Chronologizacja
Pochodzenie
1. prawdę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przemilczeć, zmilczeć |
Połączenia
- zamilczeć jakieś fakty, prawdę
- zamilczeć o czyichś wybrykach
- zamilczeć dyskretnie
Cytaty
|
Pycha nie pozwoliła mu zamilczeć o tym strzeleckim wyczynie. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Być może zrobiłem nieco dobrego, ale - abyś nie sądził, że się chwalę - zamilczę o tym. źródło: KWSJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980 |
|
|
Przygotowanie [...] wystawy odbywało się w atmosferze totalnej prowizorki [...]. Byłem komisarzem tej wystawy, więc o stronie organizacyjnej dyskretnie zamilczę. źródło: KWSJP: Krzysztof Pleśniarowicz: Krótka historia ośrodka Cricot 2, Polityka, 1980, nr 25 |
|
|
Kto tak bardzo boi się o swój nimb autorytetu, że gotów jest zamilczeć prawdę? źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zamilczę |
zamilczymy |
|||
| 2 os. |
zamilczysz |
zamilczycie |
|||
| 3 os. |
zamilczy |
zamilczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamilczałem +(e)m zamilczał |
zamilczałam +(e)m zamilczała |
zamilczałom +(e)m zamilczało |
zamilczeliśmy +(e)śmy zamilczeli |
zamilczałyśmy +(e)śmy zamilczały |
| 2 os. |
zamilczałeś +(e)ś zamilczał |
zamilczałaś +(e)ś zamilczała |
zamilczałoś +(e)ś zamilczało |
zamilczeliście +(e)ście zamilczeli |
zamilczałyście +(e)ście zamilczały |
| 3 os. |
zamilczał |
zamilczała |
zamilczało |
zamilczeli |
zamilczały |
bezosobnik: zamilczano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zamilczmy |
|
| 2 os. |
zamilcz |
zamilczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamilczałbym bym zamilczał |
zamilczałabym bym zamilczała |
zamilczałobym bym zamilczało |
zamilczelibyśmy byśmy zamilczeli |
zamilczałybyśmy byśmy zamilczały |
| 2 os. |
zamilczałbyś byś zamilczał |
zamilczałabyś byś zamilczała |
zamilczałobyś byś zamilczało |
zamilczelibyście byście zamilczeli |
zamilczałybyście byście zamilczały |
| 3 os. |
zamilczałby by zamilczał |
zamilczałaby by zamilczała |
zamilczałoby by zamilczało |
zamilczeliby by zamilczeli |
zamilczałyby by zamilczały |
bezosobnik: zamilczano by
bezokolicznik: zamilczeć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zamilczawszy
gerundium: zamilczenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zamilczenie |
zamilczenia |
| D. | zamilczenia |
zamilczeń |
| C. | zamilczeniu |
zamilczeniom |
| B. | zamilczenie |
zamilczenia |
| N. | zamilczeniem |
zamilczeniami |
| Ms. | zamilczeniu |
zamilczeniach |
| W. | zamilczenie |
zamilczenia |
odpowiednik aspektowy: zamilczać
Składnia
| Rzosobowy | + | zamilczeć | + |
o CZYM
|
| Rzosobowy | + | zamilczeć | + |
CO
|
2. w pół słowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | zamilknąć |
Połączenia
- zamilczeć na chwilę
- zamilczeć w pół słowa
- zamilczeć nagle, wreszcie
- zamilczeć i posłuchać; wycofać się i zamilczeć
Cytaty
|
- Zamilcz! - Co znaczy, zamilcz? Mówię szczerą prawdę i wyznaję zasadę wolności słowa. źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Lepiej zamilczcie, nie wypowiadajcie się na temat stanu wojennego. źródło: KWSJP: Sprawozdania stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.12.2004 |
|
|
Jeśli nie dociera do ciebie, że to, co ty mówisz, mnie rani, to proszę, zamilcz. źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008 |
|
|
Może lepiej będzie, jak zamilczysz na razie (bo nie masz nic do napisania, poza obrażaniem mnie). źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zamilczę |
zamilczymy |
|||
| 2 os. |
zamilczysz |
zamilczycie |
|||
| 3 os. |
zamilczy |
zamilczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamilczałem +(e)m zamilczał |
zamilczałam +(e)m zamilczała |
zamilczałom +(e)m zamilczało |
zamilczeliśmy +(e)śmy zamilczeli |
zamilczałyśmy +(e)śmy zamilczały |
| 2 os. |
zamilczałeś +(e)ś zamilczał |
zamilczałaś +(e)ś zamilczała |
zamilczałoś +(e)ś zamilczało |
zamilczeliście +(e)ście zamilczeli |
zamilczałyście +(e)ście zamilczały |
| 3 os. |
zamilczał |
zamilczała |
zamilczało |
zamilczeli |
zamilczały |
bezosobnik: zamilczano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zamilczmy |
|
| 2 os. |
zamilcz |
zamilczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zamilczałbym bym zamilczał |
zamilczałabym bym zamilczała |
zamilczałobym bym zamilczało |
zamilczelibyśmy byśmy zamilczeli |
zamilczałybyśmy byśmy zamilczały |
| 2 os. |
zamilczałbyś byś zamilczał |
zamilczałabyś byś zamilczała |
zamilczałobyś byś zamilczało |
zamilczelibyście byście zamilczeli |
zamilczałybyście byście zamilczały |
| 3 os. |
zamilczałby by zamilczał |
zamilczałaby by zamilczała |
zamilczałoby by zamilczało |
zamilczeliby by zamilczeli |
zamilczałyby by zamilczały |
bezosobnik: zamilczano by
bezokolicznik: zamilczeć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zamilczawszy
gerundium: zamilczenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zamilczenie |
zamilczenia |
| D. | zamilczenia |
zamilczeń |
| C. | zamilczeniu |
zamilczeniom |
| B. | zamilczenie |
zamilczenia |
| N. | zamilczeniem |
zamilczeniami |
| Ms. | zamilczeniu |
zamilczeniach |
| W. | zamilczenie |
zamilczenia |
Inne uwagi
Zwykle tr.rozk.
Składnia
| Rzosobowy | + | zamilczeć | + |
|