UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

glejt

Chronologizacja

1400, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	glejt	glejty
D.	glejtu	glejtów
C.	glejtowi	glejtom
B.	glejt	glejty
N.	glejtem	glejtami
Ms.	glejcie	glejtach
W.	glejcie	glejty

Pochodzenie

śr.-w.-niem. geleite 'odprowadzanie, eskortowanie, eskorta'

1. średniowieczny

Definicja

w średniowieczu i kolejnych wiekach dokument wydawany przez władcę, zezwalający jego posiadaczowi na przejazd przez dane terytorium i gwarantujący mu bezpieczeństwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

list żelazny

Cytaty

Co za czort? - zdziwił się Trzy Kawki, stępa podjeżdżając bliżej. - Nie ma przejazdu? - Glejt jest? - spytał najbliższy halabardnik, nie wyjmując z ust patyka, który żuł, nie wiadomo, z głodu czy dla zabicia czasu.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Po otrzymaniu glejtu gwarantującego osobiste bezpieczeństwo, 3 kwietnia do obozu szwedzkiego udają się delegaci klasztoru o. Wawrzyniec Rychwalski i o. Bruno Janicki.

źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997

Pielgrzymkę zazwyczaj rozpoczynano po otrzymaniu glejtu z kancelarii króla aragońskiego, w którym określano jej czas w zależności od wybranej trasy. Glejt otaczał ochroną pielgrzyma i jego orszak (osiem osób). Pielgrzymami byli głównie rycerze, bogaci mieszczanie i duchowni.

źródło: NKJP: Marek Henzler: Szlak z muszlą, Polityka, 2009-08-08

2. urzędowy dokument

Definicja

pot.

urzędowy dokument upoważniający do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

dokument, papier

Cytaty

	Wynagrodzenie uczestników tanecznego show owiane jest tajemnicą. Wszyscy bowiem podpisują glejt, który zobowiązuje ich do milczenia w tej sprawie. źródło: NKJP: Cała prawda o Tańcu z gwiazdami, Super Express, 2006
	Oczywiście wszystko to były rzeczy do prostego ustalenia, ale nie wtedy, gdy policjanci działają niejako półprywatnie i bez formalnego glejtu. źródło: NKJP: Michał Bielicki: Zdjęcia z agencji towarzyskiej, Detektyw, nr 2, 1999
	Nie od dziś wiadomo, że kiedy każdy z nas ukończył lat osiemnaście i dostał do ręki glejt, zwany dowodem osobistym, stał się odpowiedzialny wobec prawa za czyny i słowa. źródło: NKJP: Stanisław Żyjewski: Cena słowa, Gazeta Wrocławska, nr 11, 1999
	Tatry noszę w sobie, chodziłem całymi latami samotnie po dzikich ustroniach Tatr Zachodnich z glejtem Tatrzańskiego Parku Narodowego. źródło: NKJP: Aleksander Zaczyński: Świątynia przyrody, Tygodnik Podhalański, nr 34, 1997

3. niezależności

Definicja

książk.

coś, co daje komuś określone korzyści lub wartości

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	[...] co dla niego wydawało się wielką nieostrożnością graniczącą z brawurą czy swoistą bezczelnością, dla Anny stawało się glejtem bezpieczeństwa? źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 2001
	Tęsknię za słowem honoru. Za moich czasów był to glejt, twarda skała, cenna wartość. Nie bubel, zero, nic. źródło: NKJP: Barbara Wierzbicka: Groch z kapustą, czyli baby w kuchni rozmyślania, 2005
	Ten pokaźny dorobek oczywiście nie mógł teraz wystawić Andreasowi glejtu na nietykalność. Wyleciał z hukiem, choć w zgodzie z powszechnymi oczekiwaniami giełdy. źródło: NKJP: Jerzy Cierpietka: Faworyt nie zawiódł..., Gazeta Krakowska, 2002-08-28
	To jeszcze nie otrzeźwiło wiślaków, którzy grali tak, jakby jednobramkowe prowadzenie miało być glejtem na zgarnięcie całej puli. źródło: NKJP: Bartosz Karcz: Gdy wrzucili piątkę, Gazeta Krakowska, 2007-08-20
	Tylko sobie wiadomymi sposobami zdobyli glejty nietykalności. Bo przecież Cyganie jak Żydzi podlegali rasowej eksterminacji. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010

Składnia

	+	glejt	+	(CZEGO)
	+	glejt	+	(na CO)

4. w prawie karnym

Definicja

pot.

list żelazny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

list żelazny

Cytaty

Teraz jego pełnomocnik zwrócił się do łódzkiego sądu z wnioskiem o wydanie dla swojego klienta listu żelaznego. Taki glejt gwarantuje oskarżonemu wolność do czasu wydania prawomocnego wyroku. 20 stycznia na posiedzeniu niejawnym łódzki Sąd Okręgowy odmówił Robertowi W. wydania żelaznego listu.

źródło: NKJP: (ST): List żelazny czy ekstradycja?, Express Ilustrowany, 2004-01-22

Glejt dla Gołoty? Andrzej Gołota, światowej sławy bokser, od ponad pięciu lat mieszkający w USA, a w Polsce ścigany listem gończym za rozbój, stara się o żelazny list od prokuratury, dzięki któremu mógłby wrócić do kraju.

źródło: NKJP: Małgorzata Goździalska: Słynny bokser chce wracać, Gazeta Wyborcza, 1996-08-02

Data ostatniej modyfikacji: 04.08.2017