UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

translacja

Chronologizacja

1704, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	translacja	translacje
D.	translacji	translacji	neut
D.	translacji	translacyj	char
C.	translacji	translacjom
B.	translację	translacje
N.	translacją	translacjami
Ms.	translacji	translacjach
W.	translacjo	translacje

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

łac. trānslātio 'przeniesienie, tłumaczenie'

1.a czynność

Definicja

książk.

tłumaczenie tekstu z jednego języka na drugi

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język języki świata

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przekład, tłumaczenie

Cytaty

	W liście Lone pytała również, co B. sądzi o jej tłumaczeniu? Był przecież teoretykiem translacji. Nie chodziło jej o pomoc znawcy języków obcych - takiego nie można było znaleźć w Danii - ale kogoś, kogo uwag nie musi się obawiać. I kto razem z nią rozważy możliwe interpretacje danego pojęcia lub zdania. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	Dla badań nad sztuką translacji porównanie różnych wersji przekładowych może być arcyciekawym zadaniem. źródło: NKJP: Krzysztof Kuczyński: Karl Dedecius kończy 85 lat - Czarodziej z Darmstadt, KRONIKA - pismo Uniwersytetu Łódzkiego, 2006-11
	W Kanadzie komputery zajmują się translacją prognoz pogody z angielskiego na francuski. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Wigilia maszyn gadających, Polityka, 2000-12-23
	Weryfikacji domagają się zatem wnioski Brücknera w świetle późniejszych badań metod i technik przekładowych stosowanych w translacjach tekstów biblijnych. źródło: NKJP: Ewa Woźniak: Słownictwo i frazeologia Psałterza Krakowskiego (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych , 2002

1.b rezultat czynności

Definicja

tekst powstały w wyniku przetłumaczenia z jednego języka na drugi

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język języki świata

Cytaty

Roman Brandstaetter opowiadał, że jedna ze znajomych rozmawiała z pewnym księdzem proboszczem o jego przekładzie Ewangelii św. Jana. Ta translacja bardzo nie podobała się proboszczowi.

źródło: NKJP: Piotr MichaIski, Radosław Patroniak, Tomasz Miarecki, Romana Brzezińska:

- Angielskie teksty utworów napisał Norman Simon, on również podjął się tłumaczenia „Rapsodu...”. Nie wiem, na ile translacja ta spełnia wymagania przekładu poetyckiego, ale w interpretacji wokalnej była niewątpliwie trafiona.

źródło: NKJP: Roman Radoszewski: Czesław Niemen : kiedy się dziwić przestanę...: monografia artystyczna, 2004

Psałterz krakowski jawi się jako jeszcze bardziej zachowawczy i wierny Wulgacie niż przekłady floriański i puławski. Zmiany w zakresie fleksji obcych nazw własnych w porównaniu z translacjami poprzedzającymi przekład krakowski polegają bowiem na ściślejszym ich dostosowaniu do postaci, w jakiej występowały w łacińskim źródle .

źródło: NKJP: Ewa Woźniak: Słownictwo i frazeologia Psałterza Krakowskiego (1532) na tle ówczesnych przekładów biblijnych, 2002

2. w Kościele

Definicja

rel.

przeniesienie ciała świętego z miejsca pierwotnego pochówku, gdzie został złożony, zanim rozwinął się kult, do miejsca odpowiedniego do odprawiania mszy - osobnej kaplicy, kościoła, najczęściej w pobliżu ołtarza

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół sakramenty i obrzędy religijne

Połączenia

dokonać translacji

Cytaty

	10 czerwca 1987 roku miała miejsce, pod osobistym przewodem Jana Pawła II, druga translacja szczątków: przełożono je do nowej trumienki, umieszczono w relikwiarzu z brązu i ustawiono we wnęce wawelskiego ołtarza z Czarnym Chrystusem [...] źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000
	Opierając się na XIII-wiecznych przekazach oraz na Długoszu przyjmowano, że translacja - czyli przeniesienie ciała zamordowanego świętego - odbyła się w roku 1088 lub 1089. Wówczas to biskup krakowski Lambert miał dokonać uroczystego przeniesienia ciała zabitego biskupa ze Skałki do katedry krakowskiej. źródło: NKJP: Stanisławowe groby, Dziennik Polski, 2003-06-28
	[...] translacja , o której mówią przeddługoszowe katalogi biskupów krakowskich, to tylko translacje w obrębie katedry, [...] W połowie XIII w. były takie dwie translacje: jedna z grobu pierwotnego na miejsce chwilowego spoczynku, podjęta jako początek starań o kanonizację, a druga po uwieńczeniu ich pomyślnym skutkiem, już na ołtarz, na którym spoczywają do dziś. źródło: NKJP: Michał Rożek: Wokół Stanisławowej rocznicy, Dziennik Polski, 2008-12-06
	Zarówno translacja, jak i elewacja oznaczały kanonizację sługi Bożego. Aktów tych dokonywano za zezwoleniem biskupa, potem coraz częściej za zgodą papieża. źródło: NKJP: Andrzej Datko: Jak zostac świętym?, Wiedza i Życie nr 10/2001

3. białek

Definicja

biol.

proces w biosyntezie białka

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

proces, produkty translacji
podlegać, ulec/ulegać translacji

Cytaty

	Na drugim biegunie ciągu informacyjnego, czyli translacji mRNA do polipeptydów (początek syntezy białek), możliwości ingerencji zostały już w znacznym stopniu wykorzystane. źródło: NKJP: Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007
	Drugi proces to translacja, czyli synteza białek w oparciu o matrycę RNA. Produktem translacji są białka. źródło: NKJP: Magdalena Fikus: Witamy w erze postgenomowej, Wiedza i Życie nr 4/2001
	[...] chronom ma składać się z zespołu genów strukturalnych i genu operatora. Zależnie od przebiegu transkrypcji w kolejnych genach strukturalnych, mRNA wędruje do cytoplazmy, gdzie następuje translacja i powstawanie odpowiedniego białka. źródło: NKJP: Tadeusz Kasperczyk, Jan Fenczyn (red.): Podręcznik odnowy psychosomatycznej, 1996
	Kompleks hormon-receptor, po odpowiedniej transformacji, wchodzi do jądra komórki i oddziałuje na procesy transkrypcji, a następnie translacji. źródło: NKJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988

4. przesunięcie

Definicja

mat.

przesunięcie o dany wektor figury geometrycznej w przestrzeni lub na płaszczyźnie

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Niezmiennikiem definiującym grupę translacji jest długość i zwrot wektora.

źródło: Internet: pl.wikipedia.org/wiki/Translacja_(matematyka)

Translacja to inaczej przesunięcie. Punkt przesunięty o wektor ma współrzędne .

źródło: Internet: eszkola.pl/matematyka/translacja

[...] każdą translację można przedstawić jako złożenie dwóch symetrii osiowych o osiach równoległych.

źródło: Internet: mat.umk.pl/

5. w komputerze

Definicja

inform.

tłumaczenie przez program komputerowy tekstu zapisanego w danym języka na ten język, w którym wykonywane są zadania przez dany komputer

Wymowa

[trãslacja] lub [translacja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język języki świata

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Cytaty

Translator – program komputerowy (lub urządzenie), dokonujący tłumaczenia (translacji) programu napisanego w określonym języku programowania, z postaci źródłowej do postaci wynikowej możliwej do wykonania przez maszynę [...]

źródło: Internet: /pl.wikipedia.org/wiki/Translator

Frazeologizmy

translacja adresu

Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2018