UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odciąć

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. ciąć

1. gałąź

Definicja

oddzielić ostrym narzędziem od całości

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oddzielić

Połączenia

odciąć mięso, tłuszcz; trzonki; końce, końcówki
odciąć od kości

Cytaty

Ofiarował mu miecz św. Piotra, którym apostoł, jak wierzą, miał odciąć w ogrodzie oliwnym prawe ucho słudze arcykapłana.

źródło: NKJP: Zygmunt Rola: Tajemnice Ostrowa Tumskiego, 2000

Skusiłem się na włoski koper, którego grube, mięsiste łuski są niezwykle aromatyczne [...]. Sprzedawca dużym nożem odciął z rozmachem zieloną kitę.

źródło: NKJP: (RUT): Kolorowa kaskada, Dziennik Polski - Podróże, 2001-05-26

Aby uwolnić dziecko z bolesnej pułapki, musieli interweniować strażacy, którzy odcięli pręt od podłoża.

źródło: NKJP: Z prętem w nodze, Dziennik Polski, 2001-10-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odetnę	odetniemy
2 os.	odetniesz	odetniecie
3 os.	odetnie	odetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłem +(e)m odciął	odcięłam +(e)m odcięła	odcięłom +(e)m odcięło	odcięliśmy +(e)śmy odcięli	odcięłyśmy +(e)śmy odcięły
2 os.	odciąłeś +(e)ś odciął	odcięłaś +(e)ś odcięła	odcięłoś +(e)ś odcięło	odcięliście +(e)ście odcięli	odcięłyście +(e)ście odcięły
3 os.	odciął	odcięła	odcięło	odcięli	odcięły

bezosobnik: odcięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odetnijmy
2 os.	odetnij	odetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłbym bym odciął	odcięłabym bym odcięła	odcięłobym bym odcięło	odcięlibyśmy byśmy odcięli	odcięłybyśmy byśmy odcięły
2 os.	odciąłbyś byś odciął	odcięłabyś byś odcięła	odcięłobyś byś odcięło	odcięlibyście byście odcięli	odcięłybyście byście odcięły
3 os.	odciąłby by odciął	odcięłaby by odcięła	odcięłoby by odcięło	odcięliby by odcięli	odcięłyby by odcięły

bezosobnik: odcięto by

bezokolicznik: odciąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odciąwszy

gerundium: odcięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odcięcie	odcięcia
D.	odcięcia	odcięć
C.	odcięciu	odcięciom
B.	odcięcie	odcięcia
N.	odcięciem	odcięciami
Ms.	odcięciu	odcięciach
W.	odcięcie	odcięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odcięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odcięty	odcięty	odcięty	odcięte	odcięta
D.	odciętego	odciętego	odciętego	odciętego	odciętej
C.	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętej
B.	odciętego	odciętego	odcięty	odcięte	odciętą
N.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętą
Ms.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odcięci	odcięci	odcięte	odcięte
D.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych
C.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym
B.	odciętych	odciętych	odciętych	odcięte
N.	odciętymi	odciętymi	odciętymi	odciętymi
Ms.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych

odpowiednik aspektowy: odcinać

Składnia

Rz_osobowy

odciąć

CO + (CZYM) + (od CZEGO)

2. prąd

Definicja

przerwać dostarczanie czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odłączyć

Połączenia

Zakład Energetyczny odciął
odciąć dopływ gazu, dostawy energii, gazu, wody..., energię cieplną, elektryczną..., łączność telefoniczną, media, prąd, wodę
odciąć coś szkołom
odciąć w budynkach, w lokalu, w mieszkaniu
odciąć całkowicie, skutecznie

Cytaty

Pan Fedyk odciął nam prąd i wodę. Dodatkowo wykopał przed pensjonatem dziurę i teraz nie możemy wyjechać samochodem.

źródło: NKJP: Paweł Pełka: Zabarykadował się w pensjonacie, Dziennik Polski - Podhale, 2001-05-04

Mafia, o której wspomniałem, dwukrotnie już odcięła mi łączność telefoniczną, rzucane są pogróżki w stosunku do mojej rodziny.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.10.1992

Odcięto dopływ wody do budynków po obu stronach tej ulicy.

źródło: NKJP: (MM): Gejzery i wycieki, Dziennik Polski - Kraków, 2001-01-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odetnę	odetniemy
2 os.	odetniesz	odetniecie
3 os.	odetnie	odetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłem +(e)m odciął	odcięłam +(e)m odcięła	odcięłom +(e)m odcięło	odcięliśmy +(e)śmy odcięli	odcięłyśmy +(e)śmy odcięły
2 os.	odciąłeś +(e)ś odciął	odcięłaś +(e)ś odcięła	odcięłoś +(e)ś odcięło	odcięliście +(e)ście odcięli	odcięłyście +(e)ście odcięły
3 os.	odciął	odcięła	odcięło	odcięli	odcięły

bezosobnik: odcięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odetnijmy
2 os.	odetnij	odetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłbym bym odciął	odcięłabym bym odcięła	odcięłobym bym odcięło	odcięlibyśmy byśmy odcięli	odcięłybyśmy byśmy odcięły
2 os.	odciąłbyś byś odciął	odcięłabyś byś odcięła	odcięłobyś byś odcięło	odcięlibyście byście odcięli	odcięłybyście byście odcięły
3 os.	odciąłby by odciął	odcięłaby by odcięła	odcięłoby by odcięło	odcięliby by odcięli	odcięłyby by odcięły

bezosobnik: odcięto by

bezokolicznik: odciąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odciąwszy

gerundium: odcięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odcięcie	odcięcia
D.	odcięcia	odcięć
C.	odcięciu	odcięciom
B.	odcięcie	odcięcia
N.	odcięciem	odcięciami
Ms.	odcięciu	odcięciach
W.	odcięcie	odcięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odcięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odcięty	odcięty	odcięty	odcięte	odcięta
D.	odciętego	odciętego	odciętego	odciętego	odciętej
C.	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętej
B.	odciętego	odciętego	odcięty	odcięte	odciętą
N.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętą
Ms.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odcięci	odcięci	odcięte	odcięte
D.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych
C.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym
B.	odciętych	odciętych	odciętych	odcięte
N.	odciętymi	odciętymi	odciętymi	odciętymi
Ms.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych

odpowiednik aspektowy: odcinać

Składnia

odciąć

CO + (KOMU)

3. drogę

Definicja

pozbawić dostępu do czegoś lub możliwości korzystania z czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

odciąć drogę, linie komunikacyjne, odwrót; kredytowanie, ubezpieczenia społeczne; banki, gospodarkę, obywateli, państwo, przemysł, rolnictwo, sferę budżetową, skarb państwa
odciąć od awansów, od kredytów, od podwyżek, od pomocy, od współpracy; od infrastruktury; od rynków zbytu; od dokumentów, od informacji

Cytaty

	Decyzja ta odetnie całkowicie od komunikacji kolejowej znane w całej Polsce uzdrowisko. źródło: NKJP: Odcięta Rabka, Dziennik Polski - Podhale, 2002-10-25
	Agencje podają różne dane o liczbie turystów odciętych przez wezbrane wody w parku na wyspie La Palma. źródło: NKJP: (PAP): Zalana wyspa, Dziennik Polski - Świat, 2001-11-22
	Otóż w tym momencie, gdyby została przyjęta ta poprawka, Najwyższa Izba Kontroli byłaby absolutnie odcięta od informacji. źródło: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.10.1994
	W obliczu takiego stanu rzeczy konieczne jest niezwłoczne odcięcie grup przestępczych od stosunkowo łatwego dzisiaj źródła pozyskiwania środków. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.05.2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odetnę	odetniemy
2 os.	odetniesz	odetniecie
3 os.	odetnie	odetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłem +(e)m odciął	odcięłam +(e)m odcięła	odcięłom +(e)m odcięło	odcięliśmy +(e)śmy odcięli	odcięłyśmy +(e)śmy odcięły
2 os.	odciąłeś +(e)ś odciął	odcięłaś +(e)ś odcięła	odcięłoś +(e)ś odcięło	odcięliście +(e)ście odcięli	odcięłyście +(e)ście odcięły
3 os.	odciął	odcięła	odcięło	odcięli	odcięły

bezosobnik: odcięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odetnijmy
2 os.	odetnij	odetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłbym bym odciął	odcięłabym bym odcięła	odcięłobym bym odcięło	odcięlibyśmy byśmy odcięli	odcięłybyśmy byśmy odcięły
2 os.	odciąłbyś byś odciął	odcięłabyś byś odcięła	odcięłobyś byś odcięło	odcięlibyście byście odcięli	odcięłybyście byście odcięły
3 os.	odciąłby by odciął	odcięłaby by odcięła	odcięłoby by odcięło	odcięliby by odcięli	odcięłyby by odcięły

bezosobnik: odcięto by

bezokolicznik: odciąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odciąwszy

gerundium: odcięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odcięcie	odcięcia
D.	odcięcia	odcięć
C.	odcięciu	odcięciom
B.	odcięcie	odcięcia
N.	odcięciem	odcięciami
Ms.	odcięciu	odcięciach
W.	odcięcie	odcięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odcięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odcięty	odcięty	odcięty	odcięte	odcięta
D.	odciętego	odciętego	odciętego	odciętego	odciętej
C.	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętej
B.	odciętego	odciętego	odcięty	odcięte	odciętą
N.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętą
Ms.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odcięci	odcięci	odcięte	odcięte
D.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych
C.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym
B.	odciętych	odciętych	odciętych	odcięte
N.	odciętymi	odciętymi	odciętymi	odciętymi
Ms.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych

odpowiednik aspektowy: odcinać

Składnia

odciąć

KOGO/CO + od CZEGO

4. od kultury

Definicja

uniemożliwić kontakt z kimś lub czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

odizolować

Połączenia

odciąć młodzież i dzieci, polityków, rodaków, środowiska naukowe, techniczne...
odciąć od naszej historii, od kontaktów z kimś/czymś, od korzeni, od kultury, od macierzy, od nauki, od postępu, od społeczeństwa, od tradycji, od wpływu czegoś, od Polski, od Rosji..., od Wschodu, od Zachodu...; od świata
odciąć ostatecznie, skutecznie
zaniedbany i odcięty

Cytaty

Traktat Ryski, dwa lata później, odciął ich ostatecznie od Polski, skazując wielotysięczną polską i katolicką ludność wschodniej Białorusi na grozę bolszewickiego terroru.

źródło: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski, Wańkowicze w Jerce, 2002

Nie jesteśmy w stanie zupełnie odciąć dzieci od jakiejkolwiek reklamy.

źródło: KJ PWN: Rzeczpospolita, 2004-11-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odetnę	odetniemy
2 os.	odetniesz	odetniecie
3 os.	odetnie	odetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłem +(e)m odciął	odcięłam +(e)m odcięła	odcięłom +(e)m odcięło	odcięliśmy +(e)śmy odcięli	odcięłyśmy +(e)śmy odcięły
2 os.	odciąłeś +(e)ś odciął	odcięłaś +(e)ś odcięła	odcięłoś +(e)ś odcięło	odcięliście +(e)ście odcięli	odcięłyście +(e)ście odcięły
3 os.	odciął	odcięła	odcięło	odcięli	odcięły

bezosobnik: odcięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odetnijmy
2 os.	odetnij	odetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odciąłbym bym odciął	odcięłabym bym odcięła	odcięłobym bym odcięło	odcięlibyśmy byśmy odcięli	odcięłybyśmy byśmy odcięły
2 os.	odciąłbyś byś odciął	odcięłabyś byś odcięła	odcięłobyś byś odcięło	odcięlibyście byście odcięli	odcięłybyście byście odcięły
3 os.	odciąłby by odciął	odcięłaby by odcięła	odcięłoby by odcięło	odcięliby by odcięli	odcięłyby by odcięły

bezosobnik: odcięto by

bezokolicznik: odciąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odciąwszy

gerundium: odcięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odcięcie	odcięcia
D.	odcięcia	odcięć
C.	odcięciu	odcięciom
B.	odcięcie	odcięcia
N.	odcięciem	odcięciami
Ms.	odcięciu	odcięciach
W.	odcięcie	odcięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odcięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odcięty	odcięty	odcięty	odcięte	odcięta
D.	odciętego	odciętego	odciętego	odciętego	odciętej
C.	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętemu	odciętej
B.	odciętego	odciętego	odcięty	odcięte	odciętą
N.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętą
Ms.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym	odciętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odcięci	odcięci	odcięte	odcięte
D.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych
C.	odciętym	odciętym	odciętym	odciętym
B.	odciętych	odciętych	odciętych	odcięte
N.	odciętymi	odciętymi	odciętymi	odciętymi
Ms.	odciętych	odciętych	odciętych	odciętych

odpowiednik aspektowy: odcinać

Składnia

odciąć

KOGO/CO + od + KOGO/CZEGO

Frazeologizmy

ktoś da sobie głowę uciąć
ktoś da sobie rękę odciąć
ktoś zakręcił kurek z czymś
ktoś odciął kurek z czymś

Data ostatniej modyfikacji: 09.01.2013