UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

motyka

Chronologizacja

1425, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. motyka
motyki
D. motyki
motyk
C. motyce
motykom
B. motykę
motyki
N. motyką
motykami
Ms. motyce
motykach
W. motyko
motyki

1. narzędzie

Definicja

narzędzie składające się z metalowej płytki osadzonej na drewnianym drągu, służące do spulchniania ziemi i okopywania roślin

Pochodzenie

psł. *motyka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  narzędzie

Połączenia

  • szeroka motyka; motyka górnicza
  • motyka i grabie, motyka i łopata
  • kopać motyką

Cytaty

Ciszę przerywał tylko jękliwy brzęk motyk uderzających raz po raz o skałę i głuchy werbel przesypywanych z koszy ziemniaków.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Za pomocą drewnianych motyk i kołków sadzeniowych spulchniali glebę, potem umieszczali w wyrytych dołkach nasiona.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Może to być motyka typu strzemiączko, dwustronna motyczka-pazurki, same pazurki albo wąska łopatka.

źródło: NKJP: Ogrodniczy niezbędnik, Dziennik Polski - Dom, 2003-02-19

Stosuje się następujące techniki zbioru: ręczne kopanie przy użyciu motyk, kopanie za pomocą koparek gwiazdowych konnych i ciągnikowych [...].

źródło: NKJP: Jan Fereniec: Zarys ekonomiki i organizacji rolnictwa, 1997

Z Murowanej Gośliny pochodzi najstarsze znalezisko archeologiczne Wielkopolski, motyka z rogu renifera z końca starszej epoki kamiennej, znaleziona w pokładach marglu łąkowego.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska: przewodnik, 1989

2. osoba głupia

Definicja

pot.  pogard. 
osoba oceniana jako niezbyt bystra i sprawna w działaniu

Pochodzenie

psł. *motyka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Cytaty

Gdyby zginęła pasażerka, poszedłby siedzieć kierowca, a nie jakaś motyka, która zaprojektowała barierkę.

źródło: Internet: wiadomosci.ox.pl/poranne-dachowanie,31859

3. prostytutka

Definicja

żart. 
prostytutka

Pochodzenie

Prawdopodobnie powstało pod wpływem ang. hoe, które oznacza zarówno 'motyka - narzędzie', jak i wulg. 'prostytutka'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  prostytutka

Cytaty

Jak ktoś chce siedzieć w knajpie, to niech jedzie za miasto, przecież przy drogach są całonocne bary z mikrofalówką i motykami za półdarmo!

źródło: NKJP: Dziennik Zachodni, 27/2002 (Władysław Lubaś (red.), Słownik polskich leksemów potocznych, 2009)

Frazeologizmy

ktoś porwał się z motyką na słońce
ktoś rzucił się z motyką na słońce
ktoś porwał się z motyką na księżyc
ktoś porywa się z motyką na słońce
ktoś porywa się z motyką na księżyc
ktoś idzie z motyką na słońce
ktoś rzuca się z motyką na słońce
Data ostatniej modyfikacji: 10.06.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj