Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *čьbanъ 'rodzaj drewnianego naczynia z uchwytem i dzióbkiem'
1.a naczynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | dzbanek |
Połączenia
- cynowy, fajansowy, gliniany, kamienny, kryształowy, srebrny, szklany; litrowy; biały, brązowy, czarny, zielony...; nadtłuczony, pęknięty, rozbity dzban
- dzban z gliny, z porcelany
- dzban na mleko, na wino, na wodę
- dzban z malinami, z mlekiem, z nalewką, z winem, z wodą; z uchem
- dzban na głowie, na ramieniu
- dzban i kubek; dzban i misa; dzbany i garnki; dzbany i kielichy; dzbany, misy i łyżki
- ucho, szyjka dzbana
- wino, woda... w dzbanie
- potłuc, rozbić, stłuc dzban; napełnić czymś (winem, wodą...) dzban
- napić się czegoś z dzbana, pić coś z dzbana
Cytaty
|
[...] Ze stojącego na stole dzbana nalał sobie szklankę wody [...]. źródło: NKJP: David Eddings: Ostatnia walka czarodziejów, 1995 |
|
|
[...] Młodzieniec ujął w ręce [...] gliniany dzban na wino, zakończony długą, wąziutką szyjką. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Gazeta Wyborcza – Magazyn, 1997-05-23 |
|
|
Trąciłem i niechcący rozbiłem twój dzban, ale pragnę wynagrodzić ci stratę. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko: Klechdy domowe, 1996 |
|
|
[...] Od wieków w wielu kulturach kobiety nosiły dzbany z wodą na głowie. źródło: NKJP: Małgorzata Lorkowska: Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1998-08-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzban |
dzbany |
|
| D. | dzbana |
dzbanów |
|
| C. | dzbanowi |
dzbanom |
|
| B. | dzban |
dzbany |
|
| N. | dzbanem |
dzbanami |
|
| Ms. | dzbanie |
dzbanach |
|
| W. | dzbanie |
dzbany |
1.b zawartość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- dzban jagód, kawy, malin, mąki, miodu, mleka, piwa, wina, wody...
- zamówić dzban czegoś
Cytaty
|
Postawił na stole dzban piwa, ser i miskę ciepłego mleka [...]. źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003 |
|
|
[...] Każde z nas dostawało dzban wody i kawał płaskiego, smakiem podobnego do podpłomyka placka. źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999 |
|
|
W upał dzban [...] sangrii uzupełniony kruszonym lodem świetnie gasi pragnienie [...]. źródło: NKJP: Eviva Espagna, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-04-01 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzban |
dzbany |
|
| D. | dzbana |
dzbanów |
|
| C. | dzbanowi |
dzbanom |
|
| B. | dzban |
dzbany |
|
| N. | dzbanem |
dzbanami |
|
| Ms. | dzbanie |
dzbanach |
|
| W. | dzbanie |
dzbany |
Składnia
|
+ | dzban | + |
CZEGO
|
2. wazon
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz
Połączenia
- gliniany, szklany dzban
- dzban na kwiaty
- dzban z irysami, z kwiatami
Cytaty
|
Bratki imponująco wyglądają w glinianych dzbanach [...]. źródło: NKJP: Sylwia Lis: Maszyny rolnicze mogą zdobić, prasa, 2006 |
|
|
W najbardziej nawet surowym wnętrzu można ustawić na stolikach lub szafkach kwiaty cięte w dzbanach. źródło: NKJP: BC: Salon w domu, prasa, 2001 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzban |
dzbany |
|
| D. | dzbana |
dzbanów |
|
| C. | dzbanowi |
dzbanom |
|
| B. | dzban |
dzbany |
|
| N. | dzbanem |
dzbanami |
|
| Ms. | dzbanie |
dzbanach |
|
| W. | dzbanie |
dzbany |
3. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Cytaty
|
Kochana redakcjo [...], nie możecie założyć bana na IP tego trolla [...] ? Ja wiem, że dzięki temu dzbanowi jest większy ruch na stronie i w ogóle, ale miejmy pewne standardy – za dużo ludzi łyka prowokacje tego dzieciaka. źródło: Internet: twojezaglebie.home.pl |
|
|
Ale żałośnie pewnie się teraz czuje ileś tysięcy gimnazjalistów, ze jeszcze raz muszą pisać przez jakiegoś dzbana. źródło: Internet: .cshacked.pl |
|
|
I to mnie naprawdę załamało, myślałem że tylko paru dzbanów tak uważa, ale ta grupa jest serio spora. źródło: Internet: pl-pl.facebook.com |
|
|
Weź, ty dzbanie, [...] skończ się już tu kompromitować, bo każdy twój wpis pogrąża cię coraz bardziej. źródło: Internet. kibice.net |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dzban |
dzbani |
ndepr |
| dzbany |
depr | ||
| D. | dzbana |
dzbanów |
|
| C. | dzbanowi |
dzbanom |
|
| B. | dzbana |
dzbanów |
|
| N. | dzbanem |
dzbanami |
|
| Ms. | dzbanie |
dzbanach |
|
| W. | dzbanie |
dzbani |
ndepr |
| dzbany |
depr |