UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wykupić

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. kupić

1. wszystko

Definicja

kupić cały zapas czegoś, co było oferowane do sprzedania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kupić

Połączenia

  • wykupić mleko; nakład, bilety; cegiełki
  • wykupić na aukcji, na giełdzie
  • wykupić w kiosku; w przedsprzedaży
  • wykupić na pniu

Cytaty

Dowiedziałem się niedawno, że pewien duchowny wykupił w kiosku wszystkie egzemplarze „Gazety Wyborczej” z moim artykułem „Z czego żyje ksiądz” , aby tekst nie dostał się do rąk wiernych.

źródło: NKJP: Grzegorz Polak: Kościół a mamona, Gazeta Wyborcza, 1992-11-19

Kiedy Monkiewicz kazał mu wykupić nakład książki Kołodki, odmówił i zrobił medialną aferę.

źródło: NKJP: Adam Grzeszak: Stawka większa niż PZU Życie, Polityka, 2002-06-15

Kibice, na wieść o planowanym przybyciu Johnsona, szybko wykupili wszystkie bilety.

źródło: NKJP: Powrót „Magica”, Dziennik Polski, 1999-10-26

Wczoraj dostałam wiadomość, że jakiś wielbiciel Callas wykupił na aukcji przedmiotów po niej całą jej bieliznę i ją spalił, bo to niegodne, żeby handlować jej majtkami.

źródło: NKJP: Krystyna Janda: www.małpa.pl, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rzosobowy + wykupić +
CO

2. abonament

Definicja

zapłacić za prawo korzystania z czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • pasażer wykupił; żona; firma wykupiła
  • wykupić abonament, auto casco, obligacje, pakiet pośredni, ubezpieczeń..., polisę, świadectwa udziałowe, uwłaszczeniowe, ubezpieczenie budynków, zdrowotne..., udziały, usługę roamingu, transmisji danych...; bilet, karnet, kartę chipową, parkingową..., miejsce, miejscówkę, numerek, pobyt, rezerwację, wczasy, wycieczkę; koncesję, licencję, prawdo do czegoś; adres na domenie
  • wykupić dla dziecka, dla pracowników
  • wykupić od przewoźnika
  • wykupić u operatora
  • wykupiony na linie 3, 6, 9..., na tramwaje 9, 10, 14...

Cytaty

W wakacyjnej ofercie promocyjnej każda osoba, która wykupi karnet na cztery trzygodzinne pobyty pod ziemią, piąty otrzyma gratis.

źródło: NKJP: Wędrówka po solnych wyrobiskach (I), Dziennik Polski, 2001-08-03

[...] pasażer wykupił miejscówkę, ale pociąg, którym miał jechać, nie odjechał.

źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Pomysły szczecińskiego wojewody, Gazeta Wyborcza, 1996-12-13

W tym celu wykupił u operatora dodatkowy plan na nieograniczony dostęp do internetu (unlimited browser plan), który kosztował go 10 dolarów miesięcznie.

źródło: NKJP: Michał Chudziński: 85 tys. dolarów za wykorzystanie komórki jako modemu, Dziennik Internautów, 2007-12-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rzosobowy + wykupić +
CO

3. receptę

Definicja

kupić rzecz, do której kupienia upoważnia posiadany dokument

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

  • wykupić bony, lekarstwa, leki, receptę
  • wykupić w aptece

Cytaty

Po wykupieniu bonów stołówkowych zostawało mu 120 złotych na miesiąc.

źródło: NKJP: Przygarnięty przez Kraków, Dziennik Polski, 2003-03-29

– Musi brać leki, a ja nie mam za co wykupić recepty – płacze kobieta.

źródło: NKJP: Tomasz Wosk: Nie mają za co żyć, Sztafeta, 2009-04-16

Czy dysponuje pani jakimiś danymi odnośnie do osób, które nie są w stanie wykupić w aptekach lekarstw przepisanych przez lekarza?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 06.01.2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rz osobowy + wykupić +
CO

4. dom

Definicja

kupić od kogoś coś, co było jego własnością

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odkupić

Połączenia

  • inwestor, lokator, samorząd, skarb państwa wykupił; firma, gmina, spółka wykupiła; miasto, państwo wykupiło
  • wykupić barak, budynek, dom, działkę, gospodarstwo, grunt, lokal, mieszkanie, obiekt, parcelę; firmę
  • wykupić bez aktu notarialnego
  • wykupić na własność
  • wykupić od chłopów, od gospodarza, od ludzi, od potomków, od rolników, od właściciela; od banku, od firmy, od gminy, od kopalni, od miasta, od skarbu państwa, od rolników, od spółdzielni, od władz
  • wykupić z rąk prywatnych, starostwa...
  • wykupić za gotówkę, za grosze

Cytaty

Wykupimy barak od kopalni i wejście będzie od ulicy - snuje plany hurtownik.

źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Zamknij oczy, nie patrz w przyszłość, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-10-10

Powiat wykupił na własność budynki oraz prawo wieczystego użytkowania terenu zgodnie z uchwałą Rady Powiatu z budżetu na 2006 r.

źródło: NKJP: U. Michalska: Przasnysz: Tajemniczy inwestor na lotnisku, Tygodnik Ciechanowski, 2007-05-05

Poprzez Agencję Rynku Rolnego państwo wykupi od rolników 100 tys. ton pszenicy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.1997

Aby poszerzyć cmentarz o kolejne 1,15 ha konieczne jest wykupienie gruntów od ich obecnych prywatnych właścicieli.

źródło: NKJP: (alg): Jeszcze dwa lata, Dziennik Polski, 1998-11-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rz osobowy + wykupić +
CO + (od KOGO)

5. weksle

Definicja

zapłacić pewną sumę, by odzyskać to, co było zabezpieczeniem zaciągniętego wcześniej długu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • wykupić weksle, wierzytelności; telewizor
  • wykupić w lombardzie

Cytaty

Wykupił w lombardzie telewizor.

źródło: NKJP: Bogdan Wróblewski: Dwie relacje z tej samej sprawy, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1997-03-07

Potem mama do mnie przyszła, tłumaczyła, że to jakiś cud, że się kupiec znalazł i oferuje niezłą cenę. Jakby się nie znalazł, i tak byśmy stracili majątek, za długi. Nie ma za co wykupić weksli.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rz osobowy + wykupić +
CO

6. z niewoli

Definicja

zapłacić za to, by ktoś mógł uzyskać wolność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Połączenia

  • wykupić męża, syna; niewolnika
  • wykupić z niewoli, z kryminału, z milicji, z obozu, z poddaństwa

Cytaty

- Warunki w więzieniu są przerażające. Chcę jak najszybciej zapomnieć. Tam panuje straszliwa korupcja. Liczą się tylko dolary. Zbierajcie pieniądze i wykupcie syna jak najszybciej.

źródło: NKJP: Mirosław Banasiak, Danuta Majka: Sam w Nepalu, Gazeta Wyborcza, 1997-07-16

Trzeba się było szybko wywiedzieć, dokąd zabierano jeńców, żeby móc ich wykupić z niewoli.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

- Co ciekawe, nawet wójt, który bardzo dobrze żyje z naszym sołtysem, stanął w jego obronie i zapłacił za wykupienie z więzienia.

źródło: NKJP: Odkupienie Mariana, Dziennik Polski, 2000-06-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię
 wykupimy
2 os. wykupisz
 wykupicie
3 os. wykupi
 wykupią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem
+(e)m wykupił
 wykupiłam
+(e)m wykupiła
 wykupiłom
+(e)m wykupiło
 wykupiliśmy
+(e)śmy wykupili
 wykupiłyśmy
+(e)śmy wykupiły
2 os. wykupiłeś
+(e)ś wykupił
 wykupiłaś
+(e)ś wykupiła
 wykupiłoś
+(e)ś wykupiło
 wykupiliście
+(e)ście wykupili
 wykupiłyście
+(e)ście wykupiły
3 os. wykupił
 wykupiła
 wykupiło
 wykupili
 wykupiły

bezosobnik: wykupiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy
2 os. wykup
 wykupcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym
bym wykupił
 wykupiłabym
bym wykupiła
 wykupiłobym
bym wykupiło
 wykupilibyśmy
byśmy wykupili
 wykupiłybyśmy
byśmy wykupiły
2 os. wykupiłbyś
byś wykupił
 wykupiłabyś
byś wykupiła
 wykupiłobyś
byś wykupiło
 wykupilibyście
byście wykupili
 wykupiłybyście
byście wykupiły
3 os. wykupiłby
by wykupił
 wykupiłaby
by wykupiła
 wykupiłoby
by wykupiło
 wykupiliby
by wykupili
 wykupiłyby
by wykupiły

bezosobnik: wykupiono by

bezokolicznik: wykupić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy

gerundium: wykupienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykupiony

odpowiednik aspektowy: wykupywać

Składnia

Rz osobowy + wykupić +
KOGO + (z CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 22.11.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN