UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozbijać

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

z psł. *orz-bijati

- czasownik wielokrotny do orz-biti (zob. bić)

1. talerz

Definicja

niszczyć przedmiot zrobiony z kruchego materiału, powodując, że rozpada się on na małe kawałki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozłupywać, tłuc

Połączenia

rozbijać butelkę, szybę, witrynę
rozbijać młotkiem
rozbijać w drzazgi; w/na drobny mak

Cytaty

	W dniu 12 sierpnia br. ok. godz. 15:15 funkcjonariusz Straży Miejskiej obsługujący monitoring zauważył, że na płycie Rynku nietrzeźwy mężczyzna zakłóca porządek publiczny, rozbija kufel o ziemię i zaczepia przechodniów. źródło: NKJP: Internet
	Dwie pacynki o czymś tam rozmawiały, a potem się pokłóciły. W końcu jedna drugiej (jak się potem okazało, przedstawiały pijaków) rozbijała na głowie butelkę udającą ćwiartkę wódki. źródło: NKJP: Wiesław Kępiński: Sześćdziesiąty pierwszy, 2006
	Słoiki, których nie dał rady otworzyć, po prostu rozbijał kamieniem. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008
	Pamiętam, że raz w przedpokoju naliczyłem pięć dekli i tyleż samo grubych lasek. Strasznie mi to zaimponowało! Potem się dopiero dowiedziałem, że panowie korporanci chodzili z tymi laskami bić Żydów i rozbijać szyby w sklepikach na Nalewkach... źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy	+	rozbijać	+	CO + (o CO)
Rz_osobowy	+	rozbijać	+	CO + (na CZYM)
Rz_osobowy	+	rozbijać	+	CO + (CZYM)

2.a dom

Definicja

uderzać w coś i niszczyć to

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

niszczyć

Połączenia

rozbijać bramę, drzwi, nagrobki, sklep
rozbijanie obiektów

Cytaty

	Ażeby dostać się do środka, musieliśmy rozbijać drzwi siekierą. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954
	Czy rabacja galicyjska, czy szowinizm, czy jeszcze coś innego — są to zjawiska głęboko pokrewne, tego samego rzędu. Rozbijać dworki szlacheckie, sklepy żydowskie, bić Cyganów. Piekło wschodnioeuropejskie. źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych: eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993
	W czasie bitwy w 1863 roku zwycięscy Kozacy, mszcząc się za pomoc, jakiej mieszkańcy Drohiczyna udzielili powstańcom, zrabowali całe miasto, podpalali dom po domu, rozbijając kramy i szynkownie, a ludność żydowską w okrutny sposób zdziesiątkowali. źródło: NKJP: Tadeusz Sikorski: Żydzi w Drohiczynie – cz. 2, Głos Siemiatycz, 2007-08-08
	Watahy młodych ludzi rozbijają wiaty przystanków MPK przy ul. Piastowskiej w pobliżu pubu. źródło: NKJP: Zbigniew Budych: Wandale dewastują, Gazeta Wrocławska, 2002-08-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

rozbijać

CO + (CZYM)

2.b samochód

Definicja

uderzać czymś i niszczyć to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

niszczyć

Połączenia

rozbijać auto, samochód

Cytaty

W swojej karierze miał już siedem poważnych wypadków, wielokrotnie rozbijał samochody.

źródło: NKJP: Paweł Chwał: Benzynę ma we... krwi, Gazeta Krakowska, 2007-08-24

Kto rozbija prawie nowy samochód, aby uzyskać odszkodowanie?

źródło: NKJP: Krystyna Krawczyk: Syn wjechał na ojca, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2005-08-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

3. głowę

Definicja

kaleczyć ciało w wyniku uderzenia lub upadku

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozkwaszać, rozwalać
	hiperonimy:	ranić

Połączenia

rozbijać głowę

Cytaty

Brak wystających rur kantów i zaworów w znaczny sposób zwiększa bezpieczeństwo (dzieci nie mają o co rozbijać głowy).

źródło: NKJP: Zasada działania pompy ciepła, Dziennik Bałtycki, 2005-11-22

Pędzi między straganami z galanterią, żeby znowu znaleźć się na głównym targowisku, rozbija kolano o drewnianą skrzynkę, na której rozłożono woreczki z kaszą i grochem, wywraca przekupce koszyk z sałatą...

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Dlaczego miałbym brodzić w nietoperzym łajnie i rozbijać sobie głowę po ciemku? Wrócę tu z latarnią, a przy okazji zostawię Słonemu wiadomość, gdzie jestem.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

CO + (o CO)

4. całość

Definicja

dzielić na części

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	atomizować, fragmentaryzować, rozdzielać
	hiperonimy:	dzielić

Połączenia

rozbijać akcję, demonstrację; jedność, solidarność

Cytaty

	Załamany kompozytor przerobił operę, rozbijając przydługi II akt na dwa; okazało się to posunięciem słusznym, a premiera nowej wersji w Brescii (gdzie rolę tytułową śpiewała polsko-ukraińska gwiazda Salomea Kruszelnicka) przyniosła wreszcie upragniony triumf. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Życiorys z libretta, Polityka, 2008-12-20
	Aby taka powłoka mogła powstać, w atmosferze musi znajdować się wystarczająca ilość wody (którą wysokoenergetyczne fotony rozbijają na pierwiastki). źródło: NKJP: Internet
	- Inspektorka orkiestry... - nie dokończył, bo Harold przerwał po raz wtóry, rozbijając pytanie na sylaby: - I n s p e k t o r k a? źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007
	Co to są zawodowi rozbijacze? - Tacy ludzie, którzy byli w kilku partiach i każdą z nich rozbijali. źródło: NKJP: Ewa Milewicz: Polska korupcją stoi, Gazeta Wyborcza, 1997-07-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

rozbijać

KOGO/CO

5. gang

Definicja

sprawiać, że jakaś grupa przestaje istnieć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozwalać
	hiperonimy:	demontować, dzielić

Połączenia

policja rozbija kogo
rozbijać gang, mafię, układ; małżeństwo, rodzinę, związek

Cytaty

Mówiłem ci, że nie wchodzę w istniejące związki, o ile o nich wiem – powiedział sucho. – Nie rozbijam małżeństw.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia na rozdrożu, 2008

Ponadto nie chcę rozbijać zgranej, rozumiejącej się grupy, która pracuje wspólnie od pięciu lat.

źródło: NKJP: Tworzy się niezła drużyna, Dziennik Polski, 2000-12-06

Miał rozbijać gangi, układy, a stworzył własny, bliźniaczo podobny do tych, które działały w TVP chyba od początku jej istnienia.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Przez politykę mi smutno, Gazeta Wyborcza, 1998-10-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

KOGO/CO

6. wojsko

Definicja

mieć przewagę w walce lub rywalizacji sportowej

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rozgramiać
	hiperonimy:	pokonywać

Połączenia

rozbijać ataki, obronę, wojska

Cytaty

29 XII 1918 oswobodzenie; powstańcy gnieźnieńscy rozbijają Niemców pod Zdziechową i udaremniają im atak na Poznań.

źródło: NKJP: Krystyna Malik, Raciborska Maria (red.): Przewodnik po Polsce, 1996

Brazylia, rozbijając piłkarskiego kopciuszka, czyli zespół Korei Północnej, miał rozpocząć swój marsz po tytuł mistrza świata.

źródło: NKJP: Paweł Stankiewicz: Brazylia wymęczyła zwycięstwo, Dziennik Bałtycki, 2010-06-16

Z tej malowniczej i niesfornej zbieraniny Dawid uformował karną drużynę sześciuset oddanych mu duchem i ciałem zabijaków. Na ich czele urządzał zuchwałe wypady po żywność, rozbijał z zasadzki drobne oddziały królewskie i za daniny bronił ludności przed najściem Filistynów.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

KOGO/CO

7. mięso

Definicja

rozpłaszczać tłuczkiem kawałek mięsa, aby przygotować je do smażenia lub duszenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

rozbijać mięso

Cytaty

Po drugie - nigdy nie rozbijać mięsa tłuczkiem! Wołowinę i wieprza rozbijać wewnętrzną stroną dłoni. Kurczaka się nie rozbija w ogóle.

źródło: Internet

Na blacie marmurowym bez obawy można położyć gorący garnek czy rozbijać mięso na kotlety.

źródło: Internet

Mięso osączyć z marynaty (marynatę zachować) i odpowiednio nacinając oraz rozbijając tłuczkiem, uformować w cienki prostokątny płat, posmarować nadzieniem, zrolować i owinąć białą bawełnianą nicią.

źródło: NKJP: Teresa Miazgowska: Kącik konesera, Kuchnia, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy	+	rozbijać	+	CO + na CO
Rz_osobowy	+	rozbijać	+	CO + CZYM

8. buty

Definicja

rozciągać buty, aby stały się wygodniejsze

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

powiększać, rozciągać, rozpychać

Połączenia

rozbijać buty

Cytaty

Próbować rozbijać buty jakimiś domowymi sposobami (np. zmoczyć wodą i nałożyć na nogi) czy po prostu wymienić na większe?

źródło: Internet

Czy szewc rozbija buty, które nie są z prawdziwej skóry?

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

9. jajko

Definicja

rozbijać skorupkę jajka, aby wydobyć jego zawartość

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

rozbijać jajko

Cytaty

Wiem jeszcze, że można rozbijać jajko na włosach i wcierać, ale zapomniałam, na co to działa.

źródło: Internet

Tu uwaga: delikatnie rozbijać jajko, żeby żółtko się nie rozpłynęło i nie wymieszało z białkiem.

źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj Karolciu, 1970

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozbijam	rozbijamy
2 os.	rozbijasz	rozbijacie
3 os.	rozbija	rozbijają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałem +(e)m rozbijał	rozbijałam +(e)m rozbijała	rozbijałom +(e)m rozbijało	rozbijaliśmy +(e)śmy rozbijali	rozbijałyśmy +(e)śmy rozbijały
2 os.	rozbijałeś +(e)ś rozbijał	rozbijałaś +(e)ś rozbijała	rozbijałoś +(e)ś rozbijało	rozbijaliście +(e)ście rozbijali	rozbijałyście +(e)ście rozbijały
3 os.	rozbijał	rozbijała	rozbijało	rozbijali	rozbijały

bezosobnik: rozbijano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozbijał będę rozbijać	będę rozbijała będę rozbijać	będę rozbijało będę rozbijać	będziemy rozbijali będziemy rozbijać	będziemy rozbijały będziemy rozbijać
2 os.	będziesz rozbijał będziesz rozbijać	będziesz rozbijała będziesz rozbijać	będziesz rozbijało będziesz rozbijać	będziecie rozbijali będziecie rozbijać	będziecie rozbijały będziecie rozbijać
3 os.	będzie rozbijał będzie rozbijać	będzie rozbijała będzie rozbijać	będzie rozbijało będzie rozbijać	będą rozbijali będą rozbijać	będą rozbijały będą rozbijać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozbijajmy
2 os.	rozbijaj	rozbijajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozbijałbym bym rozbijał	rozbijałabym bym rozbijała	rozbijałobym bym rozbijało	rozbijalibyśmy byśmy rozbijali	rozbijałybyśmy byśmy rozbijały
2 os.	rozbijałbyś byś rozbijał	rozbijałabyś byś rozbijała	rozbijałobyś byś rozbijało	rozbijalibyście byście rozbijali	rozbijałybyście byście rozbijały
3 os.	rozbijałby by rozbijał	rozbijałaby by rozbijała	rozbijałoby by rozbijało	rozbijaliby by rozbijali	rozbijałyby by rozbijały

bezosobnik: rozbijano by

bezokolicznik: rozbijać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozbijając

gerundium: rozbijanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozbijanie	rozbijania
D.	rozbijania	rozbijań
C.	rozbijaniu	rozbijaniom
B.	rozbijanie	rozbijania
N.	rozbijaniem	rozbijaniami
Ms.	rozbijaniu	rozbijaniach
W.	rozbijanie	rozbijania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozbijający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijająca
D.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającego	rozbijającej
C.	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającemu	rozbijającej
B.	rozbijającego	rozbijającego	rozbijający	rozbijające	rozbijającą
N.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającą
Ms.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijający	rozbijający	rozbijające	rozbijające
D.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających
C.	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym	rozbijającym
B.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijające
N.	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi	rozbijającymi
Ms.	rozbijających	rozbijających	rozbijających	rozbijających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozbijany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozbijany	rozbijany	rozbijany	rozbijane	rozbijana
D.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanego	rozbijanej
C.	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanemu	rozbijanej
B.	rozbijanego	rozbijanego	rozbijany	rozbijane	rozbijaną
N.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijaną
Ms.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozbijani	rozbijani	rozbijane	rozbijane
D.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych
C.	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym	rozbijanym
B.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijane
N.	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi	rozbijanymi
Ms.	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych	rozbijanych

odpowiednik aspektowy: rozbić

Składnia

Rz_osobowy

rozbijać

Frazeologizmy

ktoś rozbija bank
ktoś rozbija namiot
ktoś rozbija obóz
ktoś rozbija obozowisko
ktoś rozbija biwak
ktoś rozbija w puch kogoś
ktoś rozbija w pył kogoś
ktoś rozbija w proch kogoś
ktoś/coś rozbija w puch coś
ktoś/coś rozbija w proch coś
ktoś/coś rozbija w pył coś

Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2014