UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

schładzać

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. schładzam
schładzamy
2 os. schładzasz
schładzacie
3 os. schładza
schładzają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. schładzałem
+(e)m schładzał
schładzałam
+(e)m schładzała
schładzałom
+(e)m schładzało
schładzaliśmy
+(e)śmy schładzali
schładzałyśmy
+(e)śmy schładzały
2 os. schładzałeś
+(e)ś schładzał
schładzałaś
+(e)ś schładzała
schładzałoś
+(e)ś schładzało
schładzaliście
+(e)ście schładzali
schładzałyście
+(e)ście schładzały
3 os. schładzał
schładzała
schładzało
schładzali
schładzały

bezosobnik: schładzano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę schładzał
będę schładzać
będę schładzała
będę schładzać
będę schładzało
będę schładzać
będziemy schładzali
będziemy schładzać
będziemy schładzały
będziemy schładzać
2 os. będziesz schładzał
będziesz schładzać
będziesz schładzała
będziesz schładzać
będziesz schładzało
będziesz schładzać
będziecie schładzali
będziecie schładzać
będziecie schładzały
będziecie schładzać
3 os. będzie schładzał
będzie schładzać
będzie schładzała
będzie schładzać
będzie schładzało
będzie schładzać
będą schładzali
będą schładzać
będą schładzały
będą schładzać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. schładzajmy
2 os. schładzaj
schładzajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. schładzałbym
bym schładzał
schładzałabym
bym schładzała
schładzałobym
bym schładzało
schładzalibyśmy
byśmy schładzali
schładzałybyśmy
byśmy schładzały
2 os. schładzałbyś
byś schładzał
schładzałabyś
byś schładzała
schładzałobyś
byś schładzało
schładzalibyście
byście schładzali
schładzałybyście
byście schładzały
3 os. schładzałby
by schładzał
schładzałaby
by schładzała
schładzałoby
by schładzało
schładzaliby
by schładzali
schładzałyby
by schładzały

bezosobnik: schładzano by

bezokolicznik: schładzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: schładzając

gerundium: schładzanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. schładzanie
schładzania
D. schładzania
schładzań
C. schładzaniu
schładzaniom
B. schładzanie
schładzania
N. schładzaniem
schładzaniami
Ms. schładzaniu
schładzaniach
W. schładzanie
schładzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: schładzający

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. schładzający
schładzający
schładzający
schładzające
schładzająca
D. schładzającego
schładzającego
schładzającego
schładzającego
schładzającej
C. schładzającemu
schładzającemu
schładzającemu
schładzającemu
schładzającej
B. schładzającego
schładzającego
schładzający
schładzające
schładzającą
N. schładzającym
schładzającym
schładzającym
schładzającym
schładzającą
Ms. schładzającym
schładzającym
schładzającym
schładzającym
schładzającej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. schładzający
schładzający
schładzające
schładzające
D. schładzających
schładzających
schładzających
schładzających
C. schładzającym
schładzającym
schładzającym
schładzającym
B. schładzających
schładzających
schładzających
schładzające
N. schładzającymi
schładzającymi
schładzającymi
schładzającymi
Ms. schładzających
schładzających
schładzających
schładzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: schładzany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. schładzany
schładzany
schładzany
schładzane
schładzana
D. schładzanego
schładzanego
schładzanego
schładzanego
schładzanej
C. schładzanemu
schładzanemu
schładzanemu
schładzanemu
schładzanej
B. schładzanego
schładzanego
schładzany
schładzane
schładzaną
N. schładzanym
schładzanym
schładzanym
schładzanym
schładzaną
Ms. schładzanym
schładzanym
schładzanym
schładzanym
schładzanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. schładzani
schładzani
schładzane
schładzane
D. schładzanych
schładzanych
schładzanych
schładzanych
C. schładzanym
schładzanym
schładzanym
schładzanym
B. schładzanych
schładzanych
schładzanych
schładzane
N. schładzanymi
schładzanymi
schładzanymi
schładzanymi
Ms. schładzanych
schładzanych
schładzanych
schładzanych

odpowiednik aspektowy: schłodzić

Pochodzenie

Zob. chłodzić

1. napój

Definicja

obniżać temperaturę czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chłodzić, ochładzać, ostudzać

Połączenia

  • schładzać powietrze, skórę
  • schładzać stopniowo

Cytaty

W chłodziarce (popularnie zwanej lodówką) temperatura wynosi od 4 do 8 st. C; wewnętrzny zamrażalnik (parownik) pozwala schładzać produkty spożywcze do temperatury -6 lub -12 st. C.

źródło: NKJP: Kuchenni pomocnicy, Dziennik Polski, 2001-04-04

Najtańszym i najprostszym rozwiązaniem, jeśli chodzi o klimatyzację, jest przenośny klimatyzator [...]. Urządzenie to nie tylko schładza powietrze, ale również dzięki zamontowanym wewnątrz filtrom oczyszcza je.

źródło: NKJP: (JJ): Kiedy dokucza upał, Dziennik Bałtycki, 2000-05-16

Sąsiedni budynek strażacy schładzali śniegiem, dzięki czemu nie zapalił się.

źródło: NKJP: (MAL): Ogień zniszczył dom, Dziennik Zachodni, 2005-03-02

Udojone mleko jest schładzane do temperatury poniżej 6 stopni Celsjusza w sterowanym elektronicznie zbiorniku i tam przechowywane do momentu odbioru mleka przez mleczarnię.

źródło: NKJP: KAS: Produkują mleko w klasie Euro, Gazeta Poznańska, 2002-01-18

Badając właściwości płynów, zauważył, że niektóre z nich parując, powodują schładzanie otoczenia.

źródło: NKJP: Andrzej Fiedoruk: Piecyk do chłodzenia, Polityka, 2006-05-13

Składnia

bez ograniczeń + schładzać +
CO + (CZYM)

2. twarz

Definicja

zmniejszać wrażenie gorąca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chłodzić, ochładzać

Połączenia

  • schładzać ciało, organizm; schładzać wodą

Cytaty

Lekarze radzą unikać słońca, szukać cienia i schładzać ciało wodą. Nagrzane ulice, mury i żar lejący się z nieba potrafią dokuczyć i zagrozić zdrowiu.

źródło: NKJP: Nie podawaj nitrogliceryny!, Dziennik Polski, 2003-08-06

Oparzenia polewamy obficie zimną wodą, która schładza tkanki.

źródło: NKJP: (ami): Do rany przyłóż, Dziennik Łódzki, 2004-06-26

Każdy właściciel czworonoga może zaobserwować, że jego pupil w czasie upałów wywala na wierzch język. To właśnie przez zionięcie zwierzęta schładzają swój organizm.

źródło: NKJP: Andrzej Bodziony: Zwierzaki, Gazeta Krakowska, 2006-06-28

Osobom zdrowym, młodym i w średnim wieku, które nie mogą pozwolić sobie na przeczekanie najgorętszej pory dnia w domu lub urlopowiczom, którzy pragną korzystać z uroków lata, odpowiedni ubiór, częste schładzanie ciała i duże ilości wypijanych płynów pomogą lepiej znieść upały.

źródło: NKJP: (DD): Potrzebna jest sjesta, Dziennik Polski, 2006-06-29

W upały wskazane jest schładzanie ciała zimną wodą, która ochłodzi, a jednocześnie hartuje.

źródło: NKJP: Danuta Pawlicka, Wojciech Kasprzak: Zdrowa środa, Gazeta Poznańska, 2005-08-03

Składnia

bez ograniczeń + schładzać +
CO + (CZYM)

3. emocje

Definicja

powodować zmniejszenie intensywności czyichś uczuć lub relacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chłodzić, ochładzać, ostudzać
antonimy:  ocieplać

Cytaty

Złotą zasadą mediatorów jest schładzać emocje - sprowadzać rozmowy do konkretnych postulatów.

źródło: NKJP: Marcin Kołodziejczyk: Robota przy strajku, Polityka, 2008-02-16

Potrafimy też schładzać rozgrzane temperamenty, nie mówiąc już o nietrzeźwych amatorach kąpieli.

źródło: NKJP: poż: Przyjemna kąpiel na własne ryzyko, Dziennik Łódzki, 2003-07-04

[...] rolą ministra spraw zagranicznych powinno być schładzanie nastrojów.

źródło: NKJP: Bianka Mikołajewska, Agnieszka Zagner: Panie pana prezydenta, Polityka, 2006-07-15

Relacje między trenerem a najlepszą polską pływaczką, schładzane podczas olimpiady kolejnymi niepowodzeniami, znów chyba się ociepliły.

źródło: NKJP: Rozmowy nie o pływaniu, Dziennik Polski, 2008-10-13

Lekceważenie niemieckiego dorobku krytycznej samoanalizy w minionym półwieczu nie leży w niczyim interesie, również polskim. Dowodem schładzanie stosunków z sąsiadami, jakiego doświadczaliśmy po 2005 r.

źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Prawicy miecz omszały, Polityka, 2008-06-14

Składnia

bez ograniczeń + schładzać +
CO

4. gospodarkę

Definicja

wpływać na zmniejszenie tempa rozwoju gospodarki lub tempa wzrostu jakiegoś wskaźnika gospodarczego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chłodzić, ochładzać

Połączenia

  • schładzać gospodarkę, koniunkturę

Cytaty

Wczoraj podczas nocnej debaty usłyszeliśmy sformułowania, że budżet przedstawiony przez rząd jest budżetem zaniechań, jest to budżet pasywny, zachowawczy, wygodny dla rządu, bojaźliwy, jest to budżet, który schładza gospodarkę.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 7. posiedzenia Senatu RP część 2, wersja robocza, 4. kadencja ISSN

Dla Polski kłodą jest nie tylko wysoka cena ropy, ale i utrzymująca się wysoka stopa procentowa, która dodatkowo schładza koniunkturę.

źródło: NKJP: (jm): Info-kiosk, Polityka, 2000-12-16

Widocznie zaczynają oddziaływać droższe kredyty, które schładzają krajowy popyt na dobra pochodzące spoza granic naszego kraju.

źródło: NKJP: Politycy nie zaszkodzili, Dziennik Polski, 2000-06-03

[...] kolejne rządy, sprzedając Polskę po kawałku, pod nazwami restrukturyzacji, transformacji czy przemian ustrojowych schładzały całą naszą gospodarkę, obniżając je do minimum.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.03.2002

Jaka jest więc dziś strategia dla Polski? Prosta, ale zarazem trudna: utrzymanie wzrostu produkcji, a schładzanie i zmienianie struktury popytu.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.12.1997

Składnia

bez ograniczeń + schładzać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 17.01.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj