się |
uprzecie się |
|||
| 3 os. |
uprze się |
uprą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uparłem się +(e)m się uparł |
uparłam się +(e)m się uparła |
uparłom się +(e)m się uparło |
uparliśmy się +(e)śmy się uparli |
uparłyśmy się +(e)śmy się uparły |
| 2 os. |
uparłeś się +(e)ś się uparł |
uparłaś się +(e)ś się uparła |
uparłoś się +(e)ś się uparło |
uparliście się +(e)ście się uparli |
uparłyście się +(e)ście się uparły |
| 3 os. |
uparł się |
uparła się |
uparło się |
uparli się |
uparły się |
bezosobnik: uparto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uprzyjmy się |
|
| 2 os. |
uprzyj się |
uprzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uparłbym się bym się uparł |
uparłabym się bym się uparła |
uparłobym się bym się uparło |
uparlibyśmy się byśmy się uparli |
uparłybyśmy się byśmy się uparły |
| 2 os. |
uparłbyś się byś się uparł |
uparłabyś się byś się uparła |
uparłobyś się byś się uparło |
uparlibyście się byście się uparli |
uparłybyście się byście się uparły |
| 3 os. |
uparłby się by się uparł |
uparłaby się by się uparła |
uparłoby się by się uparło |
uparliby się by się uparli |
uparłyby się by się uparły |
bezosobnik: uparto by się
bezokolicznik: uprzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uparłszy się
gerundium: uparcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uparcie się |
uparcia się |
| D. | uparcia się |
uparć się |
| C. | uparciu się |
uparciom się |
| B. | uparcie się |
uparcia się |
| N. | uparciem się |
uparciami się |
| Ms. | uparciu się |
uparciach się |
| W. | uparcie się |
uparcia się |
Składnia
| Rzosobowy | + | uprzeć się | + |
przy CZYM
|
| Rzosobowy | + | uprzeć się | + |
na CO
|
| Rzosobowy | + | uprzeć się | + |
że ZDANIE | żeby ZDANIE
|
| Rzosobowy | + | uprzeć się | + |
BEZOKOLICZNIK
|