Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zacisnę |
zaciśniemy |
|||
| 2 os. |
zaciśniesz |
zaciśniecie |
|||
| 3 os. |
zaciśnie |
zacisną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zacisnąłem +(e)m zacisnął |
zacisnęłam +(e)m zacisnęła |
zacisnęłom +(e)m zacisnęło |
zacisnęliśmy +(e)śmy zacisnęli |
zacisnęłyśmy +(e)śmy zacisnęły |
| 2 os. |
zacisnąłeś +(e)ś zacisnął |
zacisnęłaś +(e)ś zacisnęła |
zacisnęłoś +(e)ś zacisnęło |
zacisnęliście +(e)ście zacisnęli |
zacisnęłyście +(e)ście zacisnęły |
| 3 os. |
zacisnął |
zacisnęła |
zacisnęło |
zacisnęli |
zacisnęły |
bezosobnik: zaciśnięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaciśnijmy |
|
| 2 os. |
zaciśnij |
zaciśnijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zacisnąłbym bym zacisnął |
zacisnęłabym bym zacisnęła |
zacisnęłobym bym zacisnęło |
zacisnęlibyśmy byśmy zacisnęli |
zacisnęłybyśmy byśmy zacisnęły |
| 2 os. |
zacisnąłbyś byś zacisnął |
zacisnęłabyś byś zacisnęła |
zacisnęłobyś byś zacisnęło |
zacisnęlibyście byście zacisnęli |
zacisnęłybyście byście zacisnęły |
| 3 os. |
zacisnąłby by zacisnął |
zacisnęłaby by zacisnęła |
zacisnęłoby by zacisnęło |
zacisnęliby by zacisnęli |
zacisnęłyby by zacisnęły |
bezosobnik: zaciśnięto by
bezokolicznik: zacisnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zacisnąwszy
gerundium: zaciśnięcie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaciśnięcie |
zaciśnięcia |
| D. | zaciśnięcia |
zaciśnięć |
| C. | zaciśnięciu |
zaciśnięciom |
| B. | zaciśnięcie |
zaciśnięcia |
| N. | zaciśnięciem |
zaciśnięciami |
| Ms. | zaciśnięciu |
zaciśnięciach |
| W. | zaciśnięcie |
zaciśnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: zaciśnięty
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | zaciśnięty |
zaciśnięty |
zaciśnięty |
zaciśnięte |
zaciśnięta |
| D. | zaciśniętego |
zaciśniętego |
zaciśniętego |
zaciśniętego |
zaciśniętej |
| C. | zaciśniętemu |
zaciśniętemu |
zaciśniętemu |
zaciśniętemu |
zaciśniętej |
| B. | zaciśniętego |
zaciśniętego |
zaciśnięty |
zaciśnięte |
zaciśniętą |
| N. | zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętą |
| Ms. | zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | zaciśnięci |
zaciśnięci |
zaciśnięte |
zaciśnięte |
| D. | zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśniętych |
| C. | zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
zaciśniętym |
| B. | zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśnięte |
| N. | zaciśniętymi |
zaciśniętymi |
zaciśniętymi |
zaciśniętymi |
| Ms. | zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśniętych |
zaciśniętych |
odpowiednik aspektowy: zaciskać
Pochodzenie
Zob. ciskać
1. krawat
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie
Połączenia
- zacisnąć krawat, lasso, pętlę
- zacisnąć na kierownicy, na poręczy, na rękojeści, na rurze, na szyi
- zacisnąć wokół belki, wokół szyi
- zacisnąć kurczowo, mocno
Cytaty
|
Prawą dłoń zacisnął z całej siły na rękojeści. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
|
|
Ujął znowu łyżeczkę i wplótł ją między palce, aż pobielały, tak mocno je zacisnął na metalu. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979 |
|
|
Wyrwał sznur z żelazka, zawiązał na haku wbitym we framugę drzwi, a pętlę zacisnął wokół szyi. źródło: NKJP: Darek Janowski: To był dziwny człowiek, Dziennik Bałtycki, 2006-09-13 |
|
|
Zaczął padać deszcz tak zimny, że palce zaciśnięte wokół sztachet grabiały i stawały się sine. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955 |
Składnia
| Rzosobowy | + | zacisnąć | + |
CO +
(na CZYM | wokół CZEGO)
|
2. powieki
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | ścisnąć |
Połączenia
- zacisnąć gardło, kolana, oczy, pięści, powieki, szczęki, uda, usta, wargi, zęby
- zacisnąć z gniewu
- zacisnąć gniewnie
Cytaty
|
[...] zacisnęła powieki, opierając policzek na karku Suleya. źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Atalaya. Wojownicy, 2005 |
|
|
Johann spojrzał na nią i zacisnął wargi. źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007 |
|
|
Sam usiadł przy Jenny i zaczął ją karmić, a gdy zacisnęła usta, przestał. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
|
[...] zgrzyta zębami i przez zaciśniętą krtań wypluwa słowa. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Biało-czerwony, 2007 |
Składnia
| Rzosobowy | + | zacisnąć | + |
CO
|
3. uścisk
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- zacisnąć chwyt, uścisk
Cytaty
|
Uświadomiła sobie, że może zacisnąć chwyt na tętnicy mocniej... I zrezygnowała. źródło: Internet: forum.gamewalk.pl |
|
|
Poczuł, jak drzazgi i tępe zardzewiałe gwoździe wbijają mu się w skórę, gdy dłoń zacisnęła chwyt, przezwyciężając jego opór. źródło: Internet: zooey.xlx.pl |
|
|
[...] zacisnął uścisk jeszcze mocniej, nie chcąc przegrać tej walki na śmierć i życie. źródło: Internet: killer.radom.net |
Składnia
|
+ | zacisnąć | + |
CO
|