UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

całować

Chronologizacja

1407, SStp

Pochodzenie

psł. *cělovati 'pozdrawiać, witać (całując)'

1. ukochaną

Definicja

dotykając wargami, okazywać miłość, sympatię lub szacunek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

całować chłopaka, córkę, dziecko, dziewczynę, syna, ukochaną, ukochanego; czoło, dłoń, oczy, rękę, usta; psa; fotografię
całować na dobranoc, na powitanie, na pożegnanie
całować po rękach
całować w czoło, w dłoń, w policzek, w rękę, w szyję, w ucho, w usta
całować z czułością
całować czule, delikatnie, gorąco, namiętnie, serdecznie, szarmancko, żarliwie
całować i głaskać, całować i pieścić, całować i tulić; obejmować i całować, przytulać i całować

Cytaty

	- Przecież jestem z tobą - całował ją, otwierał wargi, które do niego chciwie przywarły. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966
	Całowała drobniutkie, dziecięce piąstki. Przelewała swą ziemską miłość do maleńkiego, niewinnego serduszka. Jej czas z każdą minutą nieuchronnie dobiegał kresu. źródło: KWSJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	Objęła męża, witając go czule po długiej rozłące, a on bez żadnego skrępowania całował ją w szyję. Absolutnie nie przejmowali się obecnością obcych. źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Anda znów przykuca w niezgrabnym ukłonie, ale pani Olszewska przyciąga ją do siebie i całuje w czoło. źródło: KWSJP: Maria Krüger: Godzina pąsowej róży, 1960
	Ma swoich stałych wielbicieli. […] Niektórzy całują ją po rękach; inni przynoszą kwiaty i wręczają je na kolanach. źródło: KWSJP: Agnieszka Maj: Pejzaż z Białą Damą, Dziennik Polski, 1998-07-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	całuję	całujemy
2 os.	całujesz	całujecie
3 os.	całuje	całują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałem +(e)m całował	całowałam +(e)m całowała	całowałom +(e)m całowało	całowaliśmy +(e)śmy całowali	całowałyśmy +(e)śmy całowały
2 os.	całowałeś +(e)ś całował	całowałaś +(e)ś całowała	całowałoś +(e)ś całowało	całowaliście +(e)ście całowali	całowałyście +(e)ście całowały
3 os.	całował	całowała	całowało	całowali	całowały

bezosobnik: całowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę całował będę całować	będę całowała będę całować	będę całowało będę całować	będziemy całowali będziemy całować	będziemy całowały będziemy całować
2 os.	będziesz całował będziesz całować	będziesz całowała będziesz całować	będziesz całowało będziesz całować	będziecie całowali będziecie całować	będziecie całowały będziecie całować
3 os.	będzie całował będzie całować	będzie całowała będzie całować	będzie całowało będzie całować	będą całowali będą całować	będą całowały będą całować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		całujmy
2 os.	całuj	całujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałbym bym całował	całowałabym bym całowała	całowałobym bym całowało	całowalibyśmy byśmy całowali	całowałybyśmy byśmy całowały
2 os.	całowałbyś byś całował	całowałabyś byś całowała	całowałobyś byś całowało	całowalibyście byście całowali	całowałybyście byście całowały
3 os.	całowałby by całował	całowałaby by całowała	całowałoby by całowało	całowaliby by całowali	całowałyby by całowały

bezosobnik: całowano by

bezokolicznik: całować

imiesłów przysłówkowy współczesny: całując

gerundium: całowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	całowanie	całowania
D.	całowania	całowań
C.	całowaniu	całowaniom
B.	całowanie	całowania
N.	całowaniem	całowaniami
Ms.	całowaniu	całowaniach
W.	całowanie	całowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: całujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całujący	całujący	całujący	całujące	całująca
D.	całującego	całującego	całującego	całującego	całującej
C.	całującemu	całującemu	całującemu	całującemu	całującej
B.	całującego	całującego	całujący	całujące	całującą
N.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującą
Ms.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całujący	całujący	całujące	całujące
D.	całujących	całujących	całujących	całujących
C.	całującym	całującym	całującym	całującym
B.	całujących	całujących	całujących	całujące
N.	całującymi	całującymi	całującymi	całującymi
Ms.	całujących	całujących	całujących	całujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: całowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całowany	całowany	całowany	całowane	całowana
D.	całowanego	całowanego	całowanego	całowanego	całowanej
C.	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanej
B.	całowanego	całowanego	całowany	całowane	całowaną
N.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowaną
Ms.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całowani	całowani	całowane	całowane
D.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych
C.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym
B.	całowanych	całowanych	całowanych	całowane
N.	całowanymi	całowanymi	całowanymi	całowanymi
Ms.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych

odpowiedniki aspektowe: ucałować , pocałować

Składnia

Rz_osobowy

całować

KOGO/CO + (GDZIE)

2. sztandar

Definicja

dotknięciem warg okazywać cześć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

całować chleb, ikonę, krzyż, papieski pierścień, pomnik, rąbek sukni, stułę, sztandar, ziemię

Cytaty

	Podchodzili oni do krzyża, dotykali go czołem i całowali święte drzewo. źródło: KWSJP: Ks. Zenon Monka: Misterium Paschalne Chrystusa, Niedziela, 1998, nr 14
	Niektórzy płakali, inni całowali rodzinną ziemię bądź zabierali jej okruch ze sobą na poniewierkę. źródło: KWSJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Prezydent Wiktor J.[...] całuje pomnik na mogile Ukraińców zamordowanych w Pawłokomie. źródło: KWSJP: Piotr Wróbel: Przebaczać mogą tylko silni, Nowiny, 2006
	Wybaczano jej. Głos zza krat wstawiał się za nią i wyznaczał pokutę. Na odgłos pukania wstawała, całowała stułę, szła pod ołtarz, znów klękała. źródło: KWSJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	całuję	całujemy
2 os.	całujesz	całujecie
3 os.	całuje	całują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałem +(e)m całował	całowałam +(e)m całowała	całowałom +(e)m całowało	całowaliśmy +(e)śmy całowali	całowałyśmy +(e)śmy całowały
2 os.	całowałeś +(e)ś całował	całowałaś +(e)ś całowała	całowałoś +(e)ś całowało	całowaliście +(e)ście całowali	całowałyście +(e)ście całowały
3 os.	całował	całowała	całowało	całowali	całowały

bezosobnik: całowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę całował będę całować	będę całowała będę całować	będę całowało będę całować	będziemy całowali będziemy całować	będziemy całowały będziemy całować
2 os.	będziesz całował będziesz całować	będziesz całowała będziesz całować	będziesz całowało będziesz całować	będziecie całowali będziecie całować	będziecie całowały będziecie całować
3 os.	będzie całował będzie całować	będzie całowała będzie całować	będzie całowało będzie całować	będą całowali będą całować	będą całowały będą całować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		całujmy
2 os.	całuj	całujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałbym bym całował	całowałabym bym całowała	całowałobym bym całowało	całowalibyśmy byśmy całowali	całowałybyśmy byśmy całowały
2 os.	całowałbyś byś całował	całowałabyś byś całowała	całowałobyś byś całowało	całowalibyście byście całowali	całowałybyście byście całowały
3 os.	całowałby by całował	całowałaby by całowała	całowałoby by całowało	całowaliby by całowali	całowałyby by całowały

bezosobnik: całowano by

bezokolicznik: całować

imiesłów przysłówkowy współczesny: całując

gerundium: całowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	całowanie	całowania
D.	całowania	całowań
C.	całowaniu	całowaniom
B.	całowanie	całowania
N.	całowaniem	całowaniami
Ms.	całowaniu	całowaniach
W.	całowanie	całowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: całujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całujący	całujący	całujący	całujące	całująca
D.	całującego	całującego	całującego	całującego	całującej
C.	całującemu	całującemu	całującemu	całującemu	całującej
B.	całującego	całującego	całujący	całujące	całującą
N.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującą
Ms.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całujący	całujący	całujące	całujące
D.	całujących	całujących	całujących	całujących
C.	całującym	całującym	całującym	całującym
B.	całujących	całujących	całujących	całujące
N.	całującymi	całującymi	całującymi	całującymi
Ms.	całujących	całujących	całujących	całujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: całowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całowany	całowany	całowany	całowane	całowana
D.	całowanego	całowanego	całowanego	całowanego	całowanej
C.	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanej
B.	całowanego	całowanego	całowany	całowane	całowaną
N.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowaną
Ms.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całowani	całowani	całowane	całowane
D.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych
C.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym
B.	całowanych	całowanych	całowanych	całowane
N.	całowanymi	całowanymi	całowanymi	całowanymi
Ms.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych

odpowiedniki aspektowe: ucałować , pocałować

Składnia

Rz_osobowy

całować

3. listownie

Definicja

wyraz używany przy pożegnaniu w rozmowie z kimś bliskim lub w liście do kogoś bliskiego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

całuję z całego serca
całuję gorąco, mocno, najserdeczniej, serdecznie
całuję i życzę szczęścia, całuję Cię i błogosławię; ściskam i całuję

Cytaty

	Od jutra wielkie zbiorowe wakacje, a dla mnie zupełna zmiana trybu życia. Ale może nocami uda mi się do Ciebie pisać. Całuję, bo jadę do banku, do sąsiedniego miasteczka, rowerem. źródło: KWSJP: Krystyna Janda: Moja Droga B., 2000
	Na tym kończę ten długi list i całuję Cię tysiąc razy. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Na rozstajnych drogach, 1974
	Bądź zdrów, wracaj, wracaj szybko, całuję cię mocno, do zobaczenia. źródło: KWSJP: Lesław Furmaga: Lot Pingwina, 1983
	Poczekaj chwilkę, jeszcze Jakub chce z tobą dwa słowa, całuję cię, kochany... źródło: KWSJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	całuję	całujemy
2 os.	całujesz	całujecie
3 os.	całuje	całują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałem +(e)m całował	całowałam +(e)m całowała	całowałom +(e)m całowało	całowaliśmy +(e)śmy całowali	całowałyśmy +(e)śmy całowały
2 os.	całowałeś +(e)ś całował	całowałaś +(e)ś całowała	całowałoś +(e)ś całowało	całowaliście +(e)ście całowali	całowałyście +(e)ście całowały
3 os.	całował	całowała	całowało	całowali	całowały

bezosobnik: całowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę całował będę całować	będę całowała będę całować	będę całowało będę całować	będziemy całowali będziemy całować	będziemy całowały będziemy całować
2 os.	będziesz całował będziesz całować	będziesz całowała będziesz całować	będziesz całowało będziesz całować	będziecie całowali będziecie całować	będziecie całowały będziecie całować
3 os.	będzie całował będzie całować	będzie całowała będzie całować	będzie całowało będzie całować	będą całowali będą całować	będą całowały będą całować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		całujmy
2 os.	całuj	całujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	całowałbym bym całował	całowałabym bym całowała	całowałobym bym całowało	całowalibyśmy byśmy całowali	całowałybyśmy byśmy całowały
2 os.	całowałbyś byś całował	całowałabyś byś całowała	całowałobyś byś całowało	całowalibyście byście całowali	całowałybyście byście całowały
3 os.	całowałby by całował	całowałaby by całowała	całowałoby by całowało	całowaliby by całowali	całowałyby by całowały

bezosobnik: całowano by

bezokolicznik: całować

imiesłów przysłówkowy współczesny: całując

gerundium: całowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	całowanie	całowania
D.	całowania	całowań
C.	całowaniu	całowaniom
B.	całowanie	całowania
N.	całowaniem	całowaniami
Ms.	całowaniu	całowaniach
W.	całowanie	całowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: całujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całujący	całujący	całujący	całujące	całująca
D.	całującego	całującego	całującego	całującego	całującej
C.	całującemu	całującemu	całującemu	całującemu	całującej
B.	całującego	całującego	całujący	całujące	całującą
N.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującą
Ms.	całującym	całującym	całującym	całującym	całującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całujący	całujący	całujące	całujące
D.	całujących	całujących	całujących	całujących
C.	całującym	całującym	całującym	całującym
B.	całujących	całujących	całujących	całujące
N.	całującymi	całującymi	całującymi	całującymi
Ms.	całujących	całujących	całujących	całujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: całowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	całowany	całowany	całowany	całowane	całowana
D.	całowanego	całowanego	całowanego	całowanego	całowanej
C.	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanemu	całowanej
B.	całowanego	całowanego	całowany	całowane	całowaną
N.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowaną
Ms.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym	całowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	całowani	całowani	całowane	całowane
D.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych
C.	całowanym	całowanym	całowanym	całowanym
B.	całowanych	całowanych	całowanych	całowane
N.	całowanymi	całowanymi	całowanymi	całowanymi
Ms.	całowanych	całowanych	całowanych	całowanych

Inne uwagi

Zwykle używa się 1 os. cz. ter.

Składnia

Rz_osobowy

całować

KOGO

Frazeologizmy

całuj psa w nos
całuję rączki
ktoś całuje klamkę
ktoś całuje z dubeltówki kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 30.06.2023