UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cielsko

Chronologizacja

1600, SPXVI

Pochodzenie

Zob. ciało

1. wielkie ciało

Definicja

wielkie ciało (organizm) człowieka lub zwierzęcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ciało

Połączenia

  • całe; ciężkie, krępe, masywne, muskularne, ogromne, olbrzymie, opasłe, potężne, spasłe, tłuste, wielkie, zwaliste; stukilowe cielsko
  • cielsko męża, olbrzyma; lwa, mamuta, morsa, pantery, potwora, słonia, wieloryba, węża...; zwierzęcia; cielska (brzuchatych) businessmanów; aligatorów, bawołów
  • cielsko i głowa, cielsko i łeb
  • fałdy, zwały cielska
  • dźwignąć (z fotela), wytoczyć (z wozu), wywlec (z busa), zwlec (z łóżka) cielsko

Cytaty

Ten chory miał naprawdę argument nie do odparcia: potężną siłę stupięćdziesięciokilogramowego cielska nabitego mięśniami.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998

[...] z kępy zarośli ostrożnie wychyliła się wielka tygrysica. Najpierw ukazał się duży, kudłaty łeb, a potem pręgowane, potężne, czające się cielsko.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Rozlega się strzał. Wygląda na to, że Ed trafił dokładnie. Przez moment słoń robi wrażenie zaskoczonego. Ale przednie nogi łamią się pod nim, potężne, siedmiotonowe cielsko opada na kolana.

źródło: NKJP: CRIME STORY, CKM, 1999

[...] na piasku, prężąc muskularne cielska, wygrzewały się ropuchy, od niechcenia hałasując rezonatorami.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

[..] nowy napierał brutalnie i wkrótce Gucio znalazł się pod ścianą prawie przygnieciony olbrzymim cielskiem napastnika.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cielsko
cielska
D. cielska
cielsk
C. cielsku
cielskom
B. cielsko
cielska
N. cielskiem
cielskami
Ms. cielsku
cielskach
W. cielsko
cielska

2. ekspresywnie

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

2.a ciało człowieka

Definicja

ekspresywnie o ciele (organizmie) człowieka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ciało

Połączenia

  • całe; obleśne, rozlazłe, spocone, tłuste cielsko

Cytaty

Na deser poszedłem obok, do drugiego z braci Gesslerów. Ale tam w drzwiach stanął kelner, który całym swoim cielskiem wypełnił wejście i oznajmił, że restauracja jest nieczynna.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Obserwacje, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1993-12-30

[...] zaparł się o stół rękami, naprężył nieliczne mięśnie twarzy i wydając z siebie dziwaczne stęknięcie, spróbował dźwignąć cielsko z fotela.

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005

No, rusz cielsko. Wyłazimy z tych krzaczorów i jedziemy do domu.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

Lucyna, Pati i Samanta stwierdziły, że się trochę poopalają. Wskoczyły w kostiumy kąpielowe i rozpostarły swoje cielska na zielonej jeszcze trawie.

źródło: NKJP: „Quentin” : DBN 13.09 - 20.09, Usenet -- pl.rec.film, 2001-09-25

W czasie wakacji nie notuję nic w dzienniku, tylko na luźnych karteluszkach. Nie chce mi się tego wpisywać. Opisy cielsk i ciał chodzących brzegiem morza, bieliźniane biustonosze, różowe halki.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cielsko
cielska
D. cielska
cielsk
C. cielsku
cielskom
B. cielsko
cielska
N. cielskiem
cielskami
Ms. cielsku
cielskach
W. cielsko
cielska

2.b grupa osób

Definicja

ekspresywnie o ciele - grupie osób

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ciało

Połączenia

  • cielsko korporacji, narodu, społeczności...

Cytaty

Mówił, że podsunął komuś myśl, aby wprowadzić mnie do zespołu rządowego przygotowującego reformę i że podobno może to chwycić. Chodzi chyba o to stuosobowe biurokratyczne cielsko przy PTE.

źródło: NKJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981

Dogmatyczne cielsko Rady Polityki Pieniężnej jest wielkim hamulcowym [...].

źródło: NKJP: Dogmatyczne cielsko, Usenet -- pl.soc.polityka, 2003-04-09

Rutherford był nieco gorszy od Russella, a następni prezesi i cielsko kierownicze to już całkiem zostało pozbawione rozumu i stanęło przeciw Bogu.

źródło: NKJP: Co Russell mówił o czasach pogan, Usenet -- pl.soc.religia, 2005-01-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cielsko
cielska
D. cielska
cielsk
C. cielsku
cielskom
B. cielsko
cielska
N. cielskiem
cielskami
Ms. cielsku
cielskach
W. cielsko
cielska

Składnia

bez ograniczeń + cielsko +
CZEGO

3. samolotu

Definicja

pot. 
coś wielkiego, ciężkiego, pękatego i zwalistego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar

Połączenia

  • srebrne; stalowe, żelazne cielsko
  • cielsko autobusu, czołgu, jachtu, parowozu, pociągu, maszyny, rakiety, samochodu, statku, sterowca, żaglowca; drzewa; kanapy, mebla, szafy; kontrabasu; Giewontu...; cielska gór
  • cielsko poruszało się

Cytaty

Kiedy kanonada huczała już całkiem blisko, na torze kolejowym na skraju lasu, pojawił się niemiecki pociąg pancerny. Stalowe cielsko poruszało się wolno [...].

źródło: NKJP: Ochotnicy, Tygodnik Podhalański, 1996

Widzimy jak z mgły wyłania się ogromne cielsko dużego statku rybackiego.

źródło: NKJP: E. Wa: Łapał przygody na pełnym morzu, Nowiny Raciborskie, 2003-03-19

Nim [...] powietrzny statek zdołał zacumować i wypuścić pasażerów, w tylnej części jego cielska dał się zauważyć mały błysk. W kilka sekund wypełniony setkami tysięcy metrów sześciennych łatwopalnego wodoru Hindenburg płonął jak fajerwerk.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Latające cygaro hrabiego Zeppelina, Polityka, 2000-07-22

Mebel przegradzał obszernym cielskiem niewielkie pomieszczenie, oświetlone gdzieś spod sufitu brudną żarówką.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

O świcie 2 listopada pod Cambrai niespodziewanie, bez jednego strzału, wynurzyły się z mroku olbrzymie cielska 436 brytyjskich czołgów.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Historia, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1994-08-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cielsko
cielska
D. cielska
cielsk
C. cielsku
cielskom
B. cielsko
cielska
N. cielskiem
cielskami
Ms. cielsku
cielskach
W. cielsko
cielska

Składnia

bez ograniczeń + cielsko +
CZEGO

4. lodowca

Definicja

główna część lodowca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

  • lodowe cielsko
  • cielsko lądolodu, lodowca

Cytaty

W miejscu, gdzie ogromne cielsko lodowca dosięgło już morza, z topniejącego lodu u jego czoła utworzyło się pokaźnych rozmiarów jezioro pełne pływających gór lodu.

źródło: NKJP: Wędrujące góry lodu, Dziennik Polski, 2003-03-01

Trasa lotu wiodła nad lądolodem. Patrzyli w dół. Potrzaskane szczelinami cielsko spływało ku zachodnim wybrzeżom.

źródło: NKJP: Marek Kamiński, Wojciech Moskal, Sławomir Swerpel: Nie tylko biegun, 1996

Podłoża lodowców i lądolodów nie są powierzchniami gładkimi. [...] Lód i gruz trą o skały doliny. Im większy jest nacisk cielska na podłoże, tym większe tarcie, więcej też roztapia się lodu.

źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1996

Eratyki, zwane również głazami narzutowymi, to na ogół dużych rozmiarów pojedyncze kamienie i bloki skalne przywleczone przez lodowiec. Były one transportowane w cielsku lądolodu lub też są ostatnią pozostałością morenowych osadów lodowcowych.

źródło: NKJP: Lodowcowa spuścizna, Dziennik Polski, 2001-05-05

Wskutek dużych różnic temperatur panujących w dzień (15 st.) i nocą (- 15 st.) cielska lodowców kurczą się i rozprężają będąc dzięki temu w ciągłym ruchu.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. cielsko
cielska
D. cielska
cielsk
C. cielsku
cielskom
B. cielsko
cielska
N. cielskiem
cielskami
Ms. cielsku
cielskach
W. cielsko
cielska

Składnia

bez ograniczeń + cielsko +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 28.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj