UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nosić

Chronologizacja

XIV w., Bor
Wyraz poświadczony również w tekście "Bogurodzicy", datowanym często na wiek XIII (niekiedy nawet na okres wcześniejszy), jednak jego najstarszy zachowany zapis pochodzi dopiero z 1407 r.

Pochodzenie

psł. *nositi

1. bagaże

Definicja

trzymając coś w rękach lub na plecach, ramionach, głowie, chodzić z tym długo albo wiele razy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

nosić bagaże, ciężary, walizki
nosić na rękach, na plecach, na barkach; na grzbiecie, na głowie

Cytaty

	Miotała się między piętrami - raz drugie, raz setne, potem dwudzieste trzecie, potem znowu sto pięćdziesiąte czwarte. Więcej jeździła windą, niż nosiła pakunki. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Góry Żmijowe, 2006
	Wokół stołu krążyły smukłe jak ważki pielęgniarki, nosząc talerzyki, widelce i noże. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Pogoda dla wszystkich, 2003
	Kiedy McCain zwolnił połowę personelu sztabu wyborczego, reszta też zaczęła go opuszczać; 71-letni senator sam musiał nosić bagaże podróżując po kraju. źródło: NKJP: Tomasz Zalewski, Mac is back, Polityka, 2008-02-16
	W jednym z wierzchowców rozpoznał potężnego wałacha, który nosił na grzbiecie Stevara. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

nosić

KOGO/CO

2. broń

Definicja

zwykle mieć mieć z sobą, chodząc lub przebywając poza domem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Połączenia

nosić broń, karabin; klucz; zegarek
nosić przy sobie
nosić w kieszeni, w torebce, w plecaku
nosić ze sobą

Cytaty

W czasach średniowiecza zawsze noszono broń przy sobie, a nóż służył równie dobrze do krojenia chleba, jak i do obrony lub ataku.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005

Nierozsądni ludzie w przeciwieństwie do dyrektorów banków noszą przy sobie gotówkę (...)

źródło: NKJP: Wojciech Kuczok: Senność, 2009

- Niedobrze - rzekł milicjant. - Dowód trzeba nosić ze sobą. - Panie poruczniku, pan mu daruje. Roztargniony, wiadomo - artysta.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wniebowstąpienie, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

Rz osobowy

nosić

3. odznakę

Definicja

mieć na sobie jako ozdobę albo znak czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

nosić chustę, koronę, krzyż, krzyżyk, liberię, mundur, obrączkę, odznakę, pierścionek, tarczę
nosić na piersiach, na szyi, na palcu

Cytaty

Jak przyszli Niemcy, kazali im nosić gwiazdy. Tych, co protestowali albo chcieli uciekać, zastrzelili.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

A zatem ojciec Alfy i jego wierny sługa nosili identyfikatory, ażeby towarzyszyć dziewczynie.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Miałem babcię, która grywała na pianinie, i dziadka, który umarł na raka żołądka, na szlachetną chorobę ludzi szlachetnych, a mama właśnie po nim nosiła żałobę.

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Żydowska wojna, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

Rz osobowy

nosić

4. ubierać się

Definicja

ubierać się w coś i mieć to na sobie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

nosić bieliznę, buty, czapkę, dżinsy, frak, spodnie, sukienkę; hełm, kapelusz, majtki, rękawiczki, strój

Cytaty

Nosił garnitur w szaroliliową kratę, koszulę w amarantowe prążki i szeroki, natrętnie szafirowy krawat.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba:Plama na suficie, 2004

Kasia, jak sama mówiła, nosiła kapelusze dla fantazji.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002

Mógłbyś go rozpoznać? Raczej nie. Miał brodę i nosił czapkę.

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

Rz osobowy

nosić

5. okulary

Definicja

mieć coś, co wyróżnia pod względem wyglądu od innych ludzi lub zwierząt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

nosić brodę, okulary, perukę; rogi

Cytaty

Mężczyzna nosił brodę szeroką jak łopata, sięgającą niemal pasa, u którego zwisał miecz.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Żydowskie kobiety po ślubie często goliły głowy i nosiły peruki.

źródło: NKJP: Andrzej Żbikowski, Żydzi polscy, Polityka , 2008-05-07

Elandy należą do największych antylop świata. Żyją w Afryce. Zarówno samce jak i samice noszą rogi.

źródło: NKJP:Antylopa pod kroplówką, Dziennik Bałtycki, 2001-01-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

Rz żywotny

nosić

6. nazwę

Definicja

być nazywanym w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

nosić imię, miano, nazwę, nazwisko, tytuł

Cytaty

Od tego czasu rozpoznawał ją pośród innych, miała siedemnaście lat i nosiła imię Celina.

źródło: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Następnego dnia wjechali kolejką na szczyt, który nosił nazwę Kasprowy Wierch.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Jaki sąd spotka go po tamtej stronie, zadufańca, co nosił przydomek Pobożny, a w rzeczywistości był niedbałym i złym stróżem wiary?

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

nosić

7. mieć cechę

Definicja

książk.

mieć jakąś cechę zwracającą uwagę

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

nosić ślady, oznaki, znamiona czegoś

Cytaty

Taśma była zniszczona, nosiła ślady wielokrotnego wyświetlania. Najwyraźniej gwiazdor co pewien czas zamykał się w gabinecie i ją oglądał.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Potyczka wydawała się teraz poważną bitwą, a wyczyny w walce nosiły znamiona bohaterstwa.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

nosić

8. kogoś nosi

Definicja

pot.

używane do opisania kogoś, kto często zmienia miejsce, nie mogąc wytrwać w jednym miejscu, będąc niespokojnym, podenerwowanym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

nosi kogoś po świecie
nosi kogoś z nerwów, z wściekłości

Cytaty

I kto to mówi?! Człowiek, którego przez lata nosiło po całym świecie.

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie Odcinek 226, 2002

Ciasne to wasze mieszkanko, że mu nie wystarcza i go nosi po mieście jak diabli...

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Gdybym się nie domyślił od razu, wystarczyłoby mi spojrzeć na ciebie, jak cię nosi z nerwów.

źródło: NKJP: Alan Akab, Więzień układu – część 13, Esensja, 2007-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	noszę	nosimy
2 os.	nosisz	nosicie
3 os.	nosi	noszą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłem +(e)m nosił	nosiłam +(e)m nosiła	nosiłom +(e)m nosiło	nosiliśmy +(e)śmy nosili	nosiłyśmy +(e)śmy nosiły
2 os.	nosiłeś +(e)ś nosił	nosiłaś +(e)ś nosiła	nosiłoś +(e)ś nosiło	nosiliście +(e)ście nosili	nosiłyście +(e)ście nosiły
3 os.	nosił	nosiła	nosiło	nosili	nosiły

bezosobnik: noszono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę nosił będę nosić	będę nosiła będę nosić	będę nosiło będę nosić	będziemy nosili będziemy nosić	będziemy nosiły będziemy nosić
2 os.	będziesz nosił będziesz nosić	będziesz nosiła będziesz nosić	będziesz nosiło będziesz nosić	będziecie nosili będziecie nosić	będziecie nosiły będziecie nosić
3 os.	będzie nosił będzie nosić	będzie nosiła będzie nosić	będzie nosiło będzie nosić	będą nosili będą nosić	będą nosiły będą nosić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		nośmy
2 os.	noś	noście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	nosiłbym bym nosił	nosiłabym bym nosiła	nosiłobym bym nosiło	nosilibyśmy byśmy nosili	nosiłybyśmy byśmy nosiły
2 os.	nosiłbyś byś nosił	nosiłabyś byś nosiła	nosiłobyś byś nosiło	nosilibyście byście nosili	nosiłybyście byście nosiły
3 os.	nosiłby by nosił	nosiłaby by nosiła	nosiłoby by nosiło	nosiliby by nosili	nosiłyby by nosiły

bezosobnik: noszono by

bezokolicznik: nosić

imiesłów przysłówkowy współczesny: nosząc

gerundium: noszenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	noszenie	noszenia
D.	noszenia	noszeń
C.	noszeniu	noszeniom
B.	noszenie	noszenia
N.	noszeniem	noszeniami
Ms.	noszeniu	noszeniach
W.	noszenie	noszenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: noszący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszący	noszący	noszący	noszące	nosząca
D.	noszącego	noszącego	noszącego	noszącego	noszącej
C.	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącemu	noszącej
B.	noszącego	noszącego	noszący	noszące	noszącą
N.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącą
Ms.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym	noszącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszący	noszący	noszące	noszące
D.	noszących	noszących	noszących	noszących
C.	noszącym	noszącym	noszącym	noszącym
B.	noszących	noszących	noszących	noszące
N.	noszącymi	noszącymi	noszącymi	noszącymi
Ms.	noszących	noszących	noszących	noszących

imiesłów przymiotnikowy bierny: noszony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	noszony	noszony	noszony	noszone	noszona
D.	noszonego	noszonego	noszonego	noszonego	noszonej
C.	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonemu	noszonej
B.	noszonego	noszonego	noszony	noszone	noszoną
N.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszoną
Ms.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym	noszonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	noszeni	noszeni	noszone	noszone
D.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych
C.	noszonym	noszonym	noszonym	noszonym
B.	noszonych	noszonych	noszonych	noszone
N.	noszonymi	noszonymi	noszonymi	noszonymi
Ms.	noszonych	noszonych	noszonych	noszonych

Składnia

nosić

KOGO + (po CZYM)

Frazeologizmy

bodaj/żeby kogoś święta ziemia nie nosiła
ktoś koszulę w zębach nosił
ktoś majtki w zębach nosił
ktoś nosi głowę jakoś
ktoś nosi na rękach kogoś
ktoś nosi pod sercem kogoś
ktoś nosi w łonie kogoś
ktoś nosi dziecko
ktoś nosi pod serduszkiem kogoś
ktoś nosi spodnie
ktoś nosi teczkę za kimś
ktoś nosi w sercu coś
ktoś nosi w sobie coś
ktoś nosi w sercu kogoś
szkoda, że kogoś święta ziemia nosi
że też kogoś święta ziemia nosi

Przysłowia

Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi
Żołnierz strzela, Pan Bóg kule nosi
Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka
Nosił wilk razy kilka ...
Póty dzban wodę nosi, póki się ucho nie urwie
Póty dzban wodę nosi, póki mu się ucho nie urwie

Żołnierz strzela, Pan Bóg kule nosi

Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2014