Chronologizacja
Pochodzenie
łac. śred. chimia, chymia 'sztuka przekształcania metali, alchemia'
z p.-gr. chēmeía 'transmutacja'
1.a dyscyplina wiedzy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii
Połączenia
- chemia analityczna, ogólna, teoretyczna; przemysłowa, spożywcza; kwantowa
- chemia związków (azotowych, radioaktywnych, węgla...)
- chemia i fizyka, chemia i biologia, chemia i geografia
- odkrycia, osiągnięcia, rozwój, zdobycze chemii
- Nagroda Nobla z chemii
- zajmować się chemią
- w zakresie chemii
Cytaty
|
Tegoroczną Nagrodę Nobla z dziedziny chemii otrzymał prof. Roger D. K.[...] za zbadanie [...] mechanizmów odpowiedzialnych za proces transkrypcji genów. źródło: NKJP: (PS): Śladami ojca, Dziennik Polski, 2006-10-05 |
|
|
Był specjalistą zajmującym się chemią i technologią układów światłoczułych [...] źródło: NKJP: Wspomnienie o prof. Markockim, Tygodnik Podhalański, BZ, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b kierunek studiów
Definicja
Noty o użyciu
Używane w nazwach własnych, np. Instytut Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego , Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia
Połączenia
- chemia i fizyka, chemia i biologia, chemia i geografia
- absolwent, absolwentka, student, studentka; instytut, wydział chemii
- dyplom, magisterium z chemii
- skończyć, studiować, ukończyć chemię
- dostać się na chemię
Cytaty
|
Szczuka nie miał jeszcze wówczas dwudziestu lat, klepał studencką biedę i studiował chemię [...] źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948 |
|
|
W swoich nowoczesnych, świetnie wyposażonych laboratoriach chcą zatrudniać polskich absolwentów chemii, fizyki czy biologii. źródło: NKJP: trollbarbatus: Zawody (niedalekiej) przyszłości, Dlaczego?, 2009-07-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
1.c wydział
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia
Połączenia
- krakowska, poznańska, warszawska... chemia
- dziekan, pracownik, prodziekan; budynek, gmach chemii
Cytaty
|
I on, i dziekan chemii, prof. Leszek Ciunik, alarmowali kilka tygodni temu: - Jeśli uczelnia nie znajdzie potrzebnej sumy, przedsięwzięcie przepadnie. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] ja miałem swoją katedrę w gmachu chemii [...] źródło: NKJP: Audycje nagrane z okazji 65-lecia Politechniki Łódzkiej |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
1.d w szkole
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła
Połączenia
- chemia i fizyka, chemia i biologia, chemia i geografia
- nauczyciel; lekcje chemii
- książka, zeszyt do chemii; pani od chemii; kartkówka, klasówka, sprawdzian; oceny, stopnie z chemii
- kłopoty, problemy z chemią
- uczyć się; nienawidzić chemii
- lubić chemię
Cytaty
|
W poprzedzający samobójstwo poniedziałek klasa pisała sprawdzian z chemii i Szczepan wypadł źle. źródło: NKJP: Małgorzata Iskra: Kiedy ginie nadzieja, Gazeta Krakowska, 2001-11-17 |
|
|
[...] miałam problemy z chemią w liceum [...] źródło: NKJP: redakcja: Będę cię pytał... aż się rozpłaczesz, Tygodnik Ciechanowski, 2003-09-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
2. substancje
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- szkodliwa chemia
- chemia szkodzi, truje
- unikać chemii
- dodać/dodawać do czegoś; zawierać chemię
Cytaty
|
Warzywa i owoce muszą mieć dużo mikroelementów, a mało szkodliwej chemii. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 16. posiedzenia Senatu RP w dniu 25 czerwca 1992 r. |
|
|
[...] teraz wszystko zawiera chemię... Minimalna ilość rzeczy jest naturalna [...] źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. produkty
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Połączenia
- chemia budowlana, domowa, gospodarcza
- sklep, stoisko z chemią
- produkować, sprzedawać; kupować chemię
Cytaty
|
Leki, artykuły spożywcze, chemię gospodarczą kupowano wedle uznania dyrektorów. źródło: NKJP: Igor T. Miecik: Taki dom, Polityka, 2001-08-18 |
|
|
W sklepach z chemią znajdziesz specjalne preparaty do doraźnego zwalczania grzyba [...] źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
Inne uwagi
Zwykle lp
4.a leczenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | chemioterapia, chemoterapia | |
| hiperonimy: | terapia |
Połączenia
- skutki chemii
- wyniszczony, zniszczony chemią
- być po chemii
- pójść na chemię
Cytaty
|
Dr Basia wzięła ją za rękę i zawiozła na czwarte piętro do dzieci chorych na raka, wykończonych chemią, oczekujących na każdy nowy dzień jak na cud. źródło: NKJP: Agata Pustułka: Ostry dyżur, Trybuna Śląska, 2002-10-18 |
|
|
Cieszy się, że lekarze nie proponują jej chemii. Nie proponują dlatego, że mogłaby jej nie przeżyć [...] źródło: NKJP: Hanna Samson: Miłość reaktywacja, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
Inne uwagi
Zwykle lp
4.b dawka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | chemioterapia, chemoterapia |
Cytaty
|
W obecności drugiej lekarki wyjaśniła, że nie zmieniono na weekend zleceń i Łukasz otrzymał zbyt silną chemię. źródło: NKJP: (maś): Tragiczna kuracja, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
|
[...] już na trzeci dzień po operacji Laura opuściła klinikę. Od razu mogła dostać kolejną chemię. źródło: NKJP: Jolanta Gromadzka-Anzelewicz: Wygraj walkę o zdrowie, malutka Lauro, Dziennik Bałtycki, 2007-04-20 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
5. między ludźmi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- chemia między ludźmi, między osobami; między aktorami, między partnerami; pomiędzy muzykami
- chemia pojawiła się
- wyczuć/wyczuwać chemię
Cytaty
|
Między Kate i Jackiem wyczuwa się wyjątkową chemię, której żadne z nich nie może się wyprzeć. źródło: NKJP: Magda Szczepańska: Nic nie wiemy o potworze, Gazeta Poznańska, 2006-04-14 |
|
|
Wierzę w miłość od pierwszego wejrzenia. To iskrzenie, chemia oraz przekonanie, że poszłoby się za tą osobą na koniec świata. źródło: NKJP: Platonicznie, romantycznie, niepowtarzalnie, Dziennik Polski, 2001-08-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chemia |
chemie |
|
| D. | chemii |
chemii |
neut |
| chemij |
char | ||
| C. | chemii |
chemiom |
|
| B. | chemię |
chemie |
|
| N. | chemią |
chemiami |
|
| Ms. | chemii |
chemiach |
|
| W. | chemio |
chemie |
Inne uwagi
Zwykle lp