Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *oděti 'umieścić coś wokół czegoś, obłożyć czymś; okryć czymś, okryć odzieżą, ubraniem; ubrać'
Forma prasłowiańska z przedrostkiem *o(b)- od psł. *děti 'położyć, postawić, umieścić coś gdzieś; zrobić, uczynić, wykonać coś'; zob. dziać
1. kogoś w płaszcz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | oblec, przyoblec, przyodziać, ubrać | |
| antonimy: | rozebrać |
Połączenia
- odziać w czerń, w garnitur, w habit, w łachmany, w mundur, w pancerz, w płaszcz, w purpurę, w szaty, w wór, w zbroję
Cytaty
|
Ja w szaty was odziałem i ja z was je zdarłem, bo całunami były. źródło: KWSJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964 |
|
|
Posypię włosy popiołem, odzieję wór zgrzebny, zakrzywię głowę jak sierp i będę opłakiwał nauczyciela mojego... źródło: KWSJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
odzieję |
odziejemy |
|||
| 2 os. |
odziejesz |
odziejecie |
|||
| 3 os. |
odzieje |
odzieją |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odziałem +(e)m odział |
odziałam +(e)m odziała |
odziałom +(e)m odziało |
odzialiśmy odzieliśmy +(e)śmy odziali +(e)śmy odzieli |
odziałyśmy +(e)śmy odziały |
| 2 os. |
odziałeś +(e)ś odział |
odziałaś +(e)ś odziała |
odziałoś +(e)ś odziało |
odzialiście odzieliście +(e)ście odziali +(e)ście odzieli |
odziałyście +(e)ście odziały |
| 3 os. |
odział |
odziała |
odziało |
odziali odzieli |
odziały |
bezosobnik: odziano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
odziejmy |
|
| 2 os. |
odziej |
odziejcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odziałbym bym odział |
odziałabym bym odziała |
odziałobym bym odziało |
odzialibyśmy odzielibyśmy byśmy odziali byśmy odzieli |
odziałybyśmy byśmy odziały |
| 2 os. |
odziałbyś byś odział |
odziałabyś byś odziała |
odziałobyś byś odziało |
odzialibyście odzielibyście byście odziali byście odzieli |
odziałybyście byście odziały |
| 3 os. |
odziałby by odział |
odziałaby by odziała |
odziałoby by odziało |
odzialiby odzieliby by odziali by odzieli |
odziałyby by odziały |
bezosobnik: odziano by
bezokolicznik: odziać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
odziawszy
gerundium: odzianie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | odzianie |
odziania |
| D. | odziania |
odziań |
| C. | odzianiu |
odzianiom |
| B. | odzianie |
odziania |
| N. | odzianiem |
odzianiami |
| Ms. | odzianiu |
odzianiach |
| W. | odzianie |
odziania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: odziany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | odziany |
odziany |
odziany |
odziane |
odziana |
| D. | odzianego |
odzianego |
odzianego |
odzianego |
odzianej |
| C. | odzianemu |
odzianemu |
odzianemu |
odzianemu |
odzianej |
| B. | odzianego |
odzianego |
odziany |
odziane |
odzianą |
| N. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianą |
| Ms. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | odziani |
odziani |
odziane |
odziane |
| D. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odzianych |
| C. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
| B. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odziane |
| N. | odzianymi |
odzianymi |
odzianymi |
odzianymi |
| Ms. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odzianych |
odpowiednik aspektowy: odziewać
Inne uwagi
Zwykle imb
Składnia
|
+ | odziać | + |
KOGO/CO +
(w CO)
|
| Rzosobowy | + | odziać | + |
CO
|
2. ubogich
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie
Cytaty
|
Ktoś obliczył, że przy optymalnym rozwoju nowoczesnych technologii wystarczy praca produkcyjna zaledwie 5 procent ludzkości, aby wyżywić, odziać i zaopatrzyć w niezbędne urządzenia pozostałych 95 procent. źródło: KWSJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór : rzeczy mniejsze, 1998 |
|
|
Nie chciałbym za pana obejrzeć światła tego dnia, w którym się pan przekona, że trafiliście do rozumu tego narodu, żeście go odziali, nakarmili, żeście go wykształcili, ale jego serce się przed wami zamknęło. źródło: NKJP: Barbara Nawrocka-Dońska: Stolik z fotografią, 1975 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
odzieję |
odziejemy |
|||
| 2 os. |
odziejesz |
odziejecie |
|||
| 3 os. |
odzieje |
odzieją |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odziałem +(e)m odział |
odziałam +(e)m odziała |
odziałom +(e)m odziało |
odzialiśmy odzieliśmy +(e)śmy odziali +(e)śmy odzieli |
odziałyśmy +(e)śmy odziały |
| 2 os. |
odziałeś +(e)ś odział |
odziałaś +(e)ś odziała |
odziałoś +(e)ś odziało |
odzialiście odzieliście +(e)ście odziali +(e)ście odzieli |
odziałyście +(e)ście odziały |
| 3 os. |
odział |
odziała |
odziało |
odziali odzieli |
odziały |
bezosobnik: odziano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
odziejmy |
|
| 2 os. |
odziej |
odziejcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
odziałbym bym odział |
odziałabym bym odziała |
odziałobym bym odziało |
odzialibyśmy odzielibyśmy byśmy odziali byśmy odzieli |
odziałybyśmy byśmy odziały |
| 2 os. |
odziałbyś byś odział |
odziałabyś byś odziała |
odziałobyś byś odziało |
odzialibyście odzielibyście byście odziali byście odzieli |
odziałybyście byście odziały |
| 3 os. |
odziałby by odział |
odziałaby by odziała |
odziałoby by odziało |
odzialiby odzieliby by odziali by odzieli |
odziałyby by odziały |
bezosobnik: odziano by
bezokolicznik: odziać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
odziawszy
gerundium: odzianie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | odzianie |
odziania |
| D. | odziania |
odziań |
| C. | odzianiu |
odzianiom |
| B. | odzianie |
odziania |
| N. | odzianiem |
odzianiami |
| Ms. | odzianiu |
odzianiach |
| W. | odzianie |
odziania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: odziany
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | odziany |
odziany |
odziany |
odziane |
odziana |
| D. | odzianego |
odzianego |
odzianego |
odzianego |
odzianej |
| C. | odzianemu |
odzianemu |
odzianemu |
odzianemu |
odzianej |
| B. | odzianego |
odzianego |
odziany |
odziane |
odzianą |
| N. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianą |
| Ms. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | odziani |
odziani |
odziane |
odziane |
| D. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odzianych |
| C. | odzianym |
odzianym |
odzianym |
odzianym |
| B. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odziane |
| N. | odzianymi |
odzianymi |
odzianymi |
odzianymi |
| Ms. | odzianych |
odzianych |
odzianych |
odzianych |
odpowiednik aspektowy: odziewać
Składnia
| Rzosobowy | + | odziać | + |
KOGO
|