Chronologizacja
Od 2. połowy XIV w. źwięk .
Pochodzenie
psł. *zvękъ
1. coś słyszalnego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- cichy, donośny, głośny; drażniący, nieznośny, okropny, piękny, przykry; głuchy, stłumiony dźwięk
- dźwięk muzyki, piosenki; bębnów, fortepianu, gitary, skrzypiec, trąbki; walca; dzwonka, dzwonu; komórki, telefonu; radia, telewizora
- dźwięki za oknem
- dźwięki w odbiorniku, w radiu, w telewizorze
- dźwięk niesie się; rozbrzmiewa, rozlega się; dochodzi skądś
- usłyszeć; tłumić, zagłuszać; rejestrować; wydawać dźwięk
Cytaty
|
Bosman chował do kieszeni bluzy pocztówki, gdy na korytarzu zabrzmiał donośny dźwięk gongu. – Coś się chyba stało! źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995 |
|
|
Gdy zjadł trzy kęsy, usłyszał dźwięk telefonu. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010 |
|
|
Zrobiło się tak cicho, że słyszałem przez ściany sali stłumione dźwięki melodii granej na zewnątrz dla łyżwiarzy jeżdżących na ślizgawce. źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006 |
|
|
Głośne rozmowy i dźwięk telefonów komórkowych im nie przeszkadzały. źródło: NKJP: Jacek Jaszczyk: Zimne flaki lewicowych radnych, Tygodnik Tucholski, 2004 |
|
|
Nagle do jej uszu dochodzi dźwięk uderzania w bębenek. źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie Odcinek 203, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dźwięk |
dźwięki |
|
| D. | dźwięku |
dźwięków |
|
| C. | dźwiękowi |
dźwiękom |
|
| B. | dźwięk |
dźwięki |
|
| N. | dźwiękiem |
dźwiękami |
|
| Ms. | dźwięku |
dźwiękach |
|
| W. | dźwięku |
dźwięki |
Składnia
|
+ | dźwięk | + |
CZEGO
|
2. w fizyce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | fala |
Połączenia
- słyszalny dźwięk
- częstotliwość; natężenie, zapis dźwięku
- rejestrować dźwięk
Cytaty
|
Im dłuższy był czas wędrówki sygnału, tym niższa była częstotliwość dźwięku. źródło: NKJP: Anna Wasilewska-Śpioch: Dźwięk Internetu, Dziennik Internautów, 2002-12-03 |
|
|
Pierwszą oznaką tego zjawiska jest zredukowanie pasma słyszalnych dźwięków o najwyższe częstotliwości z zakresu 18 KHz – 20 KHz. źródło: NKJP: (n): Mosquito, którego dorosły nie słyszy, Dziennik Łódzki, 2006-06-07 |
|
|
iRivery iFP-390T i iHP-100 oraz Philips HDD100 potrafią też rejestrować dźwięk z wejść liniowych prosto do formatu MP3. źródło: NKJP: Michał Młynarczyk: Zabierz muzykę na spacer, Enter, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dźwięk |
dźwięki |
|
| D. | dźwięku |
dźwięków |
|
| C. | dźwiękowi |
dźwiękom |
|
| B. | dźwięk |
dźwięki |
|
| N. | dźwiękiem |
dźwiękami |
|
| Ms. | dźwięku |
dźwiękach |
|
| W. | dźwięku |
dźwięki |
3. w języku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- dźwięk nosowy; artykułowane dźwięki
- dźwięki mowy
- artykulacja dźwięków
- wymawiać dźwięki
Cytaty
|
Co prawda nasi bliżsi, niż się powszechnie uważa, szympansi i goryli krewni zdołali opanować język migowy (budowa anatomiczna uniemożliwia im artykulację dźwięków składających się na system mowy homo sapiens), ale mieli przecież ludzkich nauczycieli. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007 |
|
|
- Do najczęstszych wad mowy u dzieci należy dyslalia. Polega ona na złym artykułowaniu dźwięków. źródło: NKJP: Zdrowie, Życie Warszawy, 2002 |
|
|
Dość częste jest zjawisko eufonii na styku dwóch sylab. Najczęściej polega to na zmianie dźwięku m na inny dźwięk nosowy, odpowiadający pod względem artykulacji następującej po nim spółgłosce zwartej. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dźwięk |
dźwięki |
|
| D. | dźwięku |
dźwięków |
|
| C. | dźwiękowi |
dźwiękom |
|
| B. | dźwięk |
dźwięki |
|
| N. | dźwiękiem |
dźwiękami |
|
| Ms. | dźwięku |
dźwiękach |
|
| W. | dźwięku |
dźwięki |
4. w muzyce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
Połączenia
- dźwięki w tonacji jakiejś
- barwa, natężenie, tonacja, wysokość dźwięku
Cytaty
|
– W wiolonczeli najbardziej ujmuje mnie barwa dźwięku – mówi Izabela S. z Tomaszowa, która na tym instrumencie gra już osiemnaście lat... źródło: NKJP: Beata Wolańska: Wiolonczeli głos..., Dziennik Łódzki, 2006-11-23 |
|
|
Pięć dzwonów, wydających dźwięk w tonacji molowej, zostało wczoraj wyniesionych na kościelną wieżę budującej się świątyni w Ptaszkowej. źródło: NKJP: Beata Polakiewicz: Dzwony molowe, Gazeta Krakowska, 2003-11-22 |
|
|
Poza tym Hailee korzysta z kilku algorytmów analizujących grę znajdującego się obok człowieka pod względem wysokości dźwięków, ich barwy i następstwa w czasie. źródło: NKJP: Marcin Maj: Nie odtwarza muzyki, ale ją gra, Dziennik Internautów, 2006-10-04 |
|
|
Płacz przez wysoką tonację dźwięków i monotonię przypomina miauczenie kota. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dźwięk |
dźwięki |
|
| D. | dźwięku |
dźwięków |
|
| C. | dźwiękowi |
dźwiękom |
|
| B. | dźwięk |
dźwięki |
|
| N. | dźwiękiem |
dźwiękami |
|
| Ms. | dźwięku |
dźwiękach |
|
| W. | dźwięku |
dźwięki |
5. w filmie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu telewizja
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu radio
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film
Połączenia
- dźwięk w audycji, w filmie, w programie
- realizator, reżyser; montaż dźwięku
- dodać, usunąć; zmontować dźwięk
Cytaty
|
Dźwięk w filmie jest dla mnie równie ważny jak obraz, jeśli nie bardziej (chyba, że mowa o filmach niemych albo klasykach w „mono”). źródło: NKJP: Internet |
|
|
Muzykę do utworu, którego tytuł pozostaje jeszcze tajemnicą, napisał Robert Janson, kompozytor, piosenkarz, gitarzysta, lider zespołu Varius Manx odpowiedzialny za sukces zespołu. źródło: NKJP: (maki): Jak zaśpiewa?, Dziennik Zachodni, 2007-09-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | dźwięk |
dźwięki |
|
| D. | dźwięku |
dźwięków |
|
| C. | dźwiękowi |
dźwiękom |
|
| B. | dźwięk |
dźwięki |
|
| N. | dźwiękiem |
dźwiękami |
|
| Ms. | dźwięku |
dźwiękach |
|
| W. | dźwięku |
dźwięki |
Inne uwagi
Zwykle lp