UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

maszynka

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: maszyna

1. do golenia

Definicja

przyrząd mechaniczny ułatwiający człowiekowi wykonywanie prostych czynności lub sam je za niego wykonujący

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny

Połączenia

elektryczna, ręczna; jednorazowa; bezpieczna, sprawna, tępa; zwykła; skomplikowana; specjalna maszynka; maszynka elektryczna, gazowa, sterowa
maszynka do depilacji, do golenia, do strzyżenia; do włosów; do liczenia, do mielenia; do kawy, do mięsa
ostrze maszynki
używać maszynki
ogolić/golić, strzyc; mielić maszynką
przepuścić coś przez maszynkę
zemleć, zmielić w maszynce

Cytaty

	Mięso baranie z cebulą zmielić w maszynce. źródło: NKJP: Siła dobrego, Polityka: 2005-11-19
	Wagi apteczne, drewniane stetoskopy, ręczne maszynki do robienia tabletek – to wszystko można zobaczyć na niezwykłej wystawie, która już dziś będzie otwarta w przysuskim muzeum. źródło: NKJP: K.Jakubowski: Prawie pół wieku u władzy, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-27
	Do Śliwki chodziło się po buty, a do Buca strzyc włosy. Buc był pierwszym w Warszawie fryzjerem, który nie używał maszynki, tylko strzygł nożyczkami. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Zły Tyrmand, 1992
	Aż do końca XIX wieku sprzedawano kawę w postaci surowej. Palić należało ją samemu. Służyły temu skomplikowane maszynki do kawy, będące obowiązkowym wyposażeniem mieszczańskiego bądź inteligenckiego domu. źródło: NKJP: Triskaidekafil: Kawa, Wikipedia.pl, 2009-06-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

Składnia

maszynka

do CZEGO

2. kuchenka

Definicja

pot.

niewielkich rozmiarów przenośna kuchenka do gotowania potraw

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

kuchenka

Połączenia

maszynka benzynowa, gazowa, elektryczna, spirytusowa; turystyczna
maszynka do gotowania
mieć, używać maszynkę

Cytaty

Pod nim, na małym stoliczku, stała maszynka turystyczna, obok garnek i dwa metalowe kubki.

źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Rebelia, 2007

Na pontonie ma benzynową maszynkę do gotowania, zapałki, termos i czajnik.

źródło: NKJP: Szumi: Niebezpieczne kapieliska na Wiśle, Dzień dobry, 29-06-2001

Ma nawet maszynkę spirytusową do gotowania i może pichcić, nie wychodząc z przedziału.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

Składnia

maszynka

(JAKA)

3. niewielkie urządzenie

Definicja

niewielkich rozmiarów maszyna - urządzenie składające się z połączonych ze sobą mechanizmów, wykonujące określoną pracę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny

Połączenia

maszynka do cięcia blachy, płytek

Cytaty

	Madzia nie była Madzią ani Borzęcką, nie wiadomo nawet, jak się nazywała naprawdę po prostu była towarzyszką, którą przysłano do Włocławka z maszynką drukarską. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z celulozy, 1952
	Nocą, przy rabczańskim rynku, włamywacze przecięli kratę okienną i wtargnęli do sklepu, kradnąc stamtąd dwie baterie ścienne i maszynkę do cięcia płytek. źródło: NKJP: Dziki fliziarz?, Dziennik Polski, 2001-04-10
	W poznańskiej Akademii Rolniczej postarał się o sadzonki rydza. W ubiegłym roku doczekał się pierwszego plonu. Zainwestował w niewielką maszynkę do wytłaczania oleju, zabrał się do pracy i do… degustacji. źródło: NKJP: Iwona Kamieńska: Beskid zagłębiem bioapliwa, Gazeta Krakowska, 2006-01-17
	Trochę przesadzałem, bo zasilane z taśm granatniki były używane przez piechotę i rasowy artylerzysta obraziłby się, gdyby przypisano mu posługiwanie się czymś, co da się wziąć na plecy. Mimo wszystko był to jakiś substytut moździerza. Jedna taka maszynka z dużym zapasem amunicji mogła całkowicie odmienić charakter czekającej nas batalii. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

Składnia

maszynka

do CZEGO

4. ekspresywnie o urządzeniu

Definicja

pot.

urządzenie, wobec którego mówiący z jakichś powodów odczuwa sympatię i dobrze je ocenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny

Cytaty

Tylko że na razie rozpoczyna się dopiero budowa eksperymentalnego reaktora, ładna to już maszynka będzie (500 MW mocy cieplnej), ale do tego jeszcze długa droga do budowy przemysłowych elektrowni.

źródło: NKJP: Internet

Tylko że moja maszynka jest bez karty dźwiękowej i głośniczków... Tak sobie zażyczyłem, bo nie lubię, kiedy komputer do mnie gada.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

5. niewielki pojazd

Definicja

pot.

niewielkich rozmiarów pojazd mechaniczny lub samolot

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Cytaty

Dwa lata temu wynajęłam koparko-spycharkę do rozparcelowania ziemi. Zdziwiłam się, że to taka niewielka maszynka. Radziła sobie bardzo dobrze. Rozwiozła i wyrównała kilkanaście ton ziemi w jeden czy dwa dni.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

6. ekspresywnie o pojeździe

Definicja

pot.

pojazd mechaniczny lub samolot, w stosunku do którego z jakiegoś powodu mówiący odczuwa sympatię

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

Cytaty

Chłopaki wytrzeszczali oczy i cisnęli się ogłupiali przed wiśniowym renaultem (Jezu, ale maszynka - żarliwie jęknął ospowaty Rysiu) [...].

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1988

Kluczyk leżał na przednim siedzeniu. Spojrzałem na niego przez szybę i usiadłem do mojej maszynki .

źródło: NKJP: Tomasz Imiński: Całkiem legalny superwłamywacz, Dziennik Łódzki, 2006-12-29

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

7. osoba

Definicja

osoba wykonująca coś automatycznie, bezmyślnie, ale wydajnie i nie okazując zmęczenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Połączenia

bezduszna, bezmyślna maszynka
maszynka do rodzenia, do zabijania
maszynka działa

Cytaty

Ani ja, ani mój klub nie pozwolimy rządowi na robienie z siebie maszynki do bezmyślnego przegłosowywania projektów ustaw, które nie muszą być wnoszone w trybie pilnym i których materia uniemożliwia rozsądne, odpowiedzialne rozpatrywanie tego typu spraw.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.02.1996r.

Tyle że jej piękna twarz kryje drugie, znacznie mroczniejsze oblicze – dziewczyna jest bowiem również świetnie przeszkoloną maszynką do zabijania.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Szalone przygody rosyjskich agentów na Malcie, Esensja, 2009-09-08

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

Składnia

maszynka

do CZEGO

8. biurokracji

Definicja

złożona struktura organizacyjna wykonująca określone działania, do której mówiący ma niechętny stosunek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

machina, maszyna

Połączenia

koalicyjna; bezduszna, bezwolna, sprawna maszynka
maszynka do głosowania, do wygrywania

Cytaty

Nasza kinematografia zmierza w podobną stronę: staje się bezduszną maszynką do robienia filmów, które nie powstają na skutek żadnej konieczności i właściwie nie są potrzebne ani publiczności, ani krytyce.

źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski; Michał Cichy: Krytyk pamięta, Gazeta Wyborcza, 1996-11-14

Projekt, potraktowany przez rząd jako pilny, przeszedł jak burza przez wszystkie szczeble ustawodawcze - zadziałała koalicyjna maszynka do głosowania, wsparta znaczną częścią głosów Unii Pracy.

źródło: NKJP: Jan Lityński, Uzbezpieczeniowa brzytwa, Gazeta Wyborcza, 1994-11-30

[...] po kilku pismach udaje się zmienić początkową decyzję... Najgorsze to poddać się... Trzeba walczyć z maszynką biurokracji.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	maszynka	maszynki
D.	maszynki	maszynek

C.	maszynce	maszynkom
B.	maszynkę	maszynki
N.	maszynką	maszynkami
Ms.	maszynce	maszynkach
W.	maszynko	maszynki

Składnia

	+	maszynka	+	CZEGO
	+	maszynka	+	do CZEGO

Frazeologizmy

ktoś przekręca przez maszynkę coś
ktoś przekręcił przez maszynkę coś
maszynka do robienia pieniędzy

Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2014