Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. trzeć
1. mydłem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przycierać się | |
| hiperonimy: | gładzić się |
Cytaty
|
A wreszcie, aby być nienaganny źródło: A. Waligórski: Prześwietlenie, Błędny rycerz, 1999 |
|
|
Tarł się po brzuchu, klepał. - Uuuu, panie Michale, ale się objadłem.- A Michał rechotał perliście i biegł po następne. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
trę się |
trzemy się |
|||
| 2 os. |
trzesz się |
trzecie się |
|||
| 3 os. |
trze się |
trą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłem się +(e)m się tarł |
tarłam się +(e)m się tarła |
tarłom się +(e)m się tarło |
tarliśmy się +(e)śmy się tarli |
tarłyśmy się +(e)śmy się tarły |
| 2 os. |
tarłeś się +(e)ś się tarł |
tarłaś się +(e)ś się tarła |
tarłoś się +(e)ś się tarło |
tarliście się +(e)ście się tarli |
tarłyście się +(e)ście się tarły |
| 3 os. |
tarł się |
tarła się |
tarło się |
tarli się |
tarły się |
bezosobnik: tarto się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się tarł będę się trzeć |
będę się tarła będę się trzeć |
będę się tarło będę się trzeć |
będziemy się tarli będziemy się trzeć |
będziemy się tarły będziemy się trzeć |
| 2 os. |
będziesz się tarł będziesz się trzeć |
będziesz się tarła będziesz się trzeć |
będziesz się tarło będziesz się trzeć |
będziecie się tarli będziecie się trzeć |
będziecie się tarły będziecie się trzeć |
| 3 os. |
będzie się tarł będzie się trzeć |
będzie się tarła będzie się trzeć |
będzie się tarło będzie się trzeć |
będą się tarli będą się trzeć |
będą się tarły będą się trzeć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
trzyjmy się |
|
| 2 os. |
trzyj się |
trzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłbym się bym się tarł |
tarłabym się bym się tarła |
tarłobym się bym się tarło |
tarlibyśmy się byśmy się tarli |
tarłybyśmy się byśmy się tarły |
| 2 os. |
tarłbyś się byś się tarł |
tarłabyś się byś się tarła |
tarłobyś się byś się tarło |
tarlibyście się byście się tarli |
tarłybyście się byście się tarły |
| 3 os. |
tarłby się by się tarł |
tarłaby się by się tarła |
tarłoby się by się tarło |
tarliby się by się tarli |
tarłyby się by się tarły |
bezosobnik: tarto by się
bezokolicznik: trzeć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trąc się
gerundium: tarcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tarcie się |
tarcia się |
| D. | tarcia się |
tarć się |
| C. | tarciu się |
tarciom się |
| B. | tarcie się |
tarcia się |
| N. | tarciem się |
tarciami się |
| Ms. | tarciu się |
tarciach się |
| W. | tarcie się |
tarcia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | trący się |
trący się |
trący się |
trące się |
trąca się |
| D. | trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącej się |
| C. | trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącej się |
| B. | trącego się |
trącego się |
trący się |
trące się |
trącą się |
| N. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącą się |
| Ms. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | trący się |
trący się |
trące się |
trące się |
| D. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
| C. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
| B. | trących się |
trących się |
trących się |
trące się |
| N. | trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
| Ms. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
odpowiednik aspektowy: potrzeć się
Składnia
| Rzżywotny | + | trzeć się | + |
(CZYM) +
(po CZYM)
|
2. o siebie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ocierać się |
Cytaty
|
Pod koniec zalotów pary trą się pyskami. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Jej zęby z chrzęstem tarły się o siebie, w kącikach ust pokazała się piana. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
Aż świat wydaje się tłumem pustych pęcherzy, balonów, baniek niekoniecznie mydlanych, bo mniej wonnych, które kręcąc się tam i siam bez ładu i składu nieustannie trą się o siebie nawzajem. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Kto jest ważny?, Gazeta Wyborcza, 1997-05-31 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
trę się |
trzemy się |
|||
| 2 os. |
trzesz się |
trzecie się |
|||
| 3 os. |
trze się |
trą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłem się +(e)m się tarł |
tarłam się +(e)m się tarła |
tarłom się +(e)m się tarło |
tarliśmy się +(e)śmy się tarli |
tarłyśmy się +(e)śmy się tarły |
| 2 os. |
tarłeś się +(e)ś się tarł |
tarłaś się +(e)ś się tarła |
tarłoś się +(e)ś się tarło |
tarliście się +(e)ście się tarli |
tarłyście się +(e)ście się tarły |
| 3 os. |
tarł się |
tarła się |
tarło się |
tarli się |
tarły się |
bezosobnik: tarto się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się tarł będę się trzeć |
będę się tarła będę się trzeć |
będę się tarło będę się trzeć |
będziemy się tarli będziemy się trzeć |
będziemy się tarły będziemy się trzeć |
| 2 os. |
będziesz się tarł będziesz się trzeć |
będziesz się tarła będziesz się trzeć |
będziesz się tarło będziesz się trzeć |
będziecie się tarli będziecie się trzeć |
będziecie się tarły będziecie się trzeć |
| 3 os. |
będzie się tarł będzie się trzeć |
będzie się tarła będzie się trzeć |
będzie się tarło będzie się trzeć |
będą się tarli będą się trzeć |
będą się tarły będą się trzeć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
trzyjmy się |
|
| 2 os. |
trzyj się |
trzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłbym się bym się tarł |
tarłabym się bym się tarła |
tarłobym się bym się tarło |
tarlibyśmy się byśmy się tarli |
tarłybyśmy się byśmy się tarły |
| 2 os. |
tarłbyś się byś się tarł |
tarłabyś się byś się tarła |
tarłobyś się byś się tarło |
tarlibyście się byście się tarli |
tarłybyście się byście się tarły |
| 3 os. |
tarłby się by się tarł |
tarłaby się by się tarła |
tarłoby się by się tarło |
tarliby się by się tarli |
tarłyby się by się tarły |
bezosobnik: tarto by się
bezokolicznik: trzeć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trąc się
gerundium: tarcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tarcie się |
tarcia się |
| D. | tarcia się |
tarć się |
| C. | tarciu się |
tarciom się |
| B. | tarcie się |
tarcia się |
| N. | tarciem się |
tarciami się |
| Ms. | tarciu się |
tarciach się |
| W. | tarcie się |
tarcia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | trący się |
trący się |
trący się |
trące się |
trąca się |
| D. | trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącej się |
| C. | trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącej się |
| B. | trącego się |
trącego się |
trący się |
trące się |
trącą się |
| N. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącą się |
| Ms. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | trący się |
trący się |
trące się |
trące się |
| D. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
| C. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
| B. | trących się |
trących się |
trących się |
trące się |
| N. | trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
| Ms. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
odpowiednik aspektowy: potrzeć się
Składnia
| Rzpl | + | trzeć się | + |
(CZYM) +
(o KOGO/CO)
|
3. o rybach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ikrzyć się |
Cytaty
|
Przewaga cierników nad innymi rybami polega też na tym, że inne gatunki trą się zwykle tylko przez miesiąc lub dwa, a cierniki robią to aż przez pięć miesięcy. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Ciernik jak pancernik, Gazeta Wyborcza, 1994-02-03 |
|
|
Słyszałem, jak się trą stada rekinów, czułem śmierć bliską. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
trę się |
trzemy się |
|||
| 2 os. |
trzesz się |
trzecie się |
|||
| 3 os. |
trze się |
trą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłem się +(e)m się tarł |
tarłam się +(e)m się tarła |
tarłom się +(e)m się tarło |
tarliśmy się +(e)śmy się tarli |
tarłyśmy się +(e)śmy się tarły |
| 2 os. |
tarłeś się +(e)ś się tarł |
tarłaś się +(e)ś się tarła |
tarłoś się +(e)ś się tarło |
tarliście się +(e)ście się tarli |
tarłyście się +(e)ście się tarły |
| 3 os. |
tarł się |
tarła się |
tarło się |
tarli się |
tarły się |
bezosobnik: tarto się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się tarł będę się trzeć |
będę się tarła będę się trzeć |
będę się tarło będę się trzeć |
będziemy się tarli będziemy się trzeć |
będziemy się tarły będziemy się trzeć |
| 2 os. |
będziesz się tarł będziesz się trzeć |
będziesz się tarła będziesz się trzeć |
będziesz się tarło będziesz się trzeć |
będziecie się tarli będziecie się trzeć |
będziecie się tarły będziecie się trzeć |
| 3 os. |
będzie się tarł będzie się trzeć |
będzie się tarła będzie się trzeć |
będzie się tarło będzie się trzeć |
będą się tarli będą się trzeć |
będą się tarły będą się trzeć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
trzyjmy się |
|
| 2 os. |
trzyj się |
trzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tarłbym się bym się tarł |
tarłabym się bym się tarła |
tarłobym się bym się tarło |
tarlibyśmy się byśmy się tarli |
tarłybyśmy się byśmy się tarły |
| 2 os. |
tarłbyś się byś się tarł |
tarłabyś się byś się tarła |
tarłobyś się byś się tarło |
tarlibyście się byście się tarli |
tarłybyście się byście się tarły |
| 3 os. |
tarłby się by się tarł |
tarłaby się by się tarła |
tarłoby się by się tarło |
tarliby się by się tarli |
tarłyby się by się tarły |
bezosobnik: tarto by się
bezokolicznik: trzeć się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
trąc się
gerundium: tarcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tarcie się |
tarcia się |
| D. | tarcia się |
tarć się |
| C. | tarciu się |
tarciom się |
| B. | tarcie się |
tarcia się |
| N. | tarciem się |
tarciami się |
| Ms. | tarciu się |
tarciach się |
| W. | tarcie się |
tarcia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: trący się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | trący się |
trący się |
trący się |
trące się |
trąca się |
| D. | trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącego się |
trącej się |
| C. | trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącemu się |
trącej się |
| B. | trącego się |
trącego się |
trący się |
trące się |
trącą się |
| N. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącą się |
| Ms. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | trący się |
trący się |
trące się |
trące się |
| D. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
| C. | trącym się |
trącym się |
trącym się |
trącym się |
| B. | trących się |
trących się |
trących się |
trące się |
| N. | trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
trącymi się |
| Ms. | trących się |
trących się |
trących się |
trących się |
Składnia
| Rznieosobowy | + | trzeć się | + |
|