Chronologizacja
Pochodzenie
Od: formy l. mn. dreszcze zamiast *dreżce, a to od dawnego rzecz. dreż / dresz 'drżenie'. Por. drżeć.
1. z zimna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Połączenia
- gwałtowne, silne, zimne dreszcze
- dostać/dostawać dreszczy
- mieć dreszcze
Cytaty
|
Lekarze rozróżniają trzy stadia wychłodzenia: obronne, wyczerpanie, letarg. W pierwszym stadium pojawiają się silne dreszcze, „gęsia skórka”, skóra jest blada i zimna, wargi sine, tętno i oddech przyspieszone. źródło: NKJP: Wyziębieni, Dziennik Polski, 2002-01-18 |
|
|
W nocy dostaję dreszczy, spływam potem. źródło: NKJP: Rodzić po ludzku, Gazeta Wyborcza, 1994-06-15 |
|
|
Przykrył ją kołdrą, bo miała dreszcze. Zęby jej szczękały, musiała zaziębić się na deszczu. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1993 |
|
|
Wstrząsały nim dreszcze, szarpał suchy, urywany kaszel. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998 |
|
|
Helena mimo upału poczuła na plecach zimny dreszcz. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dreszcz |
dreszcze |
|
| D. | dreszczu |
dreszczy rzadziej dreszczów |
|
| C. | dreszczowi |
dreszczom |
|
| B. | dreszcz |
dreszcze |
|
| N. | dreszczem |
dreszczami |
|
| Ms. | dreszczu |
dreszczach |
|
| W. | dreszczu |
dreszcze |
Inne uwagi
Zwykle lm
2. z emocji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | dreszczyk |
Połączenia
- dreszcz dumy, emocji, grozy, lęku, niepewności, niepokoju, niezwykłości, obawy, obrzydzenia, podniecenia, pożądania, przerażenia, rozkoszy, ryzyka, zdenerwowania
- budzić, czuć, odczuć/odczuwać, powodować, wywołać/wywoływać dreszcz
Cytaty
|
Cała fabuła opery stanowi katalog sytuacji i rekwizytów rodem z wywołującego łzy i dreszcz grozy dziewiętnastowiecznego melodramatu. źródło: NKJP: (AM): Romantyczna „Gioconda”, Dziennik Polski, 1998-07-07 - Kraków - |
|
|
Nic się nie da porównać z dreszczem pierwszej miłości. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1995 |
|
|
Wąsate chrząszcze łaziły Istvanowi po nogach i startowały furkocząc z kolan, budząc dreszcz obrzydzenia. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994 |
|
|
Poderwaliśmy się na baczność z tym samym dreszczem popłochu, co dawniej w czasie czynnej służby. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995 |
|
|
Poczułem dreszcze emocji na samą myśl, że się dowiem, co jeszcze napisał Arystoteles czy Platon, i że może obejrzę kiedyś nieznaną dotychczas tragedię któregoś z klasyków greckich. źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Co bym chciał pod choinkę, Polityka, 2003-12-20 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dreszcz |
dreszcze |
|
| D. | dreszczu |
dreszczy rzadziej dreszczów |
|
| C. | dreszczowi |
dreszczom |
|
| B. | dreszcz |
dreszcze |
|
| N. | dreszczem |
dreszczami |
|
| Ms. | dreszczu |
dreszczach |
|
| W. | dreszczu |
dreszcze |
Składnia
|
+ | dreszcz | + |
CZEGO
|