UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zwalać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp
Jako składnik frazeologizmu zwalać śmiech w kimś 'wyśmiewać kogoś'

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zwalam	zwalamy
2 os.	zwalasz	zwalacie
3 os.	zwala	zwalają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwalałem +(e)m zwalał	zwalałam +(e)m zwalała	zwalałom +(e)m zwalało	zwalaliśmy +(e)śmy zwalali	zwalałyśmy +(e)śmy zwalały
2 os.	zwalałeś +(e)ś zwalał	zwalałaś +(e)ś zwalała	zwalałoś +(e)ś zwalało	zwalaliście +(e)ście zwalali	zwalałyście +(e)ście zwalały
3 os.	zwalał	zwalała	zwalało	zwalali	zwalały

bezosobnik: zwalano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zwalał będę zwalać	będę zwalała będę zwalać	będę zwalało będę zwalać	będziemy zwalali będziemy zwalać	będziemy zwalały będziemy zwalać
2 os.	będziesz zwalał będziesz zwalać	będziesz zwalała będziesz zwalać	będziesz zwalało będziesz zwalać	będziecie zwalali będziecie zwalać	będziecie zwalały będziecie zwalać
3 os.	będzie zwalał będzie zwalać	będzie zwalała będzie zwalać	będzie zwalało będzie zwalać	będą zwalali będą zwalać	będą zwalały będą zwalać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zwalajmy
2 os.	zwalaj	zwalajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zwalałbym bym zwalał	zwalałabym bym zwalała	zwalałobym bym zwalało	zwalalibyśmy byśmy zwalali	zwalałybyśmy byśmy zwalały
2 os.	zwalałbyś byś zwalał	zwalałabyś byś zwalała	zwalałobyś byś zwalało	zwalalibyście byście zwalali	zwalałybyście byście zwalały
3 os.	zwalałby by zwalał	zwalałaby by zwalała	zwalałoby by zwalało	zwalaliby by zwalali	zwalałyby by zwalały

bezosobnik: zwalano by

bezokolicznik: zwalać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zwalając

gerundium: zwalanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zwalanie	zwalania
D.	zwalania	zwalań
C.	zwalaniu	zwalaniom
B.	zwalanie	zwalania
N.	zwalaniem	zwalaniami
Ms.	zwalaniu	zwalaniach
W.	zwalanie	zwalania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zwalający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwalający	zwalający	zwalający	zwalające	zwalająca
D.	zwalającego	zwalającego	zwalającego	zwalającego	zwalającej
C.	zwalającemu	zwalającemu	zwalającemu	zwalającemu	zwalającej
B.	zwalającego	zwalającego	zwalający	zwalające	zwalającą
N.	zwalającym	zwalającym	zwalającym	zwalającym	zwalającą
Ms.	zwalającym	zwalającym	zwalającym	zwalającym	zwalającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwalający	zwalający	zwalające	zwalające
D.	zwalających	zwalających	zwalających	zwalających
C.	zwalającym	zwalającym	zwalającym	zwalającym
B.	zwalających	zwalających	zwalających	zwalające
N.	zwalającymi	zwalającymi	zwalającymi	zwalającymi
Ms.	zwalających	zwalających	zwalających	zwalających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zwalany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zwalany	zwalany	zwalany	zwalane	zwalana
D.	zwalanego	zwalanego	zwalanego	zwalanego	zwalanej
C.	zwalanemu	zwalanemu	zwalanemu	zwalanemu	zwalanej
B.	zwalanego	zwalanego	zwalany	zwalane	zwalaną
N.	zwalanym	zwalanym	zwalanym	zwalanym	zwalaną
Ms.	zwalanym	zwalanym	zwalanym	zwalanym	zwalanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zwalani	zwalani	zwalane	zwalane
D.	zwalanych	zwalanych	zwalanych	zwalanych
C.	zwalanym	zwalanym	zwalanym	zwalanym
B.	zwalanych	zwalanych	zwalanych	zwalane
N.	zwalanymi	zwalanymi	zwalanymi	zwalanymi
Ms.	zwalanych	zwalanych	zwalanych	zwalanych

odpowiednik aspektowy: zwalić

Pochodzenie

Zob. walić

1. węgiel

Definicja

pot.

rzucać dużą ilość czegoś w jedno miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

zwalać bagaże, toboły, torby, worki; drewno, piach, śnieg, węgiel; stertę czegoś
zwalać na podłogę, na stół; na podwórze, na pokład, na ziemię; na stos,
zwalać w kąt, w róg

Cytaty

	Samochody zwalały obok nas pnie do spławienia. źródło: KWSJP: Jacek Natanson: Ostatnie cztery minuty, 1977
	Jego matka zwala toboły do najbliższej bramy z tej strony barykady mimo protestów stojącego tam nieznajomego chłopaka z opaską na ramieniu. źródło: KWSJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957
	Zaprzyjaźnione firmy przywożą karmę dla zwierząt, zwalają ją pod bramą i odjeżdżają. źródło: KWSJP: Joanna Podgórska, współpraca Sebastian Krawczyk: Społeczeństwo, prasa, 2004
	W tym czasie okręty muszą mieć zapewnione wolne składowiska, aby zwalać surowiec, który z kolei wiosną odpływa barkami w głąb kraju i tranzytem do Czechosłowacji, Węgier, Bułgarii. źródło: KWSJP: Stefan Henel: Spotkania nad brzegami, 1952
	Na płytę zwalano nową stertę wieńców, tych najcenniejszych, bo od ludzi, od sąsiadów, którzy jego matkę jeszcze znali, a może i od czytelników. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Składnia

zwalać

CO + (GDZIE)

2. książkę z półki

Definicja

pot.

powodować spadnięcie lub znalezienie się niżej kogoś lub czegoś, znajdującego się najpierw na pewnej wysokości nad ziemią

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Lufą zwalają książki z półek.

źródło: KWSJP: Marian Pankowski: Fara na Pomorzu, 1997

Podstarzały jegomość, ostro pachnący octem, usunął się zaskakująco uprzejmie i ochoczo, o mało nie zwalając z ławy kilku sąsiadów.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Potknąłem się o coś, przewróciłem, narobiłem piekielnego hałasu, zwalając z półki blaszane wiadro.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz; Afrykanka, 2007

Składnia

zwalać

KOGO/CO + (z CZEGO)

3. drzewo

Definicja

pot.

powodować, że stojąca osoba lub rzecz przewraca się lub przyjmuje pozycję poziomą

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Połączenia

burza, wichura zwala
zwalać przeciwnika; drzewo

Cytaty

Wiatr był tak silny, że nie mogła otworzyć drzwi od domu. Ona też widziała jak zrywało dach i zwalało komin.

źródło: NKJP: JO, BP: Oj, szalała, szalała, Sztafeta, nr 32, 2002

Trzasnął z półobrotu, poczuł pod ręką nos tamtego, ale tupot był już z boku i cios w usta zwalał go na ziemię.

źródło: NKJP: Roman Śliwonik: Wybór opowiadań, 1984

Składnia

zwalać

KOGO/CO + (GDZIE)

4. obowiązki

Definicja

pot.

przypisywać pewien stan, sytuację lub zobowiązanie, nazwane sąsiadującym rzeczownikiem nie sobie, lecz innym osobom lub innym czynnikom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

obarczać, przerzucać, spychać, zrzucać

Połączenia

zwalać odpowiedzialność, problem, robotę, troski, winę

Cytaty

	Proszę nie zwalać tego na barki samorządów. źródło: KWSJP: Sprawozdanie stenograficzne Sejmu RP z dnia 28.04.2004
	Nie zamierzałem zwalać swych trosk na przyjaciół, lecz w naszych, może później dających się wyjaśnić układach, ich uczestnictwo jest najzupełniej oczywiste. źródło: KWSJP: Tadeusz Zimecki: Ja, Franek..., 2001
	Nie zwalajmy wszystkiego na wolny rynek. źródło: KWSJP: Jan Jakub Należyty: Felieton, prasa, 2001
	Na Ukrainie nigdy nie wiadomo, kto za co odpowiada, jeden zwala odpowiedzialność na drugiego. źródło: KWSJP: Krzysztof Potaczała: Dzikie obyczaje na granicy, prasa, 2006
	Niestety felietonista pokoleniowego pisma nawołuje do agresywności, uważając, że kto się od niej uchyla, zwala na innych „brudną robotę”. źródło: KWSJP: Krzysztof Teodor Toeplitz: Mój wybór : rzeczy mniejsze, 1998

Składnia

Rz_osobowy

zwalać

CO + na KOGO/CO

Frazeologizmy

coś zwala z nóg kogoś
ktoś/coś ściąga komuś na głowę kogoś/coś
ktoś/coś zwala komuś na głowę kogoś/coś
ktoś/coś zwala się na głowę komuś
ktoś/coś zwala się na kark komuś

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2024