UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

GPS

1. system

Rozwinięcie

(Global Positioning System)

Definicja

system nawigacyjny, który wykorzystuje sygnał radiowy z satelitów dla wskazania na specjalnym odbiorniku dokładnego położenia jakiegoś obiektu na Ziemi

Noty o użyciu

W tym znaczeniu używany najczęściej w połączeniu: system GPS.

Wymowa

[dżipies] lub [giepees]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

  • globalny system lokalizacji, (satelitarny) system określania / ustalania pozycji GPS
  • aparat, aparatura, czujnik, nadajnik (satelitarny), odbiornik, satelita, sprzęt, urządzenie (satelitarne); nawigacja, siatka, system (łączności / satelitarnej), system nawigacyjny; technika, technologia; baza, obsługa, użycie, wykorzystanie; użytkownik; wskazania; typu GPS
  • zegarek z GPS
  • GPS działa
  • stosować, użyć, wykorzystujący GPS
  • korzystać, skorzystać, korzystający z GPS
  • wyposażony w GPS
  • dzięki, przy pomocy, za pomocą, za pośrednictwem GPS

Cytaty

System GPS pokazał swoje możliwości w czasie operacji „Pustynna burza”. Wówczas po raz pierwszy był użyty na szeroką skalę.

źródło: NKJP: Andrzej Witczak: Satelitarne systemy nawigacyjne, prasa, 1998

[...] GPS działa na całym świecie [...].

źródło: NKJP: Kuba Tatarkiewicz: Felietony (Computerworld)

Gdy będziemy wracali z pracy, komputer określi nasze położenie za pomocą GPS (Global Positioning System), i gdy będziemy dojeżdżali do domu, automatycznie otworzy nam bramę, włączy naszą ulubioną płytę, ureguluje oświetlenie...

źródło: NKJP: Krzysztof Samborski: Mieszkać mądrzej, Dziennik Polski, Magazyn, 1999-07-02

Obecnie sygnał satelitarny GPS jest powszechnie dostępny 24 godziny na dobę we wszystkich zakątkach naszej planety.

źródło: NKJP: Janusz Oprzędkiewicz, Bolesław Stolarski: Komputerowe monitorowanie niezawodności samochodów,2000

W zeszłym roku dzięki GPS udało się uratować kapitana O'Grady'ego, którego myśliwiec zestrzelono podczas lotu patrolowego nad Bośnią.

źródło: NKJP: Piotr Cieśliński, Gazeta Wyborcza, 1996-07-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. GPS
GPS-y
D. GPS-u
GPS-ów
C. GPS-owi
GPS-om
B. GPS
GPS-y
N. GPS-em
GPS-ami
Ms. GPS-ie
GPS-ach
W. GPS-ie
GPS-y

Inne uwagi

Zwykle lp

2. odbiornik

Rozwinięcie

(Global Positioning System)

Definicja

urządzenie, które pozwala dokładnie wskazać własne położenie na Ziemi, a także drogę do jakiegoś celu

Noty o użyciu

W tym znaczeniu używany najczęściej w połączeniu: odbiornik GPS.

Wymowa

[dżipies]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nawigacja

Połączenia

  • GPS dla policji
  • GPS w samochodzie
  • antena, ekran, model, moduł, pozycja GPS
  • uruchomić, użyć, wykorzystujący GPS
  • korzystać, skorzystać z GPS
  • wyposażony w GPS

Cytaty

Następnego dnia, rankiem, ich GPS, mały odbiornik, będący terminalem satelitarnego systemu nawigacyjnego, wskazał nową pozycję: 8˙334’ szerokości geograficznej.

źródło: NKJP: Kamiński Marek, Moskal Wojciech, Swerpel Sławomir: Nie tylko biegun, 1996

Zwykły GPS podaje współrzędne geograficzne z dokładnością do kilkunastu metrów.

źródło: NKJP: Pod lawiną, Dziennik Polski - Pejzaż, 2002-01-05

W takich ekstremalnych warunkach, w rejonie gorczańskiego szczytu Gorc, będziemy ćwiczyć na TRX-ach transport poszkodowanych i poszukiwania przy pomocy GPS-ów.

źródło: TEZ: Nocna akcja GOPR, Dziennik Polski - Podhale, 2000-10-26

Powszechnie stosowany dzisiaj w turystyce, nawet górskiej, GPS precyzyjnie wyznacza położenie jachtu, można go też zaprogramować, by kontrolował kurs.

źródło: NKJP: Chorwacja spod żagla, Dziennik Polski - Pejzaż, 2000-07-01

Nie mamy GPS, maleńkiego urządzenia, dzięki któremu satelita określiłby naszą pozycję.

źródło: NKJP: Adam Wajrak, Gazeta Wyborcza - Magazyn,1996-09-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. GPS
GPS-y
D. GPS-u
GPS-ów
C. GPS-owi
GPS-om
B. GPS
GPS-y
N. GPS-em
GPS-ami
Ms. GPS-ie
GPS-ach
W. GPS-ie
GPS-y

Inne uwagi

Zwykle lp

3. w górnictwie

Rozwinięcie

Górniczy Pakiet Socjalny

Definicja

zestaw świadczeń socjalnych, które miały zachęcić górników do rezygnacji z pracy w kopalniach, zaproponowany w ramach reformy górnictwa kamiennego w Polsce w latach 1998-2002

Wymowa

[giepees]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse podatki, opłaty, świadczenia pieniężne

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem

Połączenia

  • korzystać, skorzystać z GPS

Cytaty

Związkowcy, z udziałem m.in. obecnego ministra gospodarki, Janusza Steinhoffa, opracowali Górniczy Pakiet Socjalny, będący ważną częścią programu wyborczego AWS w 1997 roku. Rok później GPS stał się elementem ustawy o dostosowaniu górnictwa do gospodarki rynkowej, przeforsowanej przez ówczesną koalicję AWS i Unii Wolności.

źródło: NKJP: (ZB): Rekord świata w odprawianiu, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-11-24

Jeśli system GPS się posypie, następni „zredukowani” nie będą mogli liczyć ani na kilkudziesięciotysięczne jednorazowe odprawy, ani na bezpieczne urlopy górnicze.

źródło: NKJP: Górnicy na granicy wytrzymałości, Dziennik Polski - Oświęcim, 2002-10-11

GPS miał trzy rodzaje zasiłków: górniczy urlop - mieli do niego prawo wszyscy górnicy, którym do pełnej emerytury brakowało nie więcej niż 5 lat.

źródło: NKJP: Jarosław Szczepański: Górnik polski, 2005

Rząd zobowiązał się przekazać dodatkowe 400 mln złotych na odprawy w ramach GPS dla czekających w kolejce 8 tysięcy osób.

źródło: NKJP: (ZB): Podpis albo protest, Dziennik Polski - Kraj, 1999-07-21

[...] Górnik może skorzystać z GPS, jeżeli posiada co najmniej 15 lat pracy pod ziemią [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.12.2000

Odmiana

Data ostatniej modyfikacji: 11.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj