Chronologizacja
Pochodzenie
ogsł. *orz-strěľati
Zob. strzelić
Definicja
Wymowa
[rosstszelać] lub pot. [rossczszelać], lub pot. [roszczszelać]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozstrzelić | |
hiperonimy: | zastrzelić |
Połączenia
- Wehrmacht rozstrzelał; Armia Czerwona, żandarmeria rozstrzelała; Gestapo, NKWD rozstrzelało; partyzanci, żołnierze; bolszewicy, esesmani, gestapowcy, hitlerowcy, Niemcy, Rosjanie rozstrzelali
- rozstrzelać chłopów, generała, kilkudziesięciu mieszkańców, ludzi, oficerów, ojca, więźniów; rozstrzelanie jeńców, zakładników; Polaków
- rozstrzelać za działalność konspiracyjną, patriotyczną..., za tchórzostwo, za zdradę
- rozstrzelać w odwecie
- rozstrzelać natychmiast; publicznie; osobiście
- chcieć, kazać, rozkazać; zdążyć; należy rozstrzelać
- rozstrzelać i pochować, rozstrzelać i spalić; rozstrzelanie i powieszenie
- zostać rozstrzelanym
Cytaty
Tu, w sercu Puszczy Kampinoskiej, koło wsi Palmiry Niemcy rozstrzelali [...] ponad dwa tysiące Polaków. źródło: NKJP: E.Stangrodzka: Palmiry – nie zapomnimy, Tygodnik Ciechanowski, 2006-10-12 |
|
Maxa Schmelinga powinno się rozstrzelać za tchórzostwo, niesubordynację i kanty na Krecie. źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1977 |
|
29 stycznia 1943 roku na podstawie niemieckiego wyroku został rozstrzelany za nielegalny ubój Piotr Guszkiewicz. źródło: NKJP: Legion Góralski, Dziennik Polski, 2001-06-04 |
|
Wcześniej bez mrugnięcia okiem kazał rozstrzelać wszystkich lojalnych wobec rządu oficerów. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
Na miejscu Berlinga postawiłbym Świerczewskiego przed sądem wojennym i rozstrzelał. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozstrzelam |
rozstrzelamy |
|||
2 os. |
rozstrzelasz |
rozstrzelacie |
|||
3 os. |
rozstrzela |
rozstrzelają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstrzelałem +(e)m rozstrzelał |
rozstrzelałam +(e)m rozstrzelała |
rozstrzelałom +(e)m rozstrzelało |
rozstrzelaliśmy +(e)śmy rozstrzelali |
rozstrzelałyśmy +(e)śmy rozstrzelały |
2 os. |
rozstrzelałeś +(e)ś rozstrzelał |
rozstrzelałaś +(e)ś rozstrzelała |
rozstrzelałoś +(e)ś rozstrzelało |
rozstrzelaliście +(e)ście rozstrzelali |
rozstrzelałyście +(e)ście rozstrzelały |
3 os. |
rozstrzelał |
rozstrzelała |
rozstrzelało |
rozstrzelali |
rozstrzelały |
bezosobnik: rozstrzelano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozstrzelajmy |
|
2 os. |
rozstrzelaj |
rozstrzelajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstrzelałbym bym rozstrzelał |
rozstrzelałabym bym rozstrzelała |
rozstrzelałobym bym rozstrzelało |
rozstrzelalibyśmy byśmy rozstrzelali |
rozstrzelałybyśmy byśmy rozstrzelały |
2 os. |
rozstrzelałbyś byś rozstrzelał |
rozstrzelałabyś byś rozstrzelała |
rozstrzelałobyś byś rozstrzelało |
rozstrzelalibyście byście rozstrzelali |
rozstrzelałybyście byście rozstrzelały |
3 os. |
rozstrzelałby by rozstrzelał |
rozstrzelałaby by rozstrzelała |
rozstrzelałoby by rozstrzelało |
rozstrzelaliby by rozstrzelali |
rozstrzelałyby by rozstrzelały |
bezosobnik: rozstrzelano by
bezokolicznik: rozstrzelać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozstrzelawszy
gerundium: rozstrzelanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozstrzelanie |
rozstrzelania |
D. | rozstrzelania |
rozstrzelań |
C. | rozstrzelaniu |
rozstrzelaniom |
B. | rozstrzelanie |
rozstrzelania |
N. | rozstrzelaniem |
rozstrzelaniami |
Ms. | rozstrzelaniu |
rozstrzelaniach |
W. | rozstrzelanie |
rozstrzelania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: rozstrzelany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rozstrzelany |
rozstrzelany |
rozstrzelany |
rozstrzelane |
rozstrzelana |
D. | rozstrzelanego |
rozstrzelanego |
rozstrzelanego |
rozstrzelanego |
rozstrzelanej |
C. | rozstrzelanemu |
rozstrzelanemu |
rozstrzelanemu |
rozstrzelanemu |
rozstrzelanej |
B. | rozstrzelanego |
rozstrzelanego |
rozstrzelany |
rozstrzelane |
rozstrzelaną |
N. | rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelaną |
Ms. | rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rozstrzelani |
rozstrzelani |
rozstrzelane |
rozstrzelane |
D. | rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
C. | rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
rozstrzelanym |
B. | rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelane |
N. | rozstrzelanymi |
rozstrzelanymi |
rozstrzelanymi |
rozstrzelanymi |
Ms. | rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
rozstrzelanych |
odpowiednik aspektowy: rozstrzeliwać
Składnia
+ | rozstrzelać | + |
KOGO
|