Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
dzwonię |
dzwonimy |
|||
| 2 os. |
dzwonisz |
dzwonicie |
|||
| 3 os. |
dzwoni |
dzwonią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
dzwoniłem +(e)m dzwonił |
dzwoniłam +(e)m dzwoniła |
dzwoniłom +(e)m dzwoniło |
dzwoniliśmy +(e)śmy dzwonili |
dzwoniłyśmy +(e)śmy dzwoniły |
| 2 os. |
dzwoniłeś +(e)ś dzwonił |
dzwoniłaś +(e)ś dzwoniła |
dzwoniłoś +(e)ś dzwoniło |
dzwoniliście +(e)ście dzwonili |
dzwoniłyście +(e)ście dzwoniły |
| 3 os. |
dzwonił |
dzwoniła |
dzwoniło |
dzwonili |
dzwoniły |
bezosobnik: dzwoniono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę dzwonił będę dzwonić |
będę dzwoniła będę dzwonić |
będę dzwoniło będę dzwonić |
będziemy dzwonili będziemy dzwonić |
będziemy dzwoniły będziemy dzwonić |
| 2 os. |
będziesz dzwonił będziesz dzwonić |
będziesz dzwoniła będziesz dzwonić |
będziesz dzwoniło będziesz dzwonić |
będziecie dzwonili będziecie dzwonić |
będziecie dzwoniły będziecie dzwonić |
| 3 os. |
będzie dzwonił będzie dzwonić |
będzie dzwoniła będzie dzwonić |
będzie dzwoniło będzie dzwonić |
będą dzwonili będą dzwonić |
będą dzwoniły będą dzwonić |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
dzwońmy |
|
| 2 os. |
dzwoń |
dzwońcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
dzwoniłbym bym dzwonił |
dzwoniłabym bym dzwoniła |
dzwoniłobym bym dzwoniło |
dzwonilibyśmy byśmy dzwonili |
dzwoniłybyśmy byśmy dzwoniły |
| 2 os. |
dzwoniłbyś byś dzwonił |
dzwoniłabyś byś dzwoniła |
dzwoniłobyś byś dzwoniło |
dzwonilibyście byście dzwonili |
dzwoniłybyście byście dzwoniły |
| 3 os. |
dzwoniłby by dzwonił |
dzwoniłaby by dzwoniła |
dzwoniłoby by dzwoniło |
dzwoniliby by dzwonili |
dzwoniłyby by dzwoniły |
bezosobnik: dzwoniono by
bezokolicznik: dzwonić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
dzwoniąc
gerundium: dzwonienie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | dzwonienie |
dzwonienia |
| D. | dzwonienia |
dzwonień |
| C. | dzwonieniu |
dzwonieniom |
| B. | dzwonienie |
dzwonienia |
| N. | dzwonieniem |
dzwonieniami |
| Ms. | dzwonieniu |
dzwonieniach |
| W. | dzwonienie |
dzwonienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: dzwoniący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | dzwoniący |
dzwoniący |
dzwoniący |
dzwoniące |
dzwoniąca |
| D. | dzwoniącego |
dzwoniącego |
dzwoniącego |
dzwoniącego |
dzwoniącej |
| C. | dzwoniącemu |
dzwoniącemu |
dzwoniącemu |
dzwoniącemu |
dzwoniącej |
| B. | dzwoniącego |
dzwoniącego |
dzwoniący |
dzwoniące |
dzwoniącą |
| N. | dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącą |
| Ms. | dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | dzwoniący |
dzwoniący |
dzwoniące |
dzwoniące |
| D. | dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniących |
| C. | dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
dzwoniącym |
| B. | dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniące |
| N. | dzwoniącymi |
dzwoniącymi |
dzwoniącymi |
dzwoniącymi |
| Ms. | dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniących |
dzwoniących |
odpowiednik aspektowy: zadzwonić
Pochodzenie
Zob. dzwon
1. kluczami
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- dzwonek, łańcuch dzwoni; klucze dzwonią
- dzwonić dzwonkami, kluczami, łańcuchami, łyżeczką, zębami
Cytaty
|
Dziewczynki sypały kwiaty, chłopcy dzwonili dzwonkami. Zaraz za nimi szła kolejarska orkiestra, a za nią płynął tłum wiernych. źródło: NKJP: Marek Miller: Pierwszy milion czyli Chłopcy z Mielczarskiego, 1999 |
|
|
Myślę, że pytanie, jakie zadałem wówczas pracownicy muzealnej - która dzwoniąc kluczami przestępowała niecierpliwie z nogi na nogę - było absolutnie klasyczne. - Czy te rzeczy naprawdę należały do Janosika? źródło: NKJP: Peter Laučik: Wędrówka w czasie i przestrzeni - Na zbójeckiej ścieżce, Tygodnik Podhalański, 1999 |
|
|
Dzwoniąc zębami z zimna, pomyślał, że na szczęście nie pada. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
|
|
Zawsze irytował mnie ten dźwięk. Teraz te klucze dzwonią jak dzwon. Jak dzwon na moją trwogę. źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005 |
Składnia
|
+ | dzwonić | + |
CZYM
|
2. do drzwi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dryndać |
Połączenia
- alarm, budzik, dzwon, dzwonek, komórka, telefon, tramwaj dzwoni
- dzwonić domofonem
- dzwonić do bramy, do drzwi, do mieszkania
- dzwonić na alarm; na lekcję; na mszę, na przerwę
- zacząć dzwonić
Cytaty
|
Telefon dzwonił uparcie. Sięgnęła po słuchawkę. - Halo. Usłyszała oddech, ktoś był po drugiej stronie i z jakichś sobie tylko znanych powodów milczał. źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009 |
|
|
Godzinę później koleżanka wychodziła i zawsze, naprawdę zawsze, dzwoniła domofonem, zaczynając od słów: “Słuchaj, zapomniałam ci powiedzieć...”, i tak dalej przez co najmniej kwadrans. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005 |
|
|
O szóstej rano dzwoni budzik. Al przeciera oczy i mówi: - Muszę jechać do drukarni. Natalia parzy mu kawę. źródło: NKJP: Czesław Bielecki: Scenarzysta, 2009 |
|
|
Młodzi sprzedawcy dzwonią do mieszkania i już na wstępie informują gospodarzy, że niczego nie chcą sprzedawać, a przeprowadzają tylko konkurs z nagrodami. źródło: NKJP: (OM): Uciążliwi domokrążcy, Gazeta Brodnicka, 2011 |
|
|
Kropa poczłapał ze spuszczoną głową do swojej komórki, wydostał dzwonek i, patrząc chłopcom pod nogi, zaczął dzwonić na lekcje. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954 |
Składnia
|
|
+ | dzwonić | + |
(do CZEGO)
|
|
|
+ | dzwonić | + |
(na CO)
|
3. telefonować
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Komunikacja na odległość telefon/telegraf
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dryndać, przedzwaniać, telefonować |
Połączenia
- mama, mąż, żona; prezes, sekretarka, szef dzwoni
- dzwonić na pogotowie, na policję; na komórkę; na infolinię, na numer jakiś
- dzwonić do brata, do domu, do przyjaciółki, do rodziny, do znajomych; do biura, do firmy, do instytutu, do lekarza, do pracy, do redakcji, do urzędu
- dzwonić w sprawie czegoś
- dzwonić z budki telefonicznej, z komórki, z telefonu
- dzwonić z informacją
- ciągle, codziennie, często, natychmiast dzwonić
- chcieć, móc, próbować; przestać, zacząć dzwonić
- dzwonić i mówić, dzwonić i pytać
Cytaty
|
29 września o 7.55 ze wskazanego przez matkę telefonu ktoś dzwonił na pogotowie. Rozmowa trwała 53 sekundy. źródło: NKJP: Izabela Czuban: Pogotowie nie zawsze ratunkowe, Gazeta Wrocławska, 1999 |
|
|
Ja mu się chyba podobałam, bo często dzwonił, zapraszał mnie do kina. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996 |
|
|
– Zawsze dzwonię do biura obsługi klienta, żeby wiedzieć, ile mam odłożyć na rachunek telefoniczny. źródło: NKJP: MOD: Kosztowny numer 0-700..., Trybuna Śląska, 2002-07-25 |
|
|
Wciąż dzwonił z komórki i po miesiącu rachunek wyniósł 1600 zł. źródło: NKJP: Włodzimierz Nechamkis: Iwan za Jana, Jan za Hansa, Polityka, 2004-01-17 |
|
|
Czekam na nich z obiadem. Dzwonili, że niedługo wrócą. źródło: NKJP: Henryk Szewczyk: Święta prezydentów, Gazeta Krakowska, 2001-12-27 |
Składnia
|
|
+ | dzwonić | + |
DOKĄD
|
|
|
+ | dzwonić | + |
że ZDANIE|żeby ZDANIE
|
4. na skrzyżowaniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Cytaty
|
Ja nie jestem przeciwko takim skrzyżowaniom równorzędnym. [...] Twierdzę tylko, że kierowcy są nieprzyzwyczajeni do większych skrzyżowań równorzędnych i będą na nich dzwonić, co będzie rajem dla kombinatorów wszelkiej maści jeżdżących „na stłuczkę”. D źródło: Internet: youtube.com/watch?v=rrQRmgm-nBw [komentarz do filmu] |