UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

obcinać

Chronologizacja

1561, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obcinam
obcinamy
2 os. obcinasz
obcinacie
3 os. obcina
obcinają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obcinałem
+(e)m obcinał
obcinałam
+(e)m obcinała
obcinałom
+(e)m obcinało
obcinaliśmy
+(e)śmy obcinali
obcinałyśmy
+(e)śmy obcinały
2 os. obcinałeś
+(e)ś obcinał
obcinałaś
+(e)ś obcinała
obcinałoś
+(e)ś obcinało
obcinaliście
+(e)ście obcinali
obcinałyście
+(e)ście obcinały
3 os. obcinał
obcinała
obcinało
obcinali
obcinały

bezosobnik: obcinano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę obcinał
będę obcinać
będę obcinała
będę obcinać
będę obcinało
będę obcinać
będziemy obcinali
będziemy obcinać
będziemy obcinały
będziemy obcinać
2 os. będziesz obcinał
będziesz obcinać
będziesz obcinała
będziesz obcinać
będziesz obcinało
będziesz obcinać
będziecie obcinali
będziecie obcinać
będziecie obcinały
będziecie obcinać
3 os. będzie obcinał
będzie obcinać
będzie obcinała
będzie obcinać
będzie obcinało
będzie obcinać
będą obcinali
będą obcinać
będą obcinały
będą obcinać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. obcinajmy
2 os. obcinaj
obcinajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. obcinałbym
bym obcinał
obcinałabym
bym obcinała
obcinałobym
bym obcinało
obcinalibyśmy
byśmy obcinali
obcinałybyśmy
byśmy obcinały
2 os. obcinałbyś
byś obcinał
obcinałabyś
byś obcinała
obcinałobyś
byś obcinało
obcinalibyście
byście obcinali
obcinałybyście
byście obcinały
3 os. obcinałby
by obcinał
obcinałaby
by obcinała
obcinałoby
by obcinało
obcinaliby
by obcinali
obcinałyby
by obcinały

bezosobnik: obcinano by

bezokolicznik: obcinać

imiesłów przysłówkowy współczesny: obcinając

gerundium: obcinanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. obcinanie
obcinania
D. obcinania
obcinań
C. obcinaniu
obcinaniom
B. obcinanie
obcinania
N. obcinaniem
obcinaniami
Ms. obcinaniu
obcinaniach
W. obcinanie
obcinania

imiesłów przymiotnikowy czynny: obcinający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. obcinający
obcinający
obcinający
obcinające
obcinająca
D. obcinającego
obcinającego
obcinającego
obcinającego
obcinającej
C. obcinającemu
obcinającemu
obcinającemu
obcinającemu
obcinającej
B. obcinającego
obcinającego
obcinający
obcinające
obcinającą
N. obcinającym
obcinającym
obcinającym
obcinającym
obcinającą
Ms. obcinającym
obcinającym
obcinającym
obcinającym
obcinającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. obcinający
obcinający
obcinające
obcinające
D. obcinających
obcinających
obcinających
obcinających
C. obcinającym
obcinającym
obcinającym
obcinającym
B. obcinających
obcinających
obcinających
obcinające
N. obcinającymi
obcinającymi
obcinającymi
obcinającymi
Ms. obcinających
obcinających
obcinających
obcinających

imiesłów przymiotnikowy bierny: obcinany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. obcinany
obcinany
obcinany
obcinane
obcinana
D. obcinanego
obcinanego
obcinanego
obcinanego
obcinanej
C. obcinanemu
obcinanemu
obcinanemu
obcinanemu
obcinanej
B. obcinanego
obcinanego
obcinany
obcinane
obcinaną
N. obcinanym
obcinanym
obcinanym
obcinanym
obcinaną
Ms. obcinanym
obcinanym
obcinanym
obcinanym
obcinanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. obcinani
obcinani
obcinane
obcinane
D. obcinanych
obcinanych
obcinanych
obcinanych
C. obcinanym
obcinanym
obcinanym
obcinanym
B. obcinanych
obcinanych
obcinanych
obcinane
N. obcinanymi
obcinanymi
obcinanymi
obcinanymi
Ms. obcinanych
obcinanych
obcinanych
obcinanych

odpowiednik aspektowy: obciąć

Pochodzenie

Zob. ciąć

1. gałęzie

Definicja

tnąc, skracać lub oddzielać od całości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  oddzielać, skracać

Połączenia

  • obcinać lalkom, koniom, kotom, psu
  • obcinać ogon, paznokcie, pazurki, racice, skórę; brzegi, knoty, końce, końcówki; drzewa, gałązki, gałęzie, konary, korzenie, krzewy, liście, łodygi, pączki, pędy, żywopłot
  • obcinać nożem, nożyczkami, piłą, scyzorykiem, sekatorem, siekierą
  • obcinać co tydzień
  • obcinać po kolei
  • obcinać w połowie
  • obcinać częściowo, równo, starannie

Cytaty

W okresie przedświątecznym ludzie powodują poważne szkody, obcinając gałęzie jodłom na obrzeżach lasu.

źródło: NKJP: Warto Wiedzieć, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2003-12-18

Na oczyszczoną z farby ramę nakładamy silikon (z nadmiarem). Następnie okrywamy ościeżnicę cienką folią i... zamykamy okno. Silikon wypełni szczelinę, a jego nadmiar obcinamy nożem.

źródło: NKJP: Renowacja czy wymiana?, Dziennik Polski - Dom, 2003-01-29

Młodzi Irakijczycy coraz częściej każą obcinać sobie włosy jak amerykańscy marines.

źródło: NKJP: AMK: Dziennik Polski - Pejzaż - Tygodniówka, 2003-12-13

Dziś prawdziwych zbójników już nie ma, no może poza tymi, którzy pracują jako kelnerzy w „Chacie Zbójnickiej” [...] w Zakopanem. Nie są groźni. Co najwyżej obcinają ceprom krawaty.

źródło: NKJP: Beata Zalot: Zbójnicy, 1997, prasa

Składnia

Rzosobowy + obcinać +
CO + (KOMU|CZEMU) + (CZYM)

2. na pazia

Definicja

skracać komuś włosy, nadając fryzurze nową formę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

synonimy:  skracać, strzyc, ścinać

Cytaty

Mój syn chodzi krzywo obcięty. Jak go pytają, kto go obcinał [...], z dumą odpowiada: mama.

źródło: Internet

Składnia

Rzosobowy + obcinać +
KOGO + (JAK)

3. budżet

Definicja

ograniczać wielkość czegoś, eliminując pewne tego części

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ścinać
hiperonimy:  zmniejszać

Połączenia

  • Kasa Chorych, minister, rząd obcina; politycy obcinają
  • obcinać budżetówce, dzieciom i młodzieży, inwalidom wojennym, najuboższym i najsłabszym, szpitalom, wojskowym, wszystkim
  • obcinać budżet, ceny, czas pracy, diety, dochody, dopłatę, eksport, etaty, fundusze, honoraria, kominy płacowe, kontrakty, koszty, nakłady, pensję, płace, pieniądze, premię, renty i emerytury, stawki, stopy procentowe, subwencje, środki na coś, świadczenia, ulgi, wydatki, wynagrodzenie, zamówienia, zapomogi, zarobki, zatrudnienie, żołd; ileś zer
  • obcinać co roku
  • obcinać o połowę, o ileś proc., zł...
  • obcinać przez kilka miesięcy
  • obcinać z roku na rok
  • obcinać dowolnie, drastycznie, stopniowo, systematycznie, trochę
  • nie chcieć obcinać; nie wolno, trzeba obcinać

Cytaty

Nigdy nie cenzurował, nie obcinał moich tekstów, może dlatego, że byłem strasznie nerwowy, a nawet histeryczny i awanturniczy.

źródło: KJ PWN: Rzeczpospolita, 1997-06-28

Czasami didżej ingeruje w integralność kompozycji, dodając nową ścieżkę basu czy perkusji albo obcinając wysokie tony.

źródło: NKJP: Tomasz Michniewicz: Drapią, miksują, królują, 2004, prasa

Obiecanych przez Polkę wielkich pieniędzy nie zobaczyli. Zarobki były dużo niższe. Często je również obcinano.

źródło: NKJP: Joanna Skrzypczak: Wrocławianka obiecywała pracę za duże pieniądze. Oszukane pomidory, 1999

Jego zdaniem za ujemny bilans finansowy odpowiada zmniejszenie stawek za leczenie, co zrobił NFZ, obcinając szpitalowi dochody o milion złotych.

źródło: NKJP: Krzysztof Strauchmann: Niesłusznie zwolniony, 2006, prasa

Myślę też, że nie może być tak, iż najczęściej jedną z form restrukturyzacji polskich kolei jest tak naprawdę obcinanie kolejnych połączeń, szczególnie połączeń regionalnych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.03.2003

Składnia

bez ograniczeń + obcinać +
CO + (KOMU)

4. rozmówcę

Definicja

pot. 
odzywać się do kogoś ostro, zniechęcając do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • obcinać brata

Cytaty

Znajdę tego wujka, kapujesz? - mówi mały prędkim, konspiracyjnym szeptem. - I powiem mu o Zenku. - Wykluczone - obcina brata Marian. - Babka ci nie pozwoli.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

Składnia

Rzosobowy + obcinać +
KOGO
Rzosobowy + obcinać +
KOGO + MOWA WPROST

5. wzrokiem

Definicja

pot. 
oceniać czyjś wygląd jednym badawczym spojrzeniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  obejmować

Połączenia

  • obcinać kogoś wzrokiem

Cytaty

Czasami tęsknię tak bardzo za spokojem, za tym, żeby idąc po ulicy, dziewczyny nie obcinały mnie wzrokiem, dając mi do zrozumienia, że mają mnie za szmatę…

źródło: Internet

Składnia

Rzosobowy + obcinać +
KOGO + CZYM

6. na egzaminie

Definicja

pot. 
oblewać kogoś na egzaminie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oblewać, ścinać, ulewać

Cytaty

Co gorsza, kiedy rok później robiliśmy nabór, mieliśmy już średnio lat dwadzieścia pięć, a kandydaci ciągle dziewiętnaście. Przy naborze najbardziej obcinał wszystkich Basiński; z trudem udało nam się przeforsować kandydaturę niejakiej Jadwigi Ćwik.

źródło: Internet: www.prus.art.p

Składnia

bez ograniczeń + obcinać +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj