UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kryć

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *kryti 'kłaść jedno na drugim, przykrywać, osłaniać, chować'

1. kosztowności

Definicja

umieszczać lub trzymać kogoś albo coś w niewidocznym lub bezpiecznym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bunkrować, chować, ukrywać

Połączenia

  • kryć broń, klucz, kosztowności, pieniądze, zdobycz; prześladowanych; twarz
  • kryć po kątach
  • kryć pod peruką, pod ziemią
  • kryć przed domownikami, przed dziećmi, przed złodziejem
  • kryć w cieniu, w dłoniach, w głębi, w krzakach, w lesie, w piasku, w piwnicy, w podziemiach, w schowku, w skrytce, w zanadrzu
  • kryć za parawanem

Cytaty

A może nie kryjesz w domu zwitka dolarów?

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Pelletan wrócił z więzienia Temple dwa dni po śmierci Ludwika XVII z jego sercem w kieszeni. Umieścił je w alkoholu, kryjąc naczynie za księgami biblioteki.

źródło: KWSJP: Jacek Kubiak: Nauka, Polityka, 2004

Przez kilka dni ojciec chodził jak naładowana piorunami chmura. Mama kryła Tomka w kuchni.

źródło: KWSJP: Hanna Ożogowska: Dziewczyna i chłopak, czyli heca na 14 fajerek, 1978

Źródłem trosk i niepokojów błazna jest ukochana córka Gilda, którą kryje przed ludźmi, strzegąc jak skarbu i nie pozwalając ani na chwilę oddalić się od domu.

źródło: NKJP: Rigoletto, Wikipedia.pl

Usiadłem pod jednym z silnie rozrośniętych krzewów, kryjąc głowę w cieniu, który rzucał.

źródło: KWSJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

odpowiednik aspektowy: ukryć

Składnia

Rzżywotny + kryć +
KOGO/CO + (przed KIM) + GDZIE

2. zmarszczki

Definicja

zasłaniać jakąś osobę lub rzecz tak, że staje się niewidoczna

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • farba, lakier, listwa, makijaż, mgła, puder kryje
  • kryć bliznę, ślady, twarz, szew, zmarszczki
  • kryjąca biel, farba, listwa, pomadka; kryjący lakier, puder; kryjące właściwości

Cytaty

Lekki makijaż kryje drobne nierówności, linie i zmarszczki, nie tłumiąc przy tym naturalnego odcienia cery.

źródło: Internet

Boginie z wężami, symbolizującymi świat podziemny zdumiewają ekspresją gestu, skupionym, posępnym wyrazem twarzy, strojem odsłaniającym piersi, a kryjącym figurę pod szatą z falbanami.

źródło: KWSJP: Jan Mar: Powrót do kolebki, 1976

Kilkanaście postaci w panterkach sunie wzdłuż ściany - wyburzonej, lecz kryjącej od ulicy.

źródło: KWSJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957

Czasem idealnie wyglądający samochód może pod pięknym lakierem kryć ślady poważnej naprawy blacharskiej.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rz nieosobowy + kryć +
CO

3. złoża

Definicja

mieścić coś w swoim wnętrzu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  taić
hiperonimy:  mieścić

Połączenia

  • cmentarz, grobowiec, grób, las, sarkofag, świątynia, wnętrze czegoś, zagajnik, ziemia kryje; archiwa, groby, krypty, kurhany, lochy, mury, piwnice, podziemia, pomieszczenia, ruiny kryją
  • kryć bogactwa naturalne, ciała, dokumenty, kości, prochy, resztki, skarby, szczątki, złoża, zwłoki

Cytaty

Na zamkowym dziedzińcu rosła złota jabłoń z pojedynczym złotym jabłkiem, a lochy zamku kryły nieprzebrane skarby: skrzynie pełne klejnotów i złotych monet.

źródło: KWSJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Zburzone i spalone miasto kryło indywidualne i zbiorowe groby ponad stu pięćdziesięciu tysięcy cywilów i kilkunastu tysięcy powstańców.

źródło: KWSJP: Joanna Wawrzyniak: Ekshumacje powstańców, Polityka, 2005

Północne wybrzeża Morza Czarnego, wcześnie skolonizowane przez Greków, usiane są kurhanami, których wnętrza często kryją dobrze zbudowane i pięknie malowane konstrukcje.

źródło: KWSJP: Maria Nowicka: Z dziejów malarstwa greckiego i rzymskiego, 1988

Przypadkowe odkrycie jednego z mieszkańców, który kopał studnię, rozpętało burzę. Na miejsce przybyli naukowcy. Wystarczyło kilka tygodni prac, aby upewnić się, że ta ziemia kryje w sobie tysiącletnie zabytki.

źródło: KWSJP: Przemysław Malisz: Skarb za stodołą, Super Express, 2006

Skrzynia kryła w sobie przepiękne szale i chusty.

źródło: KWSJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rznieżywotny + kryć +
CO

4. tajemnicę

Definicja

zawierać w sobie coś, co nie od razu jest widoczne

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

  • astrologia, bajka, historia, poezja, przeszłość, rzeczywistość, serce, umysł kryje; ciemności, mroki kryją
  • kryć (w sobie) błędy, mądrość, moc, możliwości, niebezpieczeństwo, niespodzianki, odpowiedź, paradoks, podstęp, podtekst, problem, przesłanie, rozwiązanie, ryzyko, sens, sprzeczności, subtelności, tajemnicę, jakąś treść, wady, wiele niewiadomych, wskazówki, zagadki, zagrożenie, zalążek czegoś, założenie, ziarno prawdy

Cytaty

Każda przyjaźń kryje w sobie nutkę interesowności.

źródło: KWSJP: Danka: Lopez spod Szczytnika, Euroregio Glacensis, 2000, nr 50

- Czy przejrzał pan dokumentację? - spytałem. - Tak - potwierdził Prochyra. - Nie tylko przejrzałem, ale bardzo dokładnie ją przeanalizowałem Jest kilka słabszych punktów, które kryją pewne ryzyko.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Argumentacje, które mają tylko pozory trafności, a w rzeczywistości kryją w sobie błędy logiczne rozmyślnie utajone przez argumentującego, nazywamy sofizmatami.

źródło: KWSJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958

Toż to zwykły, choć zabytkowy rachunek z pralni, a nie mistyczny tekst, kryjący tajemnicę tego świata.

źródło: KWSJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rznieżywotny + kryć +
CO

5. myśli

Definicja

nie ujawniać tego, co się czuje, wie, myśli lub zamierza

Noty o użyciu

Używane zwykle z negacją.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  taić, ukrywać
antonimy:  ujawniać

Połączenia

  • kryć ból, lęk, marzenia, miłość, motywację, myśli, nienawiść, niepokój, rozbawienie, sekret, słabości, smutek, szczęście, uczucia, urażoną ambicję, współczucie
  • nie kryć antypatii, bezradności, dezaprobaty, emocji, entuzjazmu, fascynacji, goryczy, ironii, irytacji, lekceważenia, łez, nadziei, niesmaku, nieufności, oburzenia, podziwu, pogardy, przywiązania, rozczarowania, satysfakcji, sympatii, ubolewania, ulgi, uśmiechu, wstydu, wzruszenia, zakłopotania, zaskoczenia, zdumienia, złości, zmęczenia, żalu
  • kryć pod eufemizmem, pod maską, pod pancerzem, pod uśmiechem
  • kryć przed chorą, przed ludźmi, przed mediami, przed obcymi, przed rodziną
  • kryć w duszy, w piersi, w podświadomości, w sercu, we wnętrzu, w zanadrzu
  • kryć głęboko

Cytaty

Kryjąc swe zdziwienie, a może gniew, szybko, zręcznie skierowała rozmowę na inne tematy.

źródło: KWSJP: Margit Kaffka: Barwy i lata, 1960

Kiedy po raz pierwszy przyjechałem do Nowego Targu z bolesną świadomością, że oto trzeba do tego miasta powrócić już zapewne na zawsze, byłem, co tu dużo kryć, przybity.

źródło: KWSJP: Gałkiewicz: Jak to na prowincji ładnie ..., Tygodnik Podhalański, 1996, nr 29

Policjanci, którzy uczestniczyli w wizji lokalnej, nie kryli łez.

źródło: KWSJP: Henryk A. Sadowski: Stolica pełna przemocy i krwi, Życie Warszawy, 2002, nr 7

Zdezorientowani pacjenci nie kryją oburzenia na wieść o ewentualnych konsekwencjach strajku w służbie zdrowia.

źródło: KWSJP: Agnieszka Witczak: Drożej za leki?, prasa, 2006

Nie kryła przed koleżankami z pracy, że chce wyjść za mąż za kogoś majętnego i urządzonego w życiu. […] Jarosław T. wydawał się dobrym kandydatem.

źródło: KWSJP: Stanisław Maj: Gliniarz i prokurator, Detektyw, 1999, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

odpowiednik aspektowy: ukryć

Składnia

Rzosobowy + kryć +
CO + (przed KIM)
Rzosobowy + kryć +
że ZDANIE + (przed KIM)

6. przed niebezpieczeństwem

Definicja

osłaniać kogoś lub coś w niebezpiecznej sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • żołnierze kryją
  • kryć przed atakiem, przed mrozem, przed napastnikiem, przed ogniem

Cytaty

Dziś w [...] parku, tuż za wileńską katedrą stoi osiem metalowych hangarów. Kryją przed deszczem zaginione Wilno, które archeolodzy wydobywają spod ziemi.

źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Zjednoczone kolory Litwy, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1995-06-09

A cóż teraz zobaczył? Niemal gromadę obdartusów. Dziwacznie poubierani w łachy, które miały ich kryć przed mrozem.

źródło: KWSJP: Władysław Terlecki: Dwie głowy ptaka. Powrót z Carskiego Sioła, 1975

Nie mógł mieć nadziei, że dogoni drwali. […] Szedł jednak naprzód, kryjąc twarz przed smagnięciami gąszczu.

źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

bez ograniczeń + kryć +
KOGO/CO + przed KIM/CZYM

7. przestępcę

Definicja

pomagać komuś uchylić się od odpowiedzialności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Połączenia

  • policja, prawo kryje; koledzy kryją
  • kryć agentów, kolegów, księży, mafię, pedofilów, podejrzanych, przestępców, sprawców; czyjeś nadużycia, przekręty, przestępstwo, zbrodnię
  • kryć przed rodzicami, przed wymiarem sprawiedliwości

Cytaty

Policja kryła podejrzanego, bo to syn byłego komendanta.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Prokurator na dożywociu, Polityka, 2004-10-09, nr 2473

Solidarność zawodowa odgrywa pewną rolę, kiedy chodzi o kiepskiego fachowca. Natomiast na sali sądowej toczą się zbyt poważne sprawy, by kryć kolegów.

źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Nieprzyjemnie, ale uczciwie, Gazeta Wyborcza, 1997-08-27

Funkcjonariusze MSW uczestniczyli w podziale zysków cinkciarzy i przemytników walut. W zamian kryli przestępców.

źródło: KWSJP: Ewa Ornacka, Piotr Pytlakowski: Alfabet mafii, 2005

Ja, Adalbercie, nie wierzę, że to pan profesor, niech pan nie kryje cudzej zbrodni, nie obarcza nią swego sumienia.

źródło: KWSJP: Tadeusz Hołuj: Raj, 1972

Zaangażował się w coś i chyba, jak my, też skazany jest na przegraną. Muszę milczeć, kryć go przed rodzicami, tłumaczyć przed Irenką, że u kolegi, że wyjechał, że...

źródło: KWSJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

bez ograniczeń + kryć +
KOGO/CO + (przed KIM/CZYM)

8. dach

Definicja

kłaść na czymś odpowiedni materiał, aby zabezpieczyć to, co znajduje się pod spodem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo czynności związane z budową

Połączenia

  • kryć chałupę, dach, dom, meble
  • kryć blachą falistą, brezentem, dachówką, dachem, deskami, eternitem, gontem, kopułą, korą, liśćmi, łupkiem, łuską, papą, płótnem, plandeką, sklejką, sklepieniem, skórą, słomą, strzechą, suknem, szkłem, trzciną

Cytaty

Odbudowując swój dworek, krył dach słomą, podłogę zastępował klepiskiem.

źródło: KWSJP: Paweł Jasienica: Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dzieje agonii, 1989

Przepisy stanowiły, iż nowe wznoszone obiekty mieszkalne i przemysłowe musiały być budowane z cegły lub innego materiału niepalnego i należało je kryć dachówką.

źródło: NKJP: Danuta Stawasz: Współczesne uwarunkowania rozwoju polskich regionów, 2000

Kryte brezentem ciężarówki pędziły ulicami miasta, uwożąc Żydów w niewiadomym kierunku.

źródło: KWSJP: Ida Fink: Ślady, 1996

Poniemiecki kościół był szary, nieduży, z wieżą krytą dachówką.

źródło: KWSJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996

Drewniany dworek miał spadzisty, kryty gontem dach ze ściętymi ukośnie szczytami - już omszały, a jeszcze zdrowy.

źródło: KWSJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rzosobowy + kryć +
CO + CZYM

9. klacz

Definicja

zapładniać samicę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pokrywać
hiperonimy:  zapładniać

Połączenia

  • byk, ogier, zwierzę kryje
  • kryć klacz, krowę, samicę

Cytaty

Pierwsze krycie klaczy przeprowadza się po ukończeniu przez nią 3 lat.

źródło: KWSJP: Jan Fereniec: Zarys ekonomiki i organizacji rolnictwa, 1997

Ogiery niektórych ras, np. arabskiej, w wyniku sprawdzenia dzielności na próbach wyścigowych uzyskują licencję na krycie klaczy nie tylko swojej rasy.

źródło: NKJP: SieBot: Wikipedia.pl, 2009-05-17

Na wsi wiadomo, skąd jest cielę, bo można zobaczyć, jak byk kryje krowę.

źródło: Internet

Na pewno w przyszłości będzie jeździł z końmi na wystawy, ale na to jeszcze potrzeba czasu. Wcześniej Nowakówka może stać się stadniną: w takiej musi być sześć matek hodowlanych i ogier kryjący.

źródło: NKJP: Konie od trzech pokoleń, Dziennik Polski, 2008-07-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rzżywotny + kryć +
CO

10. zawodnika

Definicja

sport. 
trzymać się blisko zawodnika drużyny przeciwnej i utrudniać mu swobodną grę

Noty o użyciu

Imcz używany również samodzielnie w funkcji rzeczownika, np. grał na pozycji kryjącego.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

  • zawodnik kryje; rywale kryją
  • kryć napastników, rozgrywającego, rywali, zawodników
  • krycie w obronie
  • kryć agresywnie, silnie, skutecznie, słabo, starannie, szczelnie
  • stosować krycie
  • błąd w kryciu

Cytaty

Każdy zawodnik drużyny broniącej musi kryć zawodnika drużyny atakującej.

źródło: Internet

Od początku do końca ani na chwilę nie pozwoliły rywalkom porzucać, dobrze kryły, wyprowadzały szybkie kontry.

źródło: KWSJP: (KAROLA): Podkarpacie - Młodzieżowa koszykówka, Dziennik Polski, 2004-01-19

Zawodnik, który miał indywidualnie kryć napastnika, nie wywiązał się z zadania.

źródło: Internet

Strata piłki w środku pola [...], błędy w kryciu sprawiają, że rywalowi łatwo jest stworzyć zagrożenie pod bramką ŁKS.

źródło: Internet

Jacek musiał kryć najlepszego strzelca Astorii Swansona. Spisał się doskonale i Amerykanin w końcówce przestał nam zagrażać.

źródło: KWSJP: (RS): Jak hartowała się Unia-Wisła, Dziennik Polski, 2004-01-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

odpowiednik aspektowy: pokryć

Składnia

Rzosobowy + kryć +
KOGO

11. w chowanego

Definicja

w zabawie w chowanego: zasłaniać oczy, żeby inne osoby uczestniczące w zabawie mogły się schować

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Cytaty

Aktualnie ulubiona zabawa Ani (17 miesięcy) to zabawa w chowanego. [...] Jak ja kryję, Ania chowa się w szafie, pod suszarką z praniem, za zasłonką, za drzwiami i ma masę radości z tego.

źródło: Internet

Nawet najniezwyklejsze stworzenie oddaje się czasem rozrywkom zupełnie zwyczajnym, by nie powiedzieć - banalnym. Jedną z nich jest znana każdemu z dzieciństwa pospolita zabawa w chowanego. Zabawa zaczyna się od wylosowania, kto kryje.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

Składnia

Rzosobowy + kryć + bez ograniczeń

12. w dwuszeregu

Definicja

stać w drugim szeregu dokładnie za osobami z pierwszego szeregu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Połączenia

  • drugi szereg kryje
  • kryć w dwuszeregu

Cytaty

Żołnierze drugiego szeregu kryją swoich poprzedników.

źródło: Internet

Dwuszereg jest pełny, jeżeli strażaka lewoskrzydłowego pierwszego szeregu kryje strażak drugiego szeregu.

źródło: Internet

Ułani pierwszego szeregu z wyjątkiem prawoskrzydłowego zwracają głowy w prawo, po czym łączą i równają linię frontu. W tym czasie drugi szereg kryje, poprawia odległość od pierwszego szeregu i równa do swego prawego.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryję
kryjemy
2 os. kryjesz
kryjecie
3 os. kryje
kryją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłem
+(e)m krył
kryłam
+(e)m kryła
kryłom
+(e)m kryło
kryliśmy
+(e)śmy kryli
kryłyśmy
+(e)śmy kryły
2 os. kryłeś
+(e)ś krył
kryłaś
+(e)ś kryła
kryłoś
+(e)ś kryło
kryliście
+(e)ście kryli
kryłyście
+(e)ście kryły
3 os. krył
kryła
kryło
kryli
kryły

bezosobnik: kryto

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę krył
będę kryć
będę kryła
będę kryć
będę kryło
będę kryć
będziemy kryli
będziemy kryć
będziemy kryły
będziemy kryć
2 os. będziesz krył
będziesz kryć
będziesz kryła
będziesz kryć
będziesz kryło
będziesz kryć
będziecie kryli
będziecie kryć
będziecie kryły
będziecie kryć
3 os. będzie krył
będzie kryć
będzie kryła
będzie kryć
będzie kryło
będzie kryć
będą kryli
będą kryć
będą kryły
będą kryć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kryjmy
2 os. kryj
kryjcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kryłbym
bym krył
kryłabym
bym kryła
kryłobym
bym kryło
krylibyśmy
byśmy kryli
kryłybyśmy
byśmy kryły
2 os. kryłbyś
byś krył
kryłabyś
byś kryła
kryłobyś
byś kryło
krylibyście
byście kryli
kryłybyście
byście kryły
3 os. kryłby
by krył
kryłaby
by kryła
kryłoby
by kryło
kryliby
by kryli
kryłyby
by kryły

bezosobnik: kryto by

bezokolicznik: kryć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kryjąc

gerundium: krycie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. krycie
krycia
D. krycia
kryć
C. kryciu
kryciom
B. krycie
krycia
N. kryciem
kryciami
Ms. kryciu
kryciach
W. krycie
krycia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kryjący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryjący
kryjący
kryjący
kryjące
kryjąca
D. kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącego
kryjącej
C. kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącemu
kryjącej
B. kryjącego
kryjącego
kryjący
kryjące
kryjącą
N. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącą
Ms. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryjący
kryjący
kryjące
kryjące
D. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących
C. kryjącym
kryjącym
kryjącym
kryjącym
B. kryjących
kryjących
kryjących
kryjące
N. kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
kryjącymi
Ms. kryjących
kryjących
kryjących
kryjących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kryty

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kryty
kryty
kryty
kryte
kryta
D. krytego
krytego
krytego
krytego
krytej
C. krytemu
krytemu
krytemu
krytemu
krytej
B. krytego
krytego
kryty
kryte
krytą
N. krytym
krytym
krytym
krytym
krytą
Ms. krytym
krytym
krytym
krytym
krytej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kryci
kryci
kryte
kryte
D. krytych
krytych
krytych
krytych
C. krytym
krytym
krytym
krytym
B. krytych
krytych
krytych
kryte
N. krytymi
krytymi
krytymi
krytymi
Ms. krytych
krytych
krytych
krytych

Składnia

Rzosobowy + kryć +
(KOGO)

Frazeologizmy

ktoś ma w zanadrzu coś
ktoś kryje w zanadrzu coś
Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj