UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odpokutować

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. pokuta

1. za grzechy

Definicja

odprawić pokutę - karę za grzechy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

  • odpokutować grzech, winę; karę
  • odpokutować za (swoje) grzechy

Cytaty

Nie zamierzam występować w roli adwokata tych, którzy rzeczywiście sprzeniewierzyli się swemu kapłańskiemu powołaniu, a tym samym Kościołowi i swemu biskupowi. Oni powinni odpokutować za swoje grzechy i naprawić szkody.

źródło: NKJP: K. Jakubowski: Lustracja w kościele, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-02

Ci mnisi lub też grzesznicy w strojach pokutnych przyszli tu, wysoko w góry, by spędziwszy zimną noc na cichej modlitwie, odpokutować swe dawne winy.

źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988

[...] król Bolesław wedle tradycji miał odpokutować ciężki grzech zabójstwa.

źródło: NKJP: W świętej ciszy kościoła, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-05-09

W życiu osób duchownych, mnichów/mniszek, kapłanów i innych żyjących w tym stanie, jednym z częstych sposobów odpokutowania za grzechy były różnorodne umartwienia, do których zaliczały się m.in. biczowania, dni postne, czas milczenia, długie modlitwy, pokutne pielgrzymki, mozolne prace itd.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010

W odpokutowaniu kary doczesnej za życia chodzi o wynagrodzenie Bogu i ludziom za popełnione zło (lub zaniedbane dobro) poprzez uczynki pokutne: modlitwy, post (w tym różne wyrzeczenia), jałmużny (ofiary nie tylko pieniężne i materialne [...]

źródło: NKJP: dr Piotr Chrabąszcz: Odpust, Głos Ojca Pio, 2000-2010

Na wyrok czyśćca zasługują dusze tych ludzi, którzy zeszli z tego świata pojednani z Bogiem, lecz nie byli jeszcze całkowicie oczyszczeni i nie zdążyli odpokutować kary za grzechy (spowiedź odpuszcza nam tylko grzechy, kara zostaje).

źródło: NKJP: Stanisław Mrozek: Ostateczny los człowieka, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutuję
odpokutujemy
2 os. odpokutujesz
odpokutujecie
3 os. odpokutuje
odpokutują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałem
+(e)m odpokutował
odpokutowałam
+(e)m odpokutowała
odpokutowałom
+(e)m odpokutowało
odpokutowaliśmy
+(e)śmy odpokutowali
odpokutowałyśmy
+(e)śmy odpokutowały
2 os. odpokutowałeś
+(e)ś odpokutował
odpokutowałaś
+(e)ś odpokutowała
odpokutowałoś
+(e)ś odpokutowało
odpokutowaliście
+(e)ście odpokutowali
odpokutowałyście
+(e)ście odpokutowały
3 os. odpokutował
odpokutowała
odpokutowało
odpokutowali
odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutujmy
2 os. odpokutuj
odpokutujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałbym
bym odpokutował
odpokutowałabym
bym odpokutowała
odpokutowałobym
bym odpokutowało
odpokutowalibyśmy
byśmy odpokutowali
odpokutowałybyśmy
byśmy odpokutowały
2 os. odpokutowałbyś
byś odpokutował
odpokutowałabyś
byś odpokutowała
odpokutowałobyś
byś odpokutowało
odpokutowalibyście
byście odpokutowali
odpokutowałybyście
byście odpokutowały
3 os. odpokutowałby
by odpokutował
odpokutowałaby
by odpokutowała
odpokutowałoby
by odpokutowało
odpokutowaliby
by odpokutowali
odpokutowałyby
by odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano by

bezokolicznik: odpokutować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odpokutowawszy

gerundium: odpokutowanie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odpokutowanie
odpokutowania
D. odpokutowania
odpokutowań
C. odpokutowaniu
odpokutowaniom
B. odpokutowanie
odpokutowania
N. odpokutowaniem
odpokutowaniami
Ms. odpokutowaniu
odpokutowaniach
W. odpokutowanie
odpokutowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpokutowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odpokutowany
odpokutowany
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowana
D. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanej
C. odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanej
B. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowaną
N. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowaną
Ms. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odpokutowani
odpokutowani
odpokutowane
odpokutowane
D. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
C. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
B. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowane
N. odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
Ms. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych

Składnia

Rz osobowy + odpokutować +
(CO)
Rz osobowy + odpokutować +
(za CO)

2. w czyśćcu

Definicja

w religii katolickiej: odbyć karę za grzechy w czyśćcu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Cytaty

Komu nie udało się wypełnić za życia zadanej pokuty, musiał ją odpokutować po śmierci w czyśćcu. Czyściec był właśnie stanem odpokutowania kary za grzechy popełnione podczas ziemskiego życia.

źródło: NKJP: Zdzisław Józef Kijas: Niebo w domu Ojca, czyściec dla kogo, piekło w oddaleniu, 2010

Bóg jest sędzią sprawiedliwym i na każdego nakłada karę adekwatną do jego grzechów - za każdy grzech trzeba odpokutować albo tu na ziemi, albo w czyśćcu [...].

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutuję
odpokutujemy
2 os. odpokutujesz
odpokutujecie
3 os. odpokutuje
odpokutują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałem
+(e)m odpokutował
odpokutowałam
+(e)m odpokutowała
odpokutowałom
+(e)m odpokutowało
odpokutowaliśmy
+(e)śmy odpokutowali
odpokutowałyśmy
+(e)śmy odpokutowały
2 os. odpokutowałeś
+(e)ś odpokutował
odpokutowałaś
+(e)ś odpokutowała
odpokutowałoś
+(e)ś odpokutowało
odpokutowaliście
+(e)ście odpokutowali
odpokutowałyście
+(e)ście odpokutowały
3 os. odpokutował
odpokutowała
odpokutowało
odpokutowali
odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutujmy
2 os. odpokutuj
odpokutujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałbym
bym odpokutował
odpokutowałabym
bym odpokutowała
odpokutowałobym
bym odpokutowało
odpokutowalibyśmy
byśmy odpokutowali
odpokutowałybyśmy
byśmy odpokutowały
2 os. odpokutowałbyś
byś odpokutował
odpokutowałabyś
byś odpokutowała
odpokutowałobyś
byś odpokutowało
odpokutowalibyście
byście odpokutowali
odpokutowałybyście
byście odpokutowały
3 os. odpokutowałby
by odpokutował
odpokutowałaby
by odpokutowała
odpokutowałoby
by odpokutowało
odpokutowaliby
by odpokutowali
odpokutowałyby
by odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano by

bezokolicznik: odpokutować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odpokutowawszy

gerundium: odpokutowanie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odpokutowanie
odpokutowania
D. odpokutowania
odpokutowań
C. odpokutowaniu
odpokutowaniom
B. odpokutowanie
odpokutowania
N. odpokutowaniem
odpokutowaniami
Ms. odpokutowaniu
odpokutowaniach
W. odpokutowanie
odpokutowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpokutowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odpokutowany
odpokutowany
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowana
D. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanej
C. odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanej
B. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowaną
N. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowaną
Ms. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odpokutowani
odpokutowani
odpokutowane
odpokutowane
D. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
C. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
B. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowane
N. odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
Ms. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych

Składnia

Rz osobowy + odpokutować +
(CO)
Rz osobowy + odpokutować +
(za CO)

3. za przewinienia

Definicja

odbyć pokutę - karę za przewinienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Połączenia

  • odpokutować karę (za kartki); swoją winę
  • odpokutować za zbrodnię

Cytaty

Nieobecność Frankowskiego na pewno martwi kibiców Wisły, ale z drugiej strony pocieszać może fakt, że po odpokutowaniu kary za czerwoną kartkę otrzymaną w spotkaniu z Widzewem zagra Ryszard Czerwiec.

źródło: NKJP: (GW): Kto zastąpi Frankowskiego?, Dziennik Polski - Sport , 1999-08-20

W czerwcu tegoż roku powrócił do Norymbergi, oddając się w ręce władz. Jednak, zgodnie z prawem, za ucieczkę musiał dodatkowo odpokutować. Skazano go na czterotygodniowe więzienie za złamanie przysięgi oraz na wysokie koszty postępowania sądowego [...]

źródło: NKJP: Napiętnowanie Stwosza, Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-01-26

Wszyscy podejrzani potwierdzili, że chcą poddać się dobrowolnie karze, pięć osób zamierza odpokutować swoją winę w więzieniu.

źródło: NKJP: /pok/: Chcą do więzienia, Echo Dnia, 2005-02-12

[...] być może bardziej przejmujemy się losem sprawców niż ich ofiar. Kara śmierci byłaby ułatwieniem, ale czy słusznym? Sprawca chyba powinien odpokutować swoją winę, chociażby ciężką pracą do końca życia.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Warszawski marsz przeciw przemocy, Gazeta Wyborcza, 1997-06-24,

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutuję
odpokutujemy
2 os. odpokutujesz
odpokutujecie
3 os. odpokutuje
odpokutują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałem
+(e)m odpokutował
odpokutowałam
+(e)m odpokutowała
odpokutowałom
+(e)m odpokutowało
odpokutowaliśmy
+(e)śmy odpokutowali
odpokutowałyśmy
+(e)śmy odpokutowały
2 os. odpokutowałeś
+(e)ś odpokutował
odpokutowałaś
+(e)ś odpokutowała
odpokutowałoś
+(e)ś odpokutowało
odpokutowaliście
+(e)ście odpokutowali
odpokutowałyście
+(e)ście odpokutowały
3 os. odpokutował
odpokutowała
odpokutowało
odpokutowali
odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutujmy
2 os. odpokutuj
odpokutujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałbym
bym odpokutował
odpokutowałabym
bym odpokutowała
odpokutowałobym
bym odpokutowało
odpokutowalibyśmy
byśmy odpokutowali
odpokutowałybyśmy
byśmy odpokutowały
2 os. odpokutowałbyś
byś odpokutował
odpokutowałabyś
byś odpokutowała
odpokutowałobyś
byś odpokutowało
odpokutowalibyście
byście odpokutowali
odpokutowałybyście
byście odpokutowały
3 os. odpokutowałby
by odpokutował
odpokutowałaby
by odpokutowała
odpokutowałoby
by odpokutowało
odpokutowaliby
by odpokutowali
odpokutowałyby
by odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano by

bezokolicznik: odpokutować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odpokutowawszy

gerundium: odpokutowanie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odpokutowanie
odpokutowania
D. odpokutowania
odpokutowań
C. odpokutowaniu
odpokutowaniom
B. odpokutowanie
odpokutowania
N. odpokutowaniem
odpokutowaniami
Ms. odpokutowaniu
odpokutowaniach
W. odpokutowanie
odpokutowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpokutowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odpokutowany
odpokutowany
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowana
D. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanej
C. odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanej
B. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowaną
N. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowaną
Ms. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odpokutowani
odpokutowani
odpokutowane
odpokutowane
D. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
C. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
B. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowane
N. odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
Ms. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych

Składnia

Rz osobowy + odpokutować +
(CO) + (CZYM)
Rz osobowy + odpokutować +
(za CO)

4. za obżarstwo

Definicja

odczuć negatywne skutki jakichś działań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Cytaty

Odmawia Pani sobie jedzenia? - Zawsze lubiłam wykwintne jedzenie, ale też wiem, że jeśli zdarzy mi się poszaleć kulinarnie, to na drugi dzień trzeba to odpokutować dietą.

źródło: NKJP: Z diademem do dziś, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-06-29 -

Autor wielu książek - reportaży, szkiców, powieści, opowiadań, dramatów. Swoje wojenne polityczne zaangażowanie i przynależność do AK odpokutował aresztem.

źródło: NKJP: Józef Dużyk: Książki, Dziennik Polski - Kraków, 1998-05-07

Tłumaczyłem, że on był wtedy dzieckiem i nie ponosi żadnej odpowiedzialności za tamte tragiczne fakty, choć odpokutował za nie dzieciństwem w sierocińcu i duchową rozterką aż do dziś.

źródło: NKJP: Tadeusz Olakowski: W Bangladeszu o Katyniu, Gazeta Wyborcza, 1992-12-31

Może mi pan wierzyć lub nie, ale czasami mam wrażenie, że za swoje czyny odpokutowałem bardziej niż jakikolwiek morderca, którego kiedykolwiek nosiła ziemia.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutuję
odpokutujemy
2 os. odpokutujesz
odpokutujecie
3 os. odpokutuje
odpokutują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałem
+(e)m odpokutował
odpokutowałam
+(e)m odpokutowała
odpokutowałom
+(e)m odpokutowało
odpokutowaliśmy
+(e)śmy odpokutowali
odpokutowałyśmy
+(e)śmy odpokutowały
2 os. odpokutowałeś
+(e)ś odpokutował
odpokutowałaś
+(e)ś odpokutowała
odpokutowałoś
+(e)ś odpokutowało
odpokutowaliście
+(e)ście odpokutowali
odpokutowałyście
+(e)ście odpokutowały
3 os. odpokutował
odpokutowała
odpokutowało
odpokutowali
odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odpokutujmy
2 os. odpokutuj
odpokutujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odpokutowałbym
bym odpokutował
odpokutowałabym
bym odpokutowała
odpokutowałobym
bym odpokutowało
odpokutowalibyśmy
byśmy odpokutowali
odpokutowałybyśmy
byśmy odpokutowały
2 os. odpokutowałbyś
byś odpokutował
odpokutowałabyś
byś odpokutowała
odpokutowałobyś
byś odpokutowało
odpokutowalibyście
byście odpokutowali
odpokutowałybyście
byście odpokutowały
3 os. odpokutowałby
by odpokutował
odpokutowałaby
by odpokutowała
odpokutowałoby
by odpokutowało
odpokutowaliby
by odpokutowali
odpokutowałyby
by odpokutowały

bezosobnik: odpokutowano by

bezokolicznik: odpokutować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odpokutowawszy

gerundium: odpokutowanie

rodzaj gramatyczny: dk

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. odpokutowanie
odpokutowania
D. odpokutowania
odpokutowań
C. odpokutowaniu
odpokutowaniom
B. odpokutowanie
odpokutowania
N. odpokutowaniem
odpokutowaniami
Ms. odpokutowaniu
odpokutowaniach
W. odpokutowanie
odpokutowania

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpokutowany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. odpokutowany
odpokutowany
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowana
D. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowanej
C. odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanemu
odpokutowanej
B. odpokutowanego
odpokutowanego
odpokutowany
odpokutowane
odpokutowaną
N. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowaną
Ms. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. odpokutowani
odpokutowani
odpokutowane
odpokutowane
D. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
C. odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
odpokutowanym
B. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowane
N. odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
odpokutowanymi
Ms. odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych
odpokutowanych

odpowiednik aspektowy: odpokutowywać

Składnia

Rz osobowy + odpokutować +
(CO) + (CZYM)
Rz osobowy + odpokutować +
(za CO) + (CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 01.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj