Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
wytrę się |
wytrzemy się |
|||
| 2 os. |
wytrzesz się |
wytrzecie się |
|||
| 3 os. |
wytrze się |
wytrą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wytarłem się +(e)m się wytarł |
wytarłam się +(e)m się wytarła |
wytarłom się +(e)m się wytarło |
wytarliśmy się +(e)śmy się wytarli |
wytarłyśmy się +(e)śmy się wytarły |
| 2 os. |
wytarłeś się +(e)ś się wytarł |
wytarłaś się +(e)ś się wytarła |
wytarłoś się +(e)ś się wytarło |
wytarliście się +(e)ście się wytarli |
wytarłyście się +(e)ście się wytarły |
| 3 os. |
wytarł się |
wytarła się |
wytarło się |
wytarli się |
wytarły się |
bezosobnik: wytarto się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
wytrzyjmy się |
|
| 2 os. |
wytrzyj się |
wytrzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
wytarłbym się bym się wytarł |
wytarłabym się bym się wytarła |
wytarłobym się bym się wytarło |
wytarlibyśmy się byśmy się wytarli |
wytarłybyśmy się byśmy się wytarły |
| 2 os. |
wytarłbyś się byś się wytarł |
wytarłabyś się byś się wytarła |
wytarłobyś się byś się wytarło |
wytarlibyście się byście się wytarli |
wytarłybyście się byście się wytarły |
| 3 os. |
wytarłby się by się wytarł |
wytarłaby się by się wytarła |
wytarłoby się by się wytarło |
wytarliby się by się wytarli |
wytarłyby się by się wytarły |
bezosobnik: wytarto by się
bezokolicznik: wytrzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
wytarłszy się
gerundium: wytarcie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | wytarcie się |
wytarcia się |
| D. | wytarcia się |
wytarć się |
| C. | wytarciu się |
wytarciom się |
| B. | wytarcie się |
wytarcia się |
| N. | wytarciem się |
wytarciami się |
| Ms. | wytarciu się |
wytarciach się |
| W. | wytarcie się |
wytarcia się |
Pochodzenie
Zob. trzeć
1. ręcznikiem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | obetrzeć się, otrzeć się, przetrzeć się | |
| hiperonimy: | osuszyć się, wyczyścić się, wysuszyć się |
Połączenia
- wytrzeć się ręcznikiem, szmatą
- wytrzeć się do sucha
Cytaty
|
Gajowy nadstawił twarz pod chłodny strumień i szorował ręce. Wytarł się chusteczką do nosa. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967 |
|
|
Eliasz wziął z lady ręcznik i wytarł się. źródło: KWSJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999 |
|
|
Paweł wtedy wytarł się, odwinął rękawy i włożył marynarkę, wszystko jednym, tym samym ruchem, twardym, zdecydowanym, prędkim jak ruch maszyny, a ona zawróciła ku domowi. źródło: KWSJP: Włodzimierz Odojewski: Zasypie wszystko, zawieje..., 1967 |
Składnia
| Rzosobowy | + | wytrzeć się | + |
(CZYM)
|
2. na łokciach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | przetrzeć się | |
| hiperonimy: | zniszczyć się, zużyć się |
Cytaty
|
Trzeba sobie kupić nowe majtki, nie za bardzo można się już w tych pokazać, sprane jak cholera i tu wytarła się gumka... źródło: KWSJP: Dawid Bieńkowski: Nic, 2005 |
Składnia
| Rznieżywotny | + | wytrzeć się | + |
|
3. o owłosieniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- farba wytarła się; włosy wytarły się
Cytaty
|
Pomimo upływu ponad stu lat od powstania tego dzieła, malunek jest jeszcze dość wyraźny, choć w wielu miejscach farba wytarła się i zaczyna blaknąć. źródło: KWSJP: Grażyna Mróz: Apostołowie z wyblakłymi stopami, prasa, 1997 |
|
|
Później przychodził czas na narty. [...] Dopóki były nowe, świetnie niosły dzięki lakierowi, ale później, kiedy lakier wytarł się do żywego drewna - trzeba było je smarować, a smarowanie stanowiło prawdziwie tajemną wiedzę. źródło: NKJP: Sanki i narty, Dziennik Polski, 1999-11-27 |
Składnia
| Rznieżywotny | + | wytrzeć się | + |
|
4. od powtarzania
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zużyć się |
Cytaty
|
Czołówka „Sto pytań do...” wytarła się od częstych emisji. źródło: NKJP: Jacek Pawlicki: W telewizji pokazali, Gazeta Wyborcza, 1993-05-10 |
|
|
Bo właściwie większość wyrazów jakoś wytarła się do cna niczym stare ścierki. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Poprzez nadmierne powtarzanie powiedzonko wytarło się z pierwotnej pozłotki paradoksalności i stało nużącym frazesem. źródło: NKJP: Internet |
Składnia
| Rznieżywotny | + | wytrzeć się | + |
(od CZEGO)
|