UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opamiętać się

Chronologizacja

2 połowa XVIII w., SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. opamiętam się
opamiętamy się
2 os. opamiętasz się
opamiętacie się
3 os. opamięta się
opamiętają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. opamiętałem się
+(e)m się opamiętał
opamiętałam się
+(e)m się opamiętała
opamiętałom się
+(e)m się opamiętało
opamiętaliśmy się
+(e)śmy się opamiętali
opamiętałyśmy się
+(e)śmy się opamiętały
2 os. opamiętałeś się
+(e)ś się opamiętał
opamiętałaś się
+(e)ś się opamiętała
opamiętałoś się
+(e)ś się opamiętało
opamiętaliście się
+(e)ście się opamiętali
opamiętałyście się
+(e)ście się opamiętały
3 os. opamiętał się
opamiętała się
opamiętało się
opamiętali się
opamiętały się

bezosobnik: opamiętano się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. opamiętajmy się
2 os. opamiętaj się
opamiętajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. opamiętałbym się
bym się opamiętał
opamiętałabym się
bym się opamiętała
opamiętałobym się
bym się opamiętało
opamiętalibyśmy się
byśmy się opamiętali
opamiętałybyśmy się
byśmy się opamiętały
2 os. opamiętałbyś się
byś się opamiętał
opamiętałabyś się
byś się opamiętała
opamiętałobyś się
byś się opamiętało
opamiętalibyście się
byście się opamiętali
opamiętałybyście się
byście się opamiętały
3 os. opamiętałby się
by się opamiętał
opamiętałaby się
by się opamiętała
opamiętałoby się
by się opamiętało
opamiętaliby się
by się opamiętali
opamiętałyby się
by się opamiętały

bezosobnik: opamiętano by się

bezokolicznik: opamiętać się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: opamiętawszy się

gerundium: opamiętanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. opamiętanie się
opamiętania się
D. opamiętania się
opamiętań się
C. opamiętaniu się
opamiętaniom się
B. opamiętanie się
opamiętania się
N. opamiętaniem się
opamiętaniami się
Ms. opamiętaniu się
opamiętaniach się
W. opamiętanie się
opamiętania się

odpowiednik aspektowy: opamiętywać się

Pochodzenie

Zob. pamięć

Definicja

opanować się i zacząć zachowywać się rozsądnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  opanować się

Połączenia

  • opamiętać się nagle, w porę
  • zdążyć, zdołać opamiętać się
  • opamiętać się nieco, trochę
  • człowieku, opamiętaj się
  • ludzie, opamiętajcie się

Cytaty

- Nigdy w życiu - rzucił się panicz. - Nie będę się płaszczył przed tym dziadem. [...] - Ulfiku - skarciła go gubernatorowa. - Przepraszam, mamo - opamiętał się [...] i cmoknął ją w rękę.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Litości! - zawył klęczący w błocie chłopak w czarnym uniformie. Wiedźmin zawahał się. - Opamiętaj się! - ryknął [...], chwytając go za ramiona i potrząsając mocno. - Opamiętaj się! W szał wpadłeś?

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Wskazałem na kulminacyjną scenę z Cezarym Baryką na czele demonstracji, ale nie wspomniałem, że w podtekście autor wyraźnie woła: Ludzie, opamiętajcie się, nie dopuśćcie do takiej ostateczności!

źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998

Takie szczeniary jak ona są beznadziejnie bezmyślne. Ale on, on - stary dureń? Ileż to już razy zarzekał się, że koniec; że zerwie z tym łajdactwem, opamięta się, spoważnieje.

źródło: NKJP: Rafał Klunder: Bezdomność na sprzedaż, Akant, 2007-03

Jak możemy myśleć o integracji europejskiej, jeśli brak nam nawet tej wewnętrznej? Czy kiedyś się opamiętamy, czy zmądrzejemy? Czy troska o dobro kraju zwycięży?

źródło: NKJP: MIKO: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2003-10-15

Data ostatniej modyfikacji: 20.05.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj