UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prawny

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. prawny
prawny
prawny
prawne
prawna
D. prawnego
prawnego
prawnego
prawnego
prawnej
C. prawnemu
prawnemu
prawnemu
prawnemu
prawnej
B. prawnego
prawnego
prawny
prawne
prawną
N. prawnym
prawnym
prawnym
prawnym
prawną
Ms. prawnym
prawnym
prawnym
prawnym
prawnej
W. prawny
prawny
prawny
prawne
prawna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. prawni
prawni
prawne
prawne
D. prawnych
prawnych
prawnych
prawnych
C. prawnym
prawnym
prawnym
prawnym
B. prawnych
prawnych
prawnych
prawne
N. prawnymi
prawnymi
prawnymi
prawnymi
Ms. prawnych
prawnych
prawnych
prawnych
W. prawni
prawni
prawne
prawne

Pochodzenie

Zob. prawo
Zob. prawy

1. związany z prawem - ogółem przepisów

Definicja

związany z prawem - ogółem przepisów obowiązujących w jakimś państwie lub w jakiejś społeczności, ustanowionych przez uprawnione do tego osoby lub instytucje, odnoszących się do zasad właściwego postępowania, których naruszenie grozi karą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Połączenia

  • autorytet, doradca, ekspert; następca, opiekun, przedstawiciel; artykuł, kodeks; kruczek, wybieg, zapis; chaos, ład; stan, ustrój; departament, dział; spór; nadzór; nakaz, zakaz; język, termin prawny; opiekunka; kancelaria, poradnia; doktryna, podstawa; konsultacja, luka, pomoc, przeszkoda, prawna; dochodzenie, postępowanie; orzeczenie, postanowienie prawne; dyrektywy, normy, przepisy; instrumenty, mechanizmy; wymogi, żądania; konsekwencje, skutki; nauki, studia prawne
  • prawny i administracyjny, prawny i etyczny, prawny i majątkowy, prawny i moralny, prawny i obyczajowy, prawny i podatkowy

Cytaty

1.a doradca

Definicja

zawodowo specjalizujący się w prawie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Połączenia

  • prawny autorytet; doradca, ekspert

Cytaty

Konsultant prawny udziela porad w sprawach prawa pracy, cywilnego, rodzinnego lub opiekuńczego.

źródło: NKJP: Dariusz Kuczmarski: Ostatnia deska ratunku, Goniec Rumski, 1999-05-07

Od września 1926 r. funkcję doradcy prawnego pełnił adwokat X z Warszawy. Znał on dobrze stosunki szkolne oraz prawo administracyjne [...].

źródło: NKJP: Grzegorz Michalski: Działalność stowarzyszenia chrześcijańsko-narodowego nauczycielstwa szkół powszechnych 1921-1939, 2001

1.b środowisko

Definicja

złożony z osób specjalizujących się w prawie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawniczy

Cytaty

Rozwiązanie to wywołało jednak ogromny sprzeciw wielu środowisk prawnych [...]; wskazywano, że rozwiązanie zaproponowane przez komisję może spotkać się ze sprzeciwem konstytucyjnym.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.05.2000

[Partia] chce zlikwidować artykuł konstytucji, który dotyczy zasad tworzenia i funkcjonowania samorządów zawodowych, w tym korporacji prawnych.

źródło: NKJP: [Partia] chce zmian w konstytucji, Nowiny, 2006

1.c departament

Definicja

taki, w którym pracują osoby zawodowo specjalizujące się w prawie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawniczy

Połączenia

  • departament, dział prawny; kancelaria, poradnia prawna

Cytaty

- Nie ma przepisu, który zwalniałby sprzedawców na targach od oznaczania towarów niezbędnymi dla użytkowników informacjami. Od tej zasady nie ma żadnych wyłączeń - usłyszeliśmy w dziale prawnym Małopolskiej Inspekcji Handlowej.

źródło: NKJP: (JAR): A nie można skserować, Dziennik Polski, 2005-08-25

Następnie przyszło pismo od kancelarii prawnej X i okazało się, że on mi w spadku zostawił dom!

źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Chodził, Gazeta Wyborcza, 1997-09-26

1.d przepis

Definicja

stanowiący część prawa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Połączenia

  • artykuł, kodeks, zapis; nakaz, zakaz prawny; luka, podstawa prawna; dyrektywy, normy, przepisy, wymogi prawne
  • prawny i administracyjny, prawny i etyczny, prawny i majątkowy, prawny i moralny, prawny i obyczajowy, prawny i podatkowy

Cytaty

We wszystkich bez wyjątku kodeksach prawnych, którymi rządzą się społeczeństwa, są przepisy strzegące życia człowieka.

źródło: NKJP: Abrahem Aldeeb: Ochrona życia a religia, moralność i prawo, Wychowawca, 2002-04

Archaiczne narzędzia prawne uniemożliwiały rozprawienie się z grupami przestępczymi. Dopiero wprowadzenie instytucji świadka koronnego i incognito oraz policyjnej prowokacji pozwoliło na zwiększenie skuteczności działań.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Nieobliczalni, brutalni, źli, Polityka, 2002-12-14

Ponad połowa pytanych (58%) popiera prawny zakaz rozpowszechniania pornografii.

źródło: NKJP: Natalia Szczucka-Kubisz: Sygnały, Wiedza i Życie nr 7, 2000

1.e opiekun

Definicja

taki, który zaistniał, istnieje lub może zaistnieć na skutek działania prawa lub w zgodzie z zapisami prawa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Połączenia

  • prawny następca, opiekun, właściciel; przedstawiciel; prawny chaos, ład, stan; nadzór, spór; prawna kontrola; przeszkoda; prawne dochodzenie, działanie, orzeczenie, postanowienie; konsekwencje, skutki prawne

Cytaty

[...] ostatecznej interpretacji prawa powinna dokonywać tylko jedna instancja, gdyż inaczej grozi nam chaos prawny.

źródło: NKJP: Beata Ciepłowska, Agnieszka Pietraszek: Kasowanie wyroku, Gazeta Wyborcza, 1993-04-28

Jak się dowiedzieliśmy, rodzeństwo miało opiekuna prawnego (który nie był ich krewnym). Został on ustanowiony przez Sąd Rejonowy
w Łukowie w maju tego roku.

źródło: NKJP: Zbigniew Juśkiewicz: Czeczeńska historia, Tygodnik Siedlecki, 2008-07-01

Panie Prezydencie, a co Pan by zrobił w tym momencie, kiedy zablokowano tory kolejowe [...]? Czy według Pana to jest działanie prawne?

źródło: NKJP: Monika Olejnik: Rozmowa z byłym prezydentem, Gazeta Wyborcza, 1997-03-21

1.f wybieg

Definicja

dotyczący pracy związanej z prawem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawniczy

Połączenia

  • kruczek, wybieg prawny; konsultacja, pomoc prawna

Cytaty

Jesteśmy po wielu konsultacjach prawnych, dysponujemy opiniami wskazującymi, że sam wizerunek bez podawania danych osobowych mamy prawo publikować w mediach.

źródło: NKJP: (WCH): Twarzą w twarz, Dziennik Polski, 2005-10-25

Ludzie szukają wybiegów prawnych, bo podatki są za wysokie.

źródło: NKJP: (sr): Oko na hazard, Dziennik Bałtycki, 1998-08-31

1.g kurs

Definicja

dotyczący wiedzy związanej z prawem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawniczy

Połączenia

  • nauki, studia; instrumenty, mechanizmy prawne

Cytaty

Z kolei art. 115 paragraf 13 Kodeksu Karnego określa, kto jest funkcjonariuszem publicznym. Jest cała literatura prawna na ten temat. Studenci prawa uczą się tego.

źródło: NKJP: Jurek Jurecki: Pomówił czy podpadł? - Radny przed prokuratorem, Tygodnik Podhalański, nr 47, 1999

W sobotnie przedpołudnie odbyło się spotkanie z prokuratorem X oraz adwokatem Y, którzy opowiedzieli adeptom nauk prawnych o swojej roli w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz charakterze swojej pracy.

źródło: NKJP: Marlena Darul: Nasi w parlamencie czyli o studenckiej sesji naukowej, Magazyn Puls Studenta, 2000-01

1.h język

Definicja

dotyczący sposobu, w jaki wyrażone jest prawo

Noty o użyciu

W języku niespecjalistycznym w tym znaczeniu określenia prawniczy i prawny uważane są za synonimiczne, co kwestionowane jest przez specjalistów z dziedziny prawa.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prawniczy

Połączenia

  • termin; język, żargon prawny; terminologia prawna

Cytaty

W Prawie Sasów tutela jest jednak terminem prawnym, synonimem germańskiego wyrazu mund [...].

źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004

Np. w języku prawnym - czyli w tekście ustawy - przeczytasz, że dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

źródło: NKJP: Piotr Lipiński: Masz prawo wiedzieć, Gazeta Wyborcza, 1993-09-23

Frazeologizmy

akt prawny
czynność prawna
fikcja prawna
instytucja prawna
osoba prawna
osobowość prawna
radca prawny
stosunek prawny
Data ostatniej modyfikacji: 21.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj