UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przewrócić

Chronologizacja

XIV w., Bańk

Pochodzenie

Zob. wrócić

1. krzesło

Definicja

sprawić, że jakaś stojąca osoba lub rzecz straciła równowagę i upadła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

powalić, przewalić

Połączenia

wiatr przewrócił; wichura przewróciła coś; napastnicy, sprawcy przewrócili kogoś, wandale przewrócili coś
przewrócić napastnika; kieliszek, krzesło, lampę, szklankę, świecę, wózek
przewrócić kogoś/coś na chodnik, na podłogę, na ziemię
przewrócić przez nieuwagę
przewrócony kajak, pień, tir, wóz; przewrócona cysterna, naczepa; przewrócone drzewa

Cytaty

	Złodzieje przewrócili staruszkę na ziemię i wyrwali jej z rąk torebkę. źródło: NKJP: Napadli na staruszkę, Gazeta Wrocławska, 1999, nr 2
	[...] napór wiatru na żagle może przewrócić jacht. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996
	Wziął pierwszą z brzegu skrzynię, przewrócił, wysypując jabłka na ziemię. źródło: NKJP: Igor Newerly, Pamiątka z Celulozy, 1952
	Mleko z przewróconej butelki ciekło cienkim strumyczkiem na podłogę. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewrócę	przewrócimy
2 os.	przewrócisz	przewrócicie
3 os.	przewróci	przewrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłem +(e)m przewrócił	przewróciłam +(e)m przewróciła	przewróciłom +(e)m przewróciło	przewróciliśmy +(e)śmy przewrócili	przewróciłyśmy +(e)śmy przewróciły
2 os.	przewróciłeś +(e)ś przewrócił	przewróciłaś +(e)ś przewróciła	przewróciłoś +(e)ś przewróciło	przewróciliście +(e)ście przewrócili	przewróciłyście +(e)ście przewróciły
3 os.	przewrócił	przewróciła	przewróciło	przewrócili	przewróciły

bezosobnik: przewrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewróćmy
2 os.	przewróć	przewróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłbym bym przewrócił	przewróciłabym bym przewróciła	przewróciłobym bym przewróciło	przewrócilibyśmy byśmy przewrócili	przewróciłybyśmy byśmy przewróciły
2 os.	przewróciłbyś byś przewrócił	przewróciłabyś byś przewróciła	przewróciłobyś byś przewróciło	przewrócilibyście byście przewrócili	przewróciłybyście byście przewróciły
3 os.	przewróciłby by przewrócił	przewróciłaby by przewróciła	przewróciłoby by przewróciło	przewróciliby by przewrócili	przewróciłyby by przewróciły

bezosobnik: przewrócono by

bezokolicznik: przewrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewróciwszy

gerundium: przewrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewrócenie	przewrócenia
D.	przewrócenia	przewróceń
C.	przewróceniu	przewróceniom
B.	przewrócenie	przewrócenia
N.	przewróceniem	przewróceniami
Ms.	przewróceniu	przewróceniach
W.	przewrócenie	przewrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewrócony	przewrócony	przewrócony	przewrócone	przewrócona
D.	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconej
C.	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconej
B.	przewróconego	przewróconego	przewrócony	przewrócone	przewróconą
N.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconą
Ms.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewróceni	przewróceni	przewrócone	przewrócone
D.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych
C.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym
B.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewrócone
N.	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi
Ms.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych

odpowiednik aspektowy: przewracać

Składnia

przewrócić

KOGO/CO

2. kartkę

Definicja

sprawić, że jakaś osoba lub rzecz, zwłaszcza leżąca, zaczęła leżeć na innej swojej części, np. spodem do wierzchu, na plecach lub na boku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

przewrócić kartę, kartkę, stronę, kilka stron; chorego, ciało, kasetę, płytę, poszwę, talerz, zwłoki
przewrócić na bok, na brzuch, na drugą stronę, na grzbiet, na plecy
przewrócić do góry dnem, do góry nogami, na wznak

Cytaty

	Piotr wziął drżącą dłonią zeszyt i przewrócił kilka stron. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009
	Mocny kopniak przewrócił go twarzą ku ziemi. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990
	W rezultacie ojciec i syn wzięli osła, związali go, przewrócili do góry nogami i ponieśli między sobą. źródło: NKJP: Nikodem Marszałek: Motywacja bez granic, 2007
	[...] we dwóch z panem doktorem weszliśmy do wody, rozhuśtaliśmy łódkę i przewróciliśmy ją na bok. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Mój przyjaciel zdrajca, 2004
	Przewróć mnie na plecy, nie mogę oddychać... źródło: NKJP: Andrzej Łomanowski: Rosja, Gazeta Wyborcza, 1994-10-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewrócę	przewrócimy
2 os.	przewrócisz	przewrócicie
3 os.	przewróci	przewrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłem +(e)m przewrócił	przewróciłam +(e)m przewróciła	przewróciłom +(e)m przewróciło	przewróciliśmy +(e)śmy przewrócili	przewróciłyśmy +(e)śmy przewróciły
2 os.	przewróciłeś +(e)ś przewrócił	przewróciłaś +(e)ś przewróciła	przewróciłoś +(e)ś przewróciło	przewróciliście +(e)ście przewrócili	przewróciłyście +(e)ście przewróciły
3 os.	przewrócił	przewróciła	przewróciło	przewrócili	przewróciły

bezosobnik: przewrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewróćmy
2 os.	przewróć	przewróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłbym bym przewrócił	przewróciłabym bym przewróciła	przewróciłobym bym przewróciło	przewrócilibyśmy byśmy przewrócili	przewróciłybyśmy byśmy przewróciły
2 os.	przewróciłbyś byś przewrócił	przewróciłabyś byś przewróciła	przewróciłobyś byś przewróciło	przewrócilibyście byście przewrócili	przewróciłybyście byście przewróciły
3 os.	przewróciłby by przewrócił	przewróciłaby by przewróciła	przewróciłoby by przewróciło	przewróciliby by przewrócili	przewróciłyby by przewróciły

bezosobnik: przewrócono by

bezokolicznik: przewrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewróciwszy

gerundium: przewrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewrócenie	przewrócenia
D.	przewrócenia	przewróceń
C.	przewróceniu	przewróceniom
B.	przewrócenie	przewrócenia
N.	przewróceniem	przewróceniami
Ms.	przewróceniu	przewróceniach
W.	przewrócenie	przewrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewrócony	przewrócony	przewrócony	przewrócone	przewrócona
D.	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconej
C.	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconej
B.	przewróconego	przewróconego	przewrócony	przewrócone	przewróconą
N.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconą
Ms.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewróceni	przewróceni	przewrócone	przewrócone
D.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych
C.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym
B.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewrócone
N.	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi
Ms.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych

odpowiednik aspektowy: przewracać

Składnia

przewrócić

KOGO/CO + (JAK)

3. sukienkę

Definicja

sprawić, że wewnętrzna część czegoś znalazła się na wierzchu, a zewnętrzna na spodzie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

przewrócić sukienkę, rękaw (na lewą stronę)
przewrócić coś na drugą (lewą, prawą) stronę

Cytaty

Na granicy – okropna rewizja. Celnik przewrócił wszystkie palce w rękawiczkach, prócz tego jednego, w którym je [dolary] schowałem.

źródło: NKJP: Krzysztof Burnetko, Witold Bereś: Marek Edelman. Życie. Po prostu, 2008

Po powrocie przewróciłem śpiwór na drugą stronę i zdesperowany sięgnąłem po kolejną porcję prochów. Było mi już wszystko jedno.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewrócę	przewrócimy
2 os.	przewrócisz	przewrócicie
3 os.	przewróci	przewrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłem +(e)m przewrócił	przewróciłam +(e)m przewróciła	przewróciłom +(e)m przewróciło	przewróciliśmy +(e)śmy przewrócili	przewróciłyśmy +(e)śmy przewróciły
2 os.	przewróciłeś +(e)ś przewrócił	przewróciłaś +(e)ś przewróciła	przewróciłoś +(e)ś przewróciło	przewróciliście +(e)ście przewrócili	przewróciłyście +(e)ście przewróciły
3 os.	przewrócił	przewróciła	przewróciło	przewrócili	przewróciły

bezosobnik: przewrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewróćmy
2 os.	przewróć	przewróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłbym bym przewrócił	przewróciłabym bym przewróciła	przewróciłobym bym przewróciło	przewrócilibyśmy byśmy przewrócili	przewróciłybyśmy byśmy przewróciły
2 os.	przewróciłbyś byś przewrócił	przewróciłabyś byś przewróciła	przewróciłobyś byś przewróciło	przewrócilibyście byście przewrócili	przewróciłybyście byście przewróciły
3 os.	przewróciłby by przewrócił	przewróciłaby by przewróciła	przewróciłoby by przewróciło	przewróciliby by przewrócili	przewróciłyby by przewróciły

bezosobnik: przewrócono by

bezokolicznik: przewrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewróciwszy

gerundium: przewrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewrócenie	przewrócenia
D.	przewrócenia	przewróceń
C.	przewróceniu	przewróceniom
B.	przewrócenie	przewrócenia
N.	przewróceniem	przewróceniami
Ms.	przewróceniu	przewróceniach
W.	przewrócenie	przewrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewrócony	przewrócony	przewrócony	przewrócone	przewrócona
D.	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconej
C.	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconej
B.	przewróconego	przewróconego	przewrócony	przewrócone	przewróconą
N.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconą
Ms.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewróceni	przewróceni	przewrócone	przewrócone
D.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych
C.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym
B.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewrócone
N.	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi
Ms.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych

odpowiednik aspektowy: przewracać

Składnia

Rz_osobowy

przewrócić

CO + (JAK)

4. budżet

Definicja

pot.

zmienić radykalnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

przewrócić do góry nogami

Cytaty

Tu liczę na poparcie wszystkich ugrupowań, bo złe ustawy w tej sprawie przewrócą cały budżet.

źródło: NKJP: Dopóki nie stracę wiary, Polityka, 2004-07-17

Miało to związek z IV wyprawą krzyżową, w wyniku której został przewrócony cały dotychczasowy porządek na Bałkanach.

źródło: NKJP: Jan Gać: Grecja. Kulturowy przewodnik po Grecji bizantyńskiej, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewrócę	przewrócimy
2 os.	przewrócisz	przewrócicie
3 os.	przewróci	przewrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłem +(e)m przewrócił	przewróciłam +(e)m przewróciła	przewróciłom +(e)m przewróciło	przewróciliśmy +(e)śmy przewrócili	przewróciłyśmy +(e)śmy przewróciły
2 os.	przewróciłeś +(e)ś przewrócił	przewróciłaś +(e)ś przewróciła	przewróciłoś +(e)ś przewróciło	przewróciliście +(e)ście przewrócili	przewróciłyście +(e)ście przewróciły
3 os.	przewrócił	przewróciła	przewróciło	przewrócili	przewróciły

bezosobnik: przewrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewróćmy
2 os.	przewróć	przewróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewróciłbym bym przewrócił	przewróciłabym bym przewróciła	przewróciłobym bym przewróciło	przewrócilibyśmy byśmy przewrócili	przewróciłybyśmy byśmy przewróciły
2 os.	przewróciłbyś byś przewrócił	przewróciłabyś byś przewróciła	przewróciłobyś byś przewróciło	przewrócilibyście byście przewrócili	przewróciłybyście byście przewróciły
3 os.	przewróciłby by przewrócił	przewróciłaby by przewróciła	przewróciłoby by przewróciło	przewróciliby by przewrócili	przewróciłyby by przewróciły

bezosobnik: przewrócono by

bezokolicznik: przewrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewróciwszy

gerundium: przewrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewrócenie	przewrócenia
D.	przewrócenia	przewróceń
C.	przewróceniu	przewróceniom
B.	przewrócenie	przewrócenia
N.	przewróceniem	przewróceniami
Ms.	przewróceniu	przewróceniach
W.	przewrócenie	przewrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewrócony	przewrócony	przewrócony	przewrócone	przewrócona
D.	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconego	przewróconej
C.	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconemu	przewróconej
B.	przewróconego	przewróconego	przewrócony	przewrócone	przewróconą
N.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconą
Ms.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewróceni	przewróceni	przewrócone	przewrócone
D.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych
C.	przewróconym	przewróconym	przewróconym	przewróconym
B.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewrócone
N.	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi	przewróconymi
Ms.	przewróconych	przewróconych	przewróconych	przewróconych

odpowiednik aspektowy: przewracać

Składnia

przewrócić

Frazeologizmy

coś/ktoś przewróciło/przewrócił w głowie komuś
ktoś ma przewrócone w głowie
ktoś przewrócił oczami
ktoś przewrócił oczyma
ktoś przewrócił gałami
ktoś/coś wywrócił/wywróciło na nice coś

Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2014