UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dręczyć

Chronologizacja

XV w., Bor
XV w., Bańk

Pochodzenie

psł. *drǫčiti 'uderzać drągiem; męczyć, nękać'

1. sprawiać ból

Definicja

sprawiać jakiejś osobie lub zwierzęciu ból i cierpienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • dręczyć dzieci, rodzinę, żonę; bliźnich, ludzi, ofiary; księży, ucznia; pracownika, świadka, więźniów; siebie; zwierzęta
  • dręczyć fizycznie, psychicznie

Cytaty

Zaprzeczyła, by wuj napastował ją fizycznie albo dręczył psychicznie [...].

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009

[...] uciekła z domu, w którym mąż alkoholik systematycznie ją katował, bił i dręczył dzieci.

źródło: NKJP: Maria Oryszczak: Hotelik w Domu Dziecka, Gazeta Brodnicka, 2011

O filmach przedstawiających dręczenie chomików stołeczna policja dowiedziała się od jednego z internautów.

źródło: NKJP: R.Nadaj: Płońszczanin dręczył domowe zwierzęta, Tygodnik Ciechanowski, 2006-09-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. dręczę
dręczymy
2 os. dręczysz
dręczycie
3 os. dręczy
dręczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dręczyłem
+(e)m dręczył
dręczyłam
+(e)m dręczyła
dręczyłom
+(e)m dręczyło
dręczyliśmy
+(e)śmy dręczyli
dręczyłyśmy
+(e)śmy dręczyły
2 os. dręczyłeś
+(e)ś dręczył
dręczyłaś
+(e)ś dręczyła
dręczyłoś
+(e)ś dręczyło
dręczyliście
+(e)ście dręczyli
dręczyłyście
+(e)ście dręczyły
3 os. dręczył
dręczyła
dręczyło
dręczyli
dręczyły

bezosobnik: dręczono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę dręczył
będę dręczyć
będę dręczyła
będę dręczyć
będę dręczyło
będę dręczyć
będziemy dręczyli
będziemy dręczyć
będziemy dręczyły
będziemy dręczyć
2 os. będziesz dręczył
będziesz dręczyć
będziesz dręczyła
będziesz dręczyć
będziesz dręczyło
będziesz dręczyć
będziecie dręczyli
będziecie dręczyć
będziecie dręczyły
będziecie dręczyć
3 os. będzie dręczył
będzie dręczyć
będzie dręczyła
będzie dręczyć
będzie dręczyło
będzie dręczyć
będą dręczyli
będą dręczyć
będą dręczyły
będą dręczyć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. dręczmy
2 os. dręcz
dręczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dręczyłbym
bym dręczył
dręczyłabym
bym dręczyła
dręczyłobym
bym dręczyło
dręczylibyśmy
byśmy dręczyli
dręczyłybyśmy
byśmy dręczyły
2 os. dręczyłbyś
byś dręczył
dręczyłabyś
byś dręczyła
dręczyłobyś
byś dręczyło
dręczylibyście
byście dręczyli
dręczyłybyście
byście dręczyły
3 os. dręczyłby
by dręczył
dręczyłaby
by dręczyła
dręczyłoby
by dręczyło
dręczyliby
by dręczyli
dręczyłyby
by dręczyły

bezosobnik: dręczono by

bezokolicznik: dręczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: dręcząc

gerundium: dręczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dręczenie
dręczenia
D. dręczenia
dręczeń
C. dręczeniu
dręczeniom
B. dręczenie
dręczenia
N. dręczeniem
dręczeniami
Ms. dręczeniu
dręczeniach
W. dręczenie
dręczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: dręczący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dręczący
dręczący
dręczący
dręczące
dręcząca
D. dręczącego
dręczącego
dręczącego
dręczącego
dręczącej
C. dręczącemu
dręczącemu
dręczącemu
dręczącemu
dręczącej
B. dręczącego
dręczącego
dręczący
dręczące
dręczącą
N. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącą
Ms. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dręczący
dręczący
dręczące
dręczące
D. dręczących
dręczących
dręczących
dręczących
C. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
B. dręczących
dręczących
dręczących
dręczące
N. dręczącymi
dręczącymi
dręczącymi
dręczącymi
Ms. dręczących
dręczących
dręczących
dręczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dręczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dręczony
dręczony
dręczony
dręczone
dręczona
D. dręczonego
dręczonego
dręczonego
dręczonego
dręczonej
C. dręczonemu
dręczonemu
dręczonemu
dręczonemu
dręczonej
B. dręczonego
dręczonego
dręczony
dręczone
dręczoną
N. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczoną
Ms. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dręczeni
dręczeni
dręczone
dręczone
D. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczonych
C. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
B. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczone
N. dręczonymi
dręczonymi
dręczonymi
dręczonymi
Ms. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczonych

odpowiednik aspektowy: zadręczyć

Składnia

Rzosobowy + dręczyć +
KOGO/CO

2. niepokoić lub dokuczać

Definicja

niepokoić kogoś lub dokuczać mu, doprowadzając go do wyczerpania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • myśl, pytanie; poczucie winy, sumienie; samotność; pragnienie dręczy kogoś; wątpliwości, wspomnienia, wyrzuty sumienia dręczą kogoś
  • dręczyć człowieka; mieszkańców
  • dręczyć pytaniami
  • dręcząca niepewność; dręczący niepokój

Cytaty

[...] kiedy wreszcie zasnęłam, dręczyły mnie koszmarne sny.

źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

Mam dzieci i często dręczą mnie wyrzuty sumienia, że poświęcam im tak mało czasu.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Sprawa Niny S., 2009

[...] zacząłem jęczeć żałośnie, dając memu strażnikowi do zrozumienia, iż dręczy mnie pragnienie.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

W drodze do Gdańska dręczył nas upał i brak wody do picia.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Miała zawsze tę samą odpowiedź: - Nie pamiętam. Nie mogę sobie przypomnieć! Nie dręcz mnie pytaniami.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. dręczę
dręczymy
2 os. dręczysz
dręczycie
3 os. dręczy
dręczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dręczyłem
+(e)m dręczył
dręczyłam
+(e)m dręczyła
dręczyłom
+(e)m dręczyło
dręczyliśmy
+(e)śmy dręczyli
dręczyłyśmy
+(e)śmy dręczyły
2 os. dręczyłeś
+(e)ś dręczył
dręczyłaś
+(e)ś dręczyła
dręczyłoś
+(e)ś dręczyło
dręczyliście
+(e)ście dręczyli
dręczyłyście
+(e)ście dręczyły
3 os. dręczył
dręczyła
dręczyło
dręczyli
dręczyły

bezosobnik: dręczono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę dręczył
będę dręczyć
będę dręczyła
będę dręczyć
będę dręczyło
będę dręczyć
będziemy dręczyli
będziemy dręczyć
będziemy dręczyły
będziemy dręczyć
2 os. będziesz dręczył
będziesz dręczyć
będziesz dręczyła
będziesz dręczyć
będziesz dręczyło
będziesz dręczyć
będziecie dręczyli
będziecie dręczyć
będziecie dręczyły
będziecie dręczyć
3 os. będzie dręczył
będzie dręczyć
będzie dręczyła
będzie dręczyć
będzie dręczyło
będzie dręczyć
będą dręczyli
będą dręczyć
będą dręczyły
będą dręczyć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. dręczmy
2 os. dręcz
dręczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. dręczyłbym
bym dręczył
dręczyłabym
bym dręczyła
dręczyłobym
bym dręczyło
dręczylibyśmy
byśmy dręczyli
dręczyłybyśmy
byśmy dręczyły
2 os. dręczyłbyś
byś dręczył
dręczyłabyś
byś dręczyła
dręczyłobyś
byś dręczyło
dręczylibyście
byście dręczyli
dręczyłybyście
byście dręczyły
3 os. dręczyłby
by dręczył
dręczyłaby
by dręczyła
dręczyłoby
by dręczyło
dręczyliby
by dręczyli
dręczyłyby
by dręczyły

bezosobnik: dręczono by

bezokolicznik: dręczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: dręcząc

gerundium: dręczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dręczenie
dręczenia
D. dręczenia
dręczeń
C. dręczeniu
dręczeniom
B. dręczenie
dręczenia
N. dręczeniem
dręczeniami
Ms. dręczeniu
dręczeniach
W. dręczenie
dręczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: dręczący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dręczący
dręczący
dręczący
dręczące
dręcząca
D. dręczącego
dręczącego
dręczącego
dręczącego
dręczącej
C. dręczącemu
dręczącemu
dręczącemu
dręczącemu
dręczącej
B. dręczącego
dręczącego
dręczący
dręczące
dręczącą
N. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącą
Ms. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dręczący
dręczący
dręczące
dręczące
D. dręczących
dręczących
dręczących
dręczących
C. dręczącym
dręczącym
dręczącym
dręczącym
B. dręczących
dręczących
dręczących
dręczące
N. dręczącymi
dręczącymi
dręczącymi
dręczącymi
Ms. dręczących
dręczących
dręczących
dręczących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dręczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dręczony
dręczony
dręczony
dręczone
dręczona
D. dręczonego
dręczonego
dręczonego
dręczonego
dręczonej
C. dręczonemu
dręczonemu
dręczonemu
dręczonemu
dręczonej
B. dręczonego
dręczonego
dręczony
dręczone
dręczoną
N. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczoną
Ms. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dręczeni
dręczeni
dręczone
dręczone
D. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczonych
C. dręczonym
dręczonym
dręczonym
dręczonym
B. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczone
N. dręczonymi
dręczonymi
dręczonymi
dręczonymi
Ms. dręczonych
dręczonych
dręczonych
dręczonych

odpowiednik aspektowy: zadręczyć

Składnia

Rznieżywotny + dręczyć +
KOGO
Rzosobowy + dręczyć +
KOGO + (CZYM)
Data ostatniej modyfikacji: 12.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj