Chronologizacja
Pochodzenie
niem. Montur
z fr. monture 'oprawa'
1. ubiór
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- amerykański, niemiecki, polski; esesmański, górniczy, kolejarski, marynarski, milicyjny, natowski, policyjny, strażacki, ułański, wojskowy; admiralski, generalski, kapitański, oficerski, żołnierski; galowy, paradny, polowy, służbowy, wyjściowy; dobrze skrojony, dopasowany, obszarpany, podarty, pokrwawiony, rozpięty, wyprasowany; biały, czarny, granatowy, zielony mundur; mundur obwieszony medalami, orderami; harcerskie, hitlerowskie; maskujące mundury
- mundur esesmana, górnika, kolejarza, leśnika, pilota; kapitana, majora, oficera, podpułkownika, porucznika, sierżanta; Wehrmachtu
- mundur z dystynkcjami, z orderami, z trupimi czaszkami
- mundur w kolorze jakim
- mundury i dystynkcje, mundury i odznaczenia, mundury i odznaki
- krój; klapy; strzępy munduru
- nosić, obciągnąć, przywdziać/przywdziewać, wdziać, włożyć/wkładać, założyć, zapiąć, zdjąć/zdejmować; otrzepać mundur
- w mundurze i czapce, w mundurze i hełmie
Cytaty
|
Zauważył jedynego, który nosił mundur oficera WP. źródło: NKJP: Piotr Lipiński: Płynął w powietrzu, Gazeta Wyborcza, 1996-05-25 |
|
|
Jerzy Sienkiewicz wdziewa oficerski mundur, czarne, lśniące oficerki, rogatywkę, jak na kawalerzystę przystało. źródło: NKJP: Dorota Kosierkiewicz: Ułani, ułani..., Echo Dnia, 2004-11-05 |
|
|
Żołnierze, którzy wyszli z brzucha samolotu, nosili oliwkowe mundury i dystynkcje rządowej armii. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
Jest zapis, który stanowi, że na mundurach górniczych nosi się posiadane ordery, odznaczenia państwowe i odznaki, a przy mundurach przyznaną honorową szpadę górniczą. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 17.12.2002 |
|
|
Podziwiał [...] swój policyjny mundur wiszący na wieszaku przy kuchennych drzwiach. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mundur |
mundury |
|
| D. | munduru |
mundurów |
|
| C. | mundurowi |
mundurom |
|
| B. | mundur |
mundury |
|
| N. | mundurem |
mundurami |
|
| Ms. | mundurze |
mundurach |
|
| W. | mundurze |
mundury |
2. godność
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- obraza munduru
- szacunek dla munduru
- splamić, zhańbić mundur
Cytaty
|
Miejmy szacunek dla munduru! Jeżeli cywil zacznie karać żołnierza, to niedługo wierni będą chcieli karać księdza! źródło: NKJP: Paweł Wroński: Projekt ustawy o dyscyplinie wojskowej, Gazeta Wyborcza, 1996-09-03 |
|
|
Zbigniewowi zarzucono napaść z nożem na funkcjonariuszy na służbie, Gabrieli pobicie policjanta, obrazę munduru i używanie wulgarnych słów. źródło: NKJP: Pojmanie kowboja, Dziennik Polski, 2002-02-15 |
|
|
Była już mężatką, a los wyznaczył jej na męża byłego szwoleżera, legionowego oficera... [...]. Tak, tego samego, który potem splamił mundur współpracą z okupantem. źródło: NKJP: Krystyna Kolińska: Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mundur |
mundury |
|
| D. | munduru |
mundurów |
|
| C. | mundurowi |
mundurom |
|
| B. | mundur |
mundury |
|
| N. | mundurem |
mundurami |
|
| Ms. | mundurze |
mundurach |
|
| W. | mundurze |
mundury |
Inne uwagi
Zwykle lp