Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Pochodzenie
psł. *sъdobiti 'czynić dobrym, stosownym, odpowiednim'
Od: psł. rzeczownika *sъdoba 'to, co jest dobre, stosowne' , które jest złożeniem psł. *sъ < pie. *sŭ- 'dobry' i *doba 'to, co jest odpowiednie,właściwe'; zob. doba .
1. naczynie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Połączenia
- bogato, kunsztownie, misternie, pięknie, ręcznie zdobiony
- zdobiona ambona, ceramika, kaplica, szabla; zdobione elewacje, jajka, kafle, meble, naczynia, talerze, tkaniny; zdobione emalią, freskami, frędzlami, haftem, kamieniami, kwiatami, motywami, ornamentami, reliefami, rzeźbami, srebrem, stiukami, sztukateriami, złotem
Cytaty
Pewne naczynia, które przeznaczano do ozdoby wnętrz domów albo na nagrody w zawodach, zdobiono scenami pojedynków, polowania, walk na lądzie i morzu. źródło: KWSJP: Maria Nowicka: Z dziejów malarstwa greckiego i rzymskiego, 1988 |
|
Nie pragnął Ossoliński zdobić książkami swych salonów, szczycić się ich bogactwem i przepychem; chciał, aby były użyteczne. źródło: KWSJP: Władysława Jabłońska: Józef Maksymilian Ossoliński, 1967 |
|
Z ich rąk pochodziło również wiele przedmiotów codziennego użytku, jak też karple, nieocenione przy chodzeniu po śniegu, i tobogany, sanie przystosowane do psich zaprzęgów. Wyrabiali ponadto i pięknie zdobili instrumenty muzyczne, jak bębny, grzechotki z żółwich skorup i flety, będące specjalnością szamanów. źródło: KWSJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zdobię |
zdobimy |
|||
2 os. |
zdobisz |
zdobicie |
|||
3 os. |
zdobi |
zdobią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zdobiłem +(e)m zdobił |
zdobiłam +(e)m zdobiła |
zdobiłom +(e)m zdobiło |
zdobiliśmy +(e)śmy zdobili |
zdobiłyśmy +(e)śmy zdobiły |
2 os. |
zdobiłeś +(e)ś zdobił |
zdobiłaś +(e)ś zdobiła |
zdobiłoś +(e)ś zdobiło |
zdobiliście +(e)ście zdobili |
zdobiłyście +(e)ście zdobiły |
3 os. |
zdobił |
zdobiła |
zdobiło |
zdobili |
zdobiły |
bezosobnik: zdobiono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zdobił będę zdobić |
będę zdobiła będę zdobić |
będę zdobiło będę zdobić |
będziemy zdobili będziemy zdobić |
będziemy zdobiły będziemy zdobić |
2 os. |
będziesz zdobił będziesz zdobić |
będziesz zdobiła będziesz zdobić |
będziesz zdobiło będziesz zdobić |
będziecie zdobili będziecie zdobić |
będziecie zdobiły będziecie zdobić |
3 os. |
będzie zdobił będzie zdobić |
będzie zdobiła będzie zdobić |
będzie zdobiło będzie zdobić |
będą zdobili będą zdobić |
będą zdobiły będą zdobić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zdóbmy |
|
2 os. |
zdób |
zdóbcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zdobiłbym bym zdobił |
zdobiłabym bym zdobiła |
zdobiłobym bym zdobiło |
zdobilibyśmy byśmy zdobili |
zdobiłybyśmy byśmy zdobiły |
2 os. |
zdobiłbyś byś zdobił |
zdobiłabyś byś zdobiła |
zdobiłobyś byś zdobiło |
zdobilibyście byście zdobili |
zdobiłybyście byście zdobiły |
3 os. |
zdobiłby by zdobił |
zdobiłaby by zdobiła |
zdobiłoby by zdobiło |
zdobiliby by zdobili |
zdobiłyby by zdobiły |
bezosobnik: zdobiono by
bezokolicznik: zdobić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zdobiąc
gerundium: zdobienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zdobienie |
zdobienia |
D. | zdobienia |
zdobień |
C. | zdobieniu |
zdobieniom |
B. | zdobienie |
zdobienia |
N. | zdobieniem |
zdobieniami |
Ms. | zdobieniu |
zdobieniach |
W. | zdobienie |
zdobienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zdobiący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zdobiący |
zdobiący |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiąca |
D. | zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącej |
C. | zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącej |
B. | zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiącą |
N. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącą |
Ms. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zdobiący |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiące |
D. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
C. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
B. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiące |
N. | zdobiącymi |
zdobiącymi |
zdobiącymi |
zdobiącymi |
Ms. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zdobiony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zdobiony |
zdobiony |
zdobiony |
zdobione |
zdobiona |
D. | zdobionego |
zdobionego |
zdobionego |
zdobionego |
zdobionej |
C. | zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionej |
B. | zdobionego |
zdobionego |
zdobiony |
zdobione |
zdobioną |
N. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobioną |
Ms. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zdobieni |
zdobieni |
zdobione |
zdobione |
D. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
C. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
B. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobione |
N. | zdobionymi |
zdobionymi |
zdobionymi |
zdobionymi |
Ms. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
odpowiednik aspektowy: ozdobić
Składnia
Rzosobowy | + | zdobić | + |
CO +
(CZYM)
|
2. o obrazach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Połączenia
- fronton, fryz, herb, korona, napis, płaskorzeźba, podobizna, polichromia, sklepienie, sufit, tympanon, wieża, zdjęcie zdobi; filary, freski, kolumny, malowidła, obrazy, pilastry, posągi, rysunki, rzeźby, stalle, witraże zdobią
- zdobić fasady, głowę, kopułę, okładkę, podłogę, strop, ściany, wnętrze
Cytaty
Jego płótna zdobią nie tylko ściany prywatnych mieszkań, ale także różnych lokali i kawiarni. źródło: KWSJP: Kontynuator tradycji, prasa, 2000 |
|
Spokojny, łagodny uśmiech zdobił twarz. źródło: KWSJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001 |
|
Witryny sklepów zdobi różnorodny sprzęt do produkcji wina, a podwórza zastawione są drewnianymi beczkami. źródło: KWSJP: Tego nie ma w przewodnikach, 1999 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
zdobię |
zdobimy |
|||
2 os. |
zdobisz |
zdobicie |
|||
3 os. |
zdobi |
zdobią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zdobiłem +(e)m zdobił |
zdobiłam +(e)m zdobiła |
zdobiłom +(e)m zdobiło |
zdobiliśmy +(e)śmy zdobili |
zdobiłyśmy +(e)śmy zdobiły |
2 os. |
zdobiłeś +(e)ś zdobił |
zdobiłaś +(e)ś zdobiła |
zdobiłoś +(e)ś zdobiło |
zdobiliście +(e)ście zdobili |
zdobiłyście +(e)ście zdobiły |
3 os. |
zdobił |
zdobiła |
zdobiło |
zdobili |
zdobiły |
bezosobnik: zdobiono
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę zdobił będę zdobić |
będę zdobiła będę zdobić |
będę zdobiło będę zdobić |
będziemy zdobili będziemy zdobić |
będziemy zdobiły będziemy zdobić |
2 os. |
będziesz zdobił będziesz zdobić |
będziesz zdobiła będziesz zdobić |
będziesz zdobiło będziesz zdobić |
będziecie zdobili będziecie zdobić |
będziecie zdobiły będziecie zdobić |
3 os. |
będzie zdobił będzie zdobić |
będzie zdobiła będzie zdobić |
będzie zdobiło będzie zdobić |
będą zdobili będą zdobić |
będą zdobiły będą zdobić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
zdóbmy |
|
2 os. |
zdób |
zdóbcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
zdobiłbym bym zdobił |
zdobiłabym bym zdobiła |
zdobiłobym bym zdobiło |
zdobilibyśmy byśmy zdobili |
zdobiłybyśmy byśmy zdobiły |
2 os. |
zdobiłbyś byś zdobił |
zdobiłabyś byś zdobiła |
zdobiłobyś byś zdobiło |
zdobilibyście byście zdobili |
zdobiłybyście byście zdobiły |
3 os. |
zdobiłby by zdobił |
zdobiłaby by zdobiła |
zdobiłoby by zdobiło |
zdobiliby by zdobili |
zdobiłyby by zdobiły |
bezosobnik: zdobiono by
bezokolicznik: zdobić
imiesłów przysłówkowy współczesny:
zdobiąc
gerundium: zdobienie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | zdobienie |
zdobienia |
D. | zdobienia |
zdobień |
C. | zdobieniu |
zdobieniom |
B. | zdobienie |
zdobienia |
N. | zdobieniem |
zdobieniami |
Ms. | zdobieniu |
zdobieniach |
W. | zdobienie |
zdobienia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: zdobiący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zdobiący |
zdobiący |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiąca |
D. | zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiącej |
C. | zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącemu |
zdobiącej |
B. | zdobiącego |
zdobiącego |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiącą |
N. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącą |
Ms. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zdobiący |
zdobiący |
zdobiące |
zdobiące |
D. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
C. | zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
zdobiącym |
B. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiące |
N. | zdobiącymi |
zdobiącymi |
zdobiącymi |
zdobiącymi |
Ms. | zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
zdobiących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zdobiony
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | zdobiony |
zdobiony |
zdobiony |
zdobione |
zdobiona |
D. | zdobionego |
zdobionego |
zdobionego |
zdobionego |
zdobionej |
C. | zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionemu |
zdobionej |
B. | zdobionego |
zdobionego |
zdobiony |
zdobione |
zdobioną |
N. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobioną |
Ms. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | zdobieni |
zdobieni |
zdobione |
zdobione |
D. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
C. | zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
zdobionym |
B. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobione |
N. | zdobionymi |
zdobionymi |
zdobionymi |
zdobionymi |
Ms. | zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
zdobionych |
odpowiednik aspektowy: ozdobić
Składnia
Rznieżywotny | + | zdobić | + |
CO
|