UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

palnąć

Chronologizacja

1780, SL

Pochodzenie

pol. palić

Pol. palnąć to XVIII-wieczny twór od pol. palić w znaczeniu specjalnym 'strzelać'. Możliwe, że istniał psł. czasownik *palnǫti, ale nie jest poświadczony (Bańk), zob. palić

1. pięścią w stół

Definicja

pot.

uderzyć mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

palnąć dłonią, pięścią
palnąć w blat, w łeb

Cytaty

	- Jedźmy - Asse palnął w blat dłonią. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997
	W tej chwili nieprzyjacielski cekaem posunął celniej, jakiś pocisk władował się w strzelnicę, zrykoszetował, odbił kawał cegły, który palnął w głowę podchorążego. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	- Nic nie powiedział. Ani słowa, tylko od razu tak mnie palnął w twarz, że mało przez ścianę nie przeleciałam. - Drań!... - syknąłem. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	- Jego zapytam sam! - przerwał Najmowicz, z trudem powstrzymując się, żeby nie palnąć podwładnego w ucho. źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palnę	palniemy
2 os.	palniesz	palniecie
3 os.	palnie	palną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłem +(e)m palnął	palnęłam +(e)m palnęła	palnęłom +(e)m palnęło	palnęliśmy +(e)śmy palnęli	palnęłyśmy +(e)śmy palnęły
2 os.	palnąłeś +(e)ś palnął	palnęłaś +(e)ś palnęła	palnęłoś +(e)ś palnęło	palnęliście +(e)ście palnęli	palnęłyście +(e)ście palnęły
3 os.	palnął	palnęła	palnęło	palnęli	palnęły

bezosobnik: palnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palnijmy
2 os.	palnij	palnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłbym bym palnął	palnęłabym bym palnęła	palnęłobym bym palnęło	palnęlibyśmy byśmy palnęli	palnęłybyśmy byśmy palnęły
2 os.	palnąłbyś byś palnął	palnęłabyś byś palnęła	palnęłobyś byś palnęło	palnęlibyście byście palnęli	palnęłybyście byście palnęły
3 os.	palnąłby by palnął	palnęłaby by palnęła	palnęłoby by palnęło	palnęliby by palnęli	palnęłyby by palnęły

bezosobnik: palnięto by

bezokolicznik: palnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: palnąwszy

gerundium: palnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palnięcie	palnięcia
D.	palnięcia	palnięć
C.	palnięciu	palnięciom
B.	palnięcie	palnięcia
N.	palnięciem	palnięciami
Ms.	palnięciu	palnięciach
W.	palnięcie	palnięcia

Składnia

palnąć

KOGO + (CZYM) + w CO

2. z rewolweru

Definicja

pot.

strzelić z broni palnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

strzelić

Cytaty

Tyle tylko nam wiadomo, że nie zadowalało go stawianie samych podpisów; przechadzając się po obozie, lubił sobie palnąć z mauzera, jeśli czyjś pysk mu się nie podobał.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag tom 2, 1977

Niemcy w zimowych, białych ubraniach maskujących grają w kości w cieniu transportera opancerzonego. Nagle z boku palnęli z hakownicy. Niemiec o mało nie spadł ze skrzynki po pociskach.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kupisz: Entuzjaści pod bronią, Dziennik Łódzki, 2006-01-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palnę	palniemy
2 os.	palniesz	palniecie
3 os.	palnie	palną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłem +(e)m palnął	palnęłam +(e)m palnęła	palnęłom +(e)m palnęło	palnęliśmy +(e)śmy palnęli	palnęłyśmy +(e)śmy palnęły
2 os.	palnąłeś +(e)ś palnął	palnęłaś +(e)ś palnęła	palnęłoś +(e)ś palnęło	palnęliście +(e)ście palnęli	palnęłyście +(e)ście palnęły
3 os.	palnął	palnęła	palnęło	palnęli	palnęły

bezosobnik: palnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palnijmy
2 os.	palnij	palnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłbym bym palnął	palnęłabym bym palnęła	palnęłobym bym palnęło	palnęlibyśmy byśmy palnęli	palnęłybyśmy byśmy palnęły
2 os.	palnąłbyś byś palnął	palnęłabyś byś palnęła	palnęłobyś byś palnęło	palnęlibyście byście palnęli	palnęłybyście byście palnęły
3 os.	palnąłby by palnął	palnęłaby by palnęła	palnęłoby by palnęło	palnęliby by palnęli	palnęłyby by palnęły

bezosobnik: palnięto by

bezokolicznik: palnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: palnąwszy

gerundium: palnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palnięcie	palnięcia
D.	palnięcia	palnięć
C.	palnięciu	palnięciom
B.	palnięcie	palnięcia
N.	palnięciem	palnięciami
Ms.	palnięciu	palnięciach
W.	palnięcie	palnięcia

Składnia

palnąć

z CZEGO

3. mowę

Definicja

pot.

wypowiedzieć jakiś dłuższy tekst do konkretnego odbiorcy w sposób zdecydowany i dobitny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Połączenia

palnąć gadkę, kazanie, mowę

Cytaty

	W dniu wyjazdu dyrektor Miszczak palnął mowę do ludu dając za przykład Szwajcarię, gdzie dyrektor banku nie szepnie na temat sekretów firmy nawet żonie, [...] źródło: NKJP: Marcin Meller: Ja, ten zły, Polityka, 2000-11-18
	[...] kiedy chłopiec podszedł, mój współpasażer nieprzyjemnym, kostycznym tonem palnął mu kazanie na temat... Nie, nie zgadniesz, na jaki temat! Starszy pan pouczył chłopca, że żebrać nie wolno, bo to GRZECH [...] źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1996
	Nic więc dziwnego, że dowódca pułku przyjął Nowaka niechętnie. Palnął mówkę na temat działalności różnych wysokich sztabów, które zamiast 76-tek przysyłają oficerów do zadań specjalnych. źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967
	Kotowski znowu nie wytrzymał i palnął filipikę,że gdyby armia niemiecka chciała,oczywiście jej przywódcy, Hitlera i faszystów można by już dawno odsunąć od władzy, źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palnę	palniemy
2 os.	palniesz	palniecie
3 os.	palnie	palną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłem +(e)m palnął	palnęłam +(e)m palnęła	palnęłom +(e)m palnęło	palnęliśmy +(e)śmy palnęli	palnęłyśmy +(e)śmy palnęły
2 os.	palnąłeś +(e)ś palnął	palnęłaś +(e)ś palnęła	palnęłoś +(e)ś palnęło	palnęliście +(e)ście palnęli	palnęłyście +(e)ście palnęły
3 os.	palnął	palnęła	palnęło	palnęli	palnęły

bezosobnik: palnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palnijmy
2 os.	palnij	palnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłbym bym palnął	palnęłabym bym palnęła	palnęłobym bym palnęło	palnęlibyśmy byśmy palnęli	palnęłybyśmy byśmy palnęły
2 os.	palnąłbyś byś palnął	palnęłabyś byś palnęła	palnęłobyś byś palnęło	palnęlibyście byście palnęli	palnęłybyście byście palnęły
3 os.	palnąłby by palnął	palnęłaby by palnęła	palnęłoby by palnęło	palnęliby by palnęli	palnęłyby by palnęły

bezosobnik: palnięto by

bezokolicznik: palnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: palnąwszy

gerundium: palnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palnięcie	palnięcia
D.	palnięcia	palnięć
C.	palnięciu	palnięciom
B.	palnięcie	palnięcia
N.	palnięciem	palnięciami
Ms.	palnięciu	palnięciach
W.	palnięcie	palnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: palnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	palnięty	palnięty	palnięty	palnięte	palnięta
D.	palniętego	palniętego	palniętego	palniętego	palniętej
C.	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętej
B.	palniętego	palniętego	palnięty	palnięte	palniętą
N.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętą
Ms.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	palnięci	palnięci	palnięte	palnięte
D.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych
C.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym
B.	palniętych	palniętych	palniętych	palnięte
N.	palniętymi	palniętymi	palniętymi	palniętymi
Ms.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych

Składnia

palnąć

4. głupstwo

Definicja

pot.

zrobić albo powiedzieć coś szybko i bez zastanowienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

chlapnąć, pojechać

Połączenia

palnąć jakieś słowa; gafę, głupotę, głupstwo

Cytaty

	Już tak jakoś jest, że człowiek przypomina sobie o najważniejszym dopiero wtedy, kiedy palnął głupotę. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: As w rękawie, 1998
	Dziś Marek B. przyznaje, że dba o spokój wypowiedzi, nie chce palnąć słów, których by potem żałował. źródło: NKJP: Marcin Kołodziejczyk: Premier z Arabii, Polityka, 2004-04-10
	– Kto ci powiedział, że twój ojciec wpędził matkę do grobu? – Ciotka Janina – mruknął Tomek, czując, że palnął głupstwo. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	- Ty już wiesz, co dziewuszka ma pod spódnicą, hę? - Widziałem - palnął Jurek. I wszyscy się zaśmieli. A w chłopaku wezbrał wielki gniew, aż zacisnął pięści, [...] źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palnę	palniemy
2 os.	palniesz	palniecie
3 os.	palnie	palną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłem +(e)m palnął	palnęłam +(e)m palnęła	palnęłom +(e)m palnęło	palnęliśmy +(e)śmy palnęli	palnęłyśmy +(e)śmy palnęły
2 os.	palnąłeś +(e)ś palnął	palnęłaś +(e)ś palnęła	palnęłoś +(e)ś palnęło	palnęliście +(e)ście palnęli	palnęłyście +(e)ście palnęły
3 os.	palnął	palnęła	palnęło	palnęli	palnęły

bezosobnik: palnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palnijmy
2 os.	palnij	palnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłbym bym palnął	palnęłabym bym palnęła	palnęłobym bym palnęło	palnęlibyśmy byśmy palnęli	palnęłybyśmy byśmy palnęły
2 os.	palnąłbyś byś palnął	palnęłabyś byś palnęła	palnęłobyś byś palnęło	palnęlibyście byście palnęli	palnęłybyście byście palnęły
3 os.	palnąłby by palnął	palnęłaby by palnęła	palnęłoby by palnęło	palnęliby by palnęli	palnęłyby by palnęły

bezosobnik: palnięto by

bezokolicznik: palnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: palnąwszy

gerundium: palnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palnięcie	palnięcia
D.	palnięcia	palnięć
C.	palnięciu	palnięciom
B.	palnięcie	palnięcia
N.	palnięciem	palnięciami
Ms.	palnięciu	palnięciach
W.	palnięcie	palnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: palnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	palnięty	palnięty	palnięty	palnięte	palnięta
D.	palniętego	palniętego	palniętego	palniętego	palniętej
C.	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętej
B.	palniętego	palniętego	palnięty	palnięte	palniętą
N.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętą
Ms.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	palnięci	palnięci	palnięte	palnięte
D.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych
C.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym
B.	palniętych	palniętych	palniętych	palnięte
N.	palniętymi	palniętymi	palniętymi	palniętymi
Ms.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych

Składnia

	+	palnąć	+	CO
	+	palnąć	+	MOWA WPROST

5. sobie setkę

Definicja

wypić szybko porcję alkoholu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	chlapnąć, ciapnąć, dziabnąć, golnąć, rąbnąć, strzelić, trzasnąć, walnąć
	hiperonimy:	wypić

Cytaty

Ha - pomyślałem sobie - śmiejcie się, śmiejcie, jestem jak pomnik, u stóp którego bawią się dzieci. I znowu palnąłem sobie szklaneczkę na ich rachunek.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

Jaka tam radość jest… Radość to jest wtedy, jak się palnie kielicha – to jest radość.

źródło: Internet: administracja.sgh.waw.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palnę	palniemy
2 os.	palniesz	palniecie
3 os.	palnie	palną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłem +(e)m palnął	palnęłam +(e)m palnęła	palnęłom +(e)m palnęło	palnęliśmy +(e)śmy palnęli	palnęłyśmy +(e)śmy palnęły
2 os.	palnąłeś +(e)ś palnął	palnęłaś +(e)ś palnęła	palnęłoś +(e)ś palnęło	palnęliście +(e)ście palnęli	palnęłyście +(e)ście palnęły
3 os.	palnął	palnęła	palnęło	palnęli	palnęły

bezosobnik: palnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palnijmy
2 os.	palnij	palnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palnąłbym bym palnął	palnęłabym bym palnęła	palnęłobym bym palnęło	palnęlibyśmy byśmy palnęli	palnęłybyśmy byśmy palnęły
2 os.	palnąłbyś byś palnął	palnęłabyś byś palnęła	palnęłobyś byś palnęło	palnęlibyście byście palnęli	palnęłybyście byście palnęły
3 os.	palnąłby by palnął	palnęłaby by palnęła	palnęłoby by palnęło	palnęliby by palnęli	palnęłyby by palnęły

bezosobnik: palnięto by

bezokolicznik: palnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: palnąwszy

gerundium: palnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palnięcie	palnięcia
D.	palnięcia	palnięć
C.	palnięciu	palnięciom
B.	palnięcie	palnięcia
N.	palnięciem	palnięciami
Ms.	palnięciu	palnięciach
W.	palnięcie	palnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: palnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	palnięty	palnięty	palnięty	palnięte	palnięta
D.	palniętego	palniętego	palniętego	palniętego	palniętej
C.	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętemu	palniętej
B.	palniętego	palniętego	palnięty	palnięte	palniętą
N.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętą
Ms.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym	palniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	palnięci	palnięci	palnięte	palnięte
D.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych
C.	palniętym	palniętym	palniętym	palniętym
B.	palniętych	palniętych	palniętych	palnięte
N.	palniętymi	palniętymi	palniętymi	palniętymi
Ms.	palniętych	palniętych	palniętych	palniętych

Składnia

palnąć

Data ostatniej modyfikacji: 24.01.2020