UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przyłożyć

Chronologizacja

XIV w., Bańk

Pochodzenie

Zob. łożyć

1. pistolet do głowy

Definicja

zbliżyć coś do czegoś w taki sposób, aby te elementy się dotykały lub prawie dotykały

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przytknąć

Połączenia

przyłożyć palec, ucho; lornetkę, lufę, kartę, nóż, pistolet, słuchawkę, tampon, ustnik, worek z lodem
przyłożyć do głowy, do oczu, do twarzy, do ucha, do ust; do czytnika, do dziurki od klucza, do ściany

Cytaty

	Wziąłem z rąk Artura gwizdek, przyłożyłem go do ust i zagwizdałem. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Akademia pana Kleksa, 1946
	Batystową poszewkę [...] napełniamy wonną mieszanką ziół o działaniu relaksująco-uspokajającym. [...] Kiedy przyłożymy głowę do takiej poduszki – sen przyjdzie dużo łatwiej. źródło: NKJP: Agata Markowicz: Kiedy sen nie chce nadejść..., Dziennik Zachodni, 2006-01-14
	[...] dramatyczne chwile przeżył kierowca, któremu pijany pasażer przyłożył broń do skroni i groził śmiercią. źródło: NKJP: Maria Olecha: Napad na taksówkarza, Dziennik Zachodni, 2010-08-19
	Trankwilus złowił jego wzrok, palcem przyłożonym do ust nakazał milczenie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyłożę	przyłożymy
2 os.	przyłożysz	przyłożycie
3 os.	przyłoży	przyłożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłem +(e)m przyłożył	przyłożyłam +(e)m przyłożyła	przyłożyłom +(e)m przyłożyło	przyłożyliśmy +(e)śmy przyłożyli	przyłożyłyśmy +(e)śmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłeś +(e)ś przyłożył	przyłożyłaś +(e)ś przyłożyła	przyłożyłoś +(e)ś przyłożyło	przyłożyliście +(e)ście przyłożyli	przyłożyłyście +(e)ście przyłożyły
3 os.	przyłożył	przyłożyła	przyłożyło	przyłożyli	przyłożyły

bezosobnik: przyłożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyłóżmy
2 os.	przyłóż	przyłóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłbym bym przyłożył	przyłożyłabym bym przyłożyła	przyłożyłobym bym przyłożyło	przyłożylibyśmy byśmy przyłożyli	przyłożyłybyśmy byśmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłbyś byś przyłożył	przyłożyłabyś byś przyłożyła	przyłożyłobyś byś przyłożyło	przyłożylibyście byście przyłożyli	przyłożyłybyście byście przyłożyły
3 os.	przyłożyłby by przyłożył	przyłożyłaby by przyłożyła	przyłożyłoby by przyłożyło	przyłożyliby by przyłożyli	przyłożyłyby by przyłożyły

bezosobnik: przyłożono by

bezokolicznik: przyłożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyłożywszy

gerundium: przyłożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyłożenie	przyłożenia
D.	przyłożenia	przyłożeń
C.	przyłożeniu	przyłożeniom
B.	przyłożenie	przyłożenia
N.	przyłożeniem	przyłożeniami
Ms.	przyłożeniu	przyłożeniach
W.	przyłożenie	przyłożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyłożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyłożony	przyłożony	przyłożony	przyłożone	przyłożona
D.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonej
C.	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonej
B.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożony	przyłożone	przyłożoną
N.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożoną
Ms.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyłożeni	przyłożeni	przyłożone	przyłożone
D.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych
C.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym
B.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożone
N.	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi
Ms.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych

odpowiednik aspektowy: przykładać

Składnia

Rz_osobowy	+	przyłożyć	+	CO + do CZEGO
Rz_osobowy	+	przyłożyć	+	KOMU + CO + do CZEGO

2. folię kamieniami

Definicja

położyć na czymś ciężki przedmiot

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

przyłożyć kamieniami

Cytaty

Dół folii leżący na liściach przyłożyć kamieniami.

źródło: Internet

Barykada, jak to zwykle bywa, zbudowana była z najróżniejszych przedmiotów. Jej centrum stanowiła ogromna, akacjowa szafa, przyłożona arkuszem blachy pancernej.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyłożę	przyłożymy
2 os.	przyłożysz	przyłożycie
3 os.	przyłoży	przyłożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłem +(e)m przyłożył	przyłożyłam +(e)m przyłożyła	przyłożyłom +(e)m przyłożyło	przyłożyliśmy +(e)śmy przyłożyli	przyłożyłyśmy +(e)śmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłeś +(e)ś przyłożył	przyłożyłaś +(e)ś przyłożyła	przyłożyłoś +(e)ś przyłożyło	przyłożyliście +(e)ście przyłożyli	przyłożyłyście +(e)ście przyłożyły
3 os.	przyłożył	przyłożyła	przyłożyło	przyłożyli	przyłożyły

bezosobnik: przyłożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyłóżmy
2 os.	przyłóż	przyłóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłbym bym przyłożył	przyłożyłabym bym przyłożyła	przyłożyłobym bym przyłożyło	przyłożylibyśmy byśmy przyłożyli	przyłożyłybyśmy byśmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłbyś byś przyłożył	przyłożyłabyś byś przyłożyła	przyłożyłobyś byś przyłożyło	przyłożylibyście byście przyłożyli	przyłożyłybyście byście przyłożyły
3 os.	przyłożyłby by przyłożył	przyłożyłaby by przyłożyła	przyłożyłoby by przyłożyło	przyłożyliby by przyłożyli	przyłożyłyby by przyłożyły

bezosobnik: przyłożono by

bezokolicznik: przyłożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyłożywszy

gerundium: przyłożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyłożenie	przyłożenia
D.	przyłożenia	przyłożeń
C.	przyłożeniu	przyłożeniom
B.	przyłożenie	przyłożenia
N.	przyłożeniem	przyłożeniami
Ms.	przyłożeniu	przyłożeniach
W.	przyłożenie	przyłożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyłożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyłożony	przyłożony	przyłożony	przyłożone	przyłożona
D.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonej
C.	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonej
B.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożony	przyłożone	przyłożoną
N.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożoną
Ms.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyłożeni	przyłożeni	przyłożone	przyłożone
D.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych
C.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym
B.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożone
N.	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi
Ms.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych

odpowiednik aspektowy: przykładać

Składnia

Rz_osobowy

przyłożyć

CO + CZYM

3. pieczęć

Definicja

przycisnąć do czegoś pieczątkę i odcisnąć ją na tym

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

przyłożyć pieczęć, stempel

Cytaty

29 czerwca prezydent Władysław Raczkiewicz złożył swój podpis i przyłożył pieczęć urzędową na tekście orędzia skierowanego do narodu polskiego.

źródło: NKJP: Eugeniusz Duraczyński: Rząd polski na uchodźstwie1939-1345: organizacja, personalia, polityka, 1993

Proponował też, by opłata pocztowa była dokonywana z góry dzięki małym skrawkom papieru, wystarczająco dużym, by na nich przyłożyć stempel pocztowy, i pokrytych z jednej strony klejem umożliwiającym po zwilżeniu przylepienie do listu.

źródło: NKJP: Internet

Na miejscu w redakcji będzie można wypełnić legitymację i wkleić zdjęcie, a potem udać się do ratusza, gdzie jeden z wysokich urzędników magistratu przyłoży pieczęć czerwoną.

źródło: NKJP: (HSZ): 60. rocznica Manifestu Lipcowego, Gazeta Krakowska, 2004-07-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyłożę	przyłożymy
2 os.	przyłożysz	przyłożycie
3 os.	przyłoży	przyłożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłem +(e)m przyłożył	przyłożyłam +(e)m przyłożyła	przyłożyłom +(e)m przyłożyło	przyłożyliśmy +(e)śmy przyłożyli	przyłożyłyśmy +(e)śmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłeś +(e)ś przyłożył	przyłożyłaś +(e)ś przyłożyła	przyłożyłoś +(e)ś przyłożyło	przyłożyliście +(e)ście przyłożyli	przyłożyłyście +(e)ście przyłożyły
3 os.	przyłożył	przyłożyła	przyłożyło	przyłożyli	przyłożyły

bezosobnik: przyłożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyłóżmy
2 os.	przyłóż	przyłóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłbym bym przyłożył	przyłożyłabym bym przyłożyła	przyłożyłobym bym przyłożyło	przyłożylibyśmy byśmy przyłożyli	przyłożyłybyśmy byśmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłbyś byś przyłożył	przyłożyłabyś byś przyłożyła	przyłożyłobyś byś przyłożyło	przyłożylibyście byście przyłożyli	przyłożyłybyście byście przyłożyły
3 os.	przyłożyłby by przyłożył	przyłożyłaby by przyłożyła	przyłożyłoby by przyłożyło	przyłożyliby by przyłożyli	przyłożyłyby by przyłożyły

bezosobnik: przyłożono by

bezokolicznik: przyłożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyłożywszy

gerundium: przyłożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyłożenie	przyłożenia
D.	przyłożenia	przyłożeń
C.	przyłożeniu	przyłożeniom
B.	przyłożenie	przyłożenia
N.	przyłożeniem	przyłożeniami
Ms.	przyłożeniu	przyłożeniach
W.	przyłożenie	przyłożenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przyłożony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przyłożony	przyłożony	przyłożony	przyłożone	przyłożona
D.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonego	przyłożonej
C.	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonemu	przyłożonej
B.	przyłożonego	przyłożonego	przyłożony	przyłożone	przyłożoną
N.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożoną
Ms.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przyłożeni	przyłożeni	przyłożone	przyłożone
D.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych
C.	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym	przyłożonym
B.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożone
N.	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi	przyłożonymi
Ms.	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych	przyłożonych

odpowiednik aspektowy: przykładać

Składnia

Rz_osobowy

przyłożyć

CO + (na CZYM)

4. pięścią

Definicja

pot.

uderzyć mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zamalować

Połączenia

przyłożyć batem, kijem, pałą, pięścią
przyłożyć w nos, w szczękę; w drzewo
przyłożyć mocno, solidnie

Cytaty

	- Zamknij się, bo w końcu ci przyłożę - warknął Fen. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Smoczy Pakt, 2003
	[...] Zielony przyłożył Alusiowi w prawą nerkę i dodał dwa szybkie ciosy w lewą. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006
	I ledwo zdążyła dopaść bryczki, bo już Konstanty, nie żałując swoich ulubieńców, przyłożył im batem i z jednej, i z drugiej strony. Pomknęli jak charty gościńcem w stronę lasu. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987
	W umówiony dzień przyprowadził dziadek krowę, ale ona, gdy tylko byka za sobą poczuła, fiknęła i przyłożyła mu kopytami z taką siłą, że byk aż ryknął z bólu. źródło: NKJP: Aleksander Trzaska: Akademia humoru, Dziennik Zachodni, 2003-01-31
	Wchodząc w łuk, nie opanował auta i przyłożył w stojącego na poboczu mercedesa. źródło: NKJP: Rafał Frydrych: Były poseł na gazie skasował mercedesa, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przyłożę	przyłożymy
2 os.	przyłożysz	przyłożycie
3 os.	przyłoży	przyłożą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłem +(e)m przyłożył	przyłożyłam +(e)m przyłożyła	przyłożyłom +(e)m przyłożyło	przyłożyliśmy +(e)śmy przyłożyli	przyłożyłyśmy +(e)śmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłeś +(e)ś przyłożył	przyłożyłaś +(e)ś przyłożyła	przyłożyłoś +(e)ś przyłożyło	przyłożyliście +(e)ście przyłożyli	przyłożyłyście +(e)ście przyłożyły
3 os.	przyłożył	przyłożyła	przyłożyło	przyłożyli	przyłożyły

bezosobnik: przyłożono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przyłóżmy
2 os.	przyłóż	przyłóżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przyłożyłbym bym przyłożył	przyłożyłabym bym przyłożyła	przyłożyłobym bym przyłożyło	przyłożylibyśmy byśmy przyłożyli	przyłożyłybyśmy byśmy przyłożyły
2 os.	przyłożyłbyś byś przyłożył	przyłożyłabyś byś przyłożyła	przyłożyłobyś byś przyłożyło	przyłożylibyście byście przyłożyli	przyłożyłybyście byście przyłożyły
3 os.	przyłożyłby by przyłożył	przyłożyłaby by przyłożyła	przyłożyłoby by przyłożyło	przyłożyliby by przyłożyli	przyłożyłyby by przyłożyły

bezosobnik: przyłożono by

bezokolicznik: przyłożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przyłożywszy

gerundium: przyłożenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przyłożenie	przyłożenia
D.	przyłożenia	przyłożeń
C.	przyłożeniu	przyłożeniom
B.	przyłożenie	przyłożenia
N.	przyłożeniem	przyłożeniami
Ms.	przyłożeniu	przyłożeniach
W.	przyłożenie	przyłożenia

Składnia

	+	przyłożyć	+	KOMU/CZEMU + (CZYM) + (w CO)
	+	przyłożyć	+	(CZYM) + w CO

Frazeologizmy

do rany przyłóż
ktoś przyłożył rękę do czegoś
ktoś zmierzył jakąś miarą kogoś/coś
ktoś przyłożył jakąś miarę do kogoś/czegoś

Data ostatniej modyfikacji: 01.07.2014