UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uspokoić

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. spokój I

1. przywrócić spokój

Definicja

spowodować, że ktoś przestaje się denerwować, pozbywa się niepokoju, lęków i obaw i odzyskuje spokój

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

myśl, odpowiedź uspokoiła kogoś
uspokoić posła, inwestorów, kibiców, kolegów, ludzi, mieszkańców, społeczeństwo, środowisko; opinię publiczną;

Cytaty

	- Jak tu trafiłaś? - Spytałam kierowcę. Uśmiechnęła się. Moja odpowiedź uspokoiła ją. Widocznie bała się, że spytałam o nią kogoś z rodziny. źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998
	Kiedy spotkanie z niezwykle kulturalnym i wymownym przedstawicielem kończyło się podpisywaniem rozłożonych na stole papierków, uspokojony wypowiedziami swego rozmówcy, pan Tomasz nie zwrócił uwagi na kilka szczególików. Choćby na to, że miał złożyć parafę na „jeszcze jednym aneksie”. źródło: NKJP: (sem): Naiwni wciąż tracą, Nowiny Raciborskie, 2003-03-26
	Jeśli prowadzony przez nas samochód ulegnie wypadkowi, podróżujący z nami pies może stać się w związku z zaistniałą sytuacją szczególnie agresywny dla otoczenia. Musimy wówczas uspokoić zwierzę, aby nie stało się ono przyczyną dodatkowych kłopotów. źródło: NKJP: MH: Zwierzak w samochodzie, Dziennik Polski, 2000-08-07
	[...] chcę wszystkich uspokoić, że NBP będzie jak do tej pory strażnikiem stabilności polskiego pieniądza [...]. źródło: NKJP: (PAP): Między rządem a radą, Dziennik Polski, 2002-05-22
	Odruchowo spojrzałem za okno. - Stąd nikt panu nie buchnie auta - uspokoił mnie Bednarski. źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uspokoję	uspokoimy
2 os.	uspokoisz	uspokoicie
3 os.	uspokoi	uspokoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłem +(e)m uspokoił	uspokoiłam +(e)m uspokoiła	uspokoiłom +(e)m uspokoiło	uspokoiliśmy +(e)śmy uspokoili	uspokoiłyśmy +(e)śmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłeś +(e)ś uspokoił	uspokoiłaś +(e)ś uspokoiła	uspokoiłoś +(e)ś uspokoiło	uspokoiliście +(e)ście uspokoili	uspokoiłyście +(e)ście uspokoiły
3 os.	uspokoił	uspokoiła	uspokoiło	uspokoili	uspokoiły

bezosobnik: uspokojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uspokójmy
2 os.	uspokój	uspokójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłbym bym uspokoił	uspokoiłabym bym uspokoiła	uspokoiłobym bym uspokoiło	uspokoilibyśmy byśmy uspokoili	uspokoiłybyśmy byśmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłbyś byś uspokoił	uspokoiłabyś byś uspokoiła	uspokoiłobyś byś uspokoiło	uspokoilibyście byście uspokoili	uspokoiłybyście byście uspokoiły
3 os.	uspokoiłby by uspokoił	uspokoiłaby by uspokoiła	uspokoiłoby by uspokoiło	uspokoiliby by uspokoili	uspokoiłyby by uspokoiły

bezosobnik: uspokojono by

bezokolicznik: uspokoić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uspokoiwszy

gerundium: uspokojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uspokojenie	uspokojenia
D.	uspokojenia	uspokojeń
C.	uspokojeniu	uspokojeniom
B.	uspokojenie	uspokojenia
N.	uspokojeniem	uspokojeniami
Ms.	uspokojeniu	uspokojeniach
W.	uspokojenie	uspokojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uspokojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uspokojony	uspokojony	uspokojony	uspokojone	uspokojona
D.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonej
C.	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonej
B.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojony	uspokojone	uspokojoną
N.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojoną
Ms.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uspokojeni	uspokojeni	uspokojone	uspokojone
D.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych
C.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym
B.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojone
N.	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi
Ms.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych

odpowiednik aspektowy: uspokajać

Składnia

	+	uspokoić	+	KOGO/CO + (CZYM)
	+	uspokoić	+	KOGO + że ZDANIE
Rz_osobowy	+	uspokoić	+	KOGO + mowa wprost

2. uciszyć

Definicja

spowodować, że ktoś przestaje zachowywać się głośno i przeszkadzać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

uspokoić salę

Cytaty

Proszę państwa, proszę umożliwić panu posłowi... Przepraszam, panie pośle, chciałem uspokoić salę, żeby mógł pan kontynuować wypowiedź. Proszę powstrzymać się od uwag, które formułowane w taki sposób przeszkadzają w wypowiedzi.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 11.09.2002

Najpierw bluzgającego wariata próbowała spokojnym głosem uspokoić kasjerka.

źródło: NKJP: Internet, www.forumowisko.pl

Dwóch mszańskich funkcjonariuszy, którzy patrolowali plac targowy usłyszało, jak młody mężczyzna wulgarnie się do nich odnosi. Kiedy policjanci chcieli go wylegitymować, między nich wszedł 48-letni ojciec chłopaka. Próbował uspokoić syna.

źródło: NKJP: Wulgarnie do policjantów, Dziennik Polski, 2002-09-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uspokoję	uspokoimy
2 os.	uspokoisz	uspokoicie
3 os.	uspokoi	uspokoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłem +(e)m uspokoił	uspokoiłam +(e)m uspokoiła	uspokoiłom +(e)m uspokoiło	uspokoiliśmy +(e)śmy uspokoili	uspokoiłyśmy +(e)śmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłeś +(e)ś uspokoił	uspokoiłaś +(e)ś uspokoiła	uspokoiłoś +(e)ś uspokoiło	uspokoiliście +(e)ście uspokoili	uspokoiłyście +(e)ście uspokoiły
3 os.	uspokoił	uspokoiła	uspokoiło	uspokoili	uspokoiły

bezosobnik: uspokojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uspokójmy
2 os.	uspokój	uspokójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłbym bym uspokoił	uspokoiłabym bym uspokoiła	uspokoiłobym bym uspokoiło	uspokoilibyśmy byśmy uspokoili	uspokoiłybyśmy byśmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłbyś byś uspokoił	uspokoiłabyś byś uspokoiła	uspokoiłobyś byś uspokoiło	uspokoilibyście byście uspokoili	uspokoiłybyście byście uspokoiły
3 os.	uspokoiłby by uspokoił	uspokoiłaby by uspokoiła	uspokoiłoby by uspokoiło	uspokoiliby by uspokoili	uspokoiłyby by uspokoiły

bezosobnik: uspokojono by

bezokolicznik: uspokoić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uspokoiwszy

gerundium: uspokojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uspokojenie	uspokojenia
D.	uspokojenia	uspokojeń
C.	uspokojeniu	uspokojeniom
B.	uspokojenie	uspokojenia
N.	uspokojeniem	uspokojeniami
Ms.	uspokojeniu	uspokojeniach
W.	uspokojenie	uspokojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uspokojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uspokojony	uspokojony	uspokojony	uspokojone	uspokojona
D.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonej
C.	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonej
B.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojony	uspokojone	uspokojoną
N.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojoną
Ms.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uspokojeni	uspokojeni	uspokojone	uspokojone
D.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych
C.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym
B.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojone
N.	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi
Ms.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych

odpowiednik aspektowy: uspokajać

Składnia

Rz_osobowy

uspokoić

KOGO + (CZYM)

3. opanować chaos

Definicja

spowodować, że coś staje się mniej nerwowe, niespokojne i nieprzewidywalne

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

uspokoić atmosferę, dyskusję, grę, ruch samochodowy, sytuację; nastroje; rynek; sumienie, nerwy, oddech

Cytaty

	[...] władze miejskie przygotowują program uspokojenia ruchu samochodowego w centrum wokół rynku i przyległych ulic. źródło: NKJP: (LEŚ): Rygor bez wyjątków, Dziennik Polski, 2001-02-16
	W poprzednich meczach byliśmy krytykowani za to, że gdy prowadziliśmy 2-0, nadal graliśmy ofensywnie. Dziś postanowiliśmy uspokoić grę, zagrać z kontry i widać, jakie to przyniosło skutki. źródło: NKJP: Nie do wiary!, Dziennik Polski, 2003-06-02
	Ustalenie podejrzanego nieco uspokoiło atmosferę w wioskach, w których grasował podpalacz. źródło: NKJP: R.Nadaj: Koźniewo w strachu przed podpalaczem, Tygodnik Ciechanowski, 2007-02-03
	No, może rzeczywiście trochę za wcześnie, ale spać nie mogę i muszę uspokoić myśli... źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: NIc, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uspokoję	uspokoimy
2 os.	uspokoisz	uspokoicie
3 os.	uspokoi	uspokoją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłem +(e)m uspokoił	uspokoiłam +(e)m uspokoiła	uspokoiłom +(e)m uspokoiło	uspokoiliśmy +(e)śmy uspokoili	uspokoiłyśmy +(e)śmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłeś +(e)ś uspokoił	uspokoiłaś +(e)ś uspokoiła	uspokoiłoś +(e)ś uspokoiło	uspokoiliście +(e)ście uspokoili	uspokoiłyście +(e)ście uspokoiły
3 os.	uspokoił	uspokoiła	uspokoiło	uspokoili	uspokoiły

bezosobnik: uspokojono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uspokójmy
2 os.	uspokój	uspokójcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uspokoiłbym bym uspokoił	uspokoiłabym bym uspokoiła	uspokoiłobym bym uspokoiło	uspokoilibyśmy byśmy uspokoili	uspokoiłybyśmy byśmy uspokoiły
2 os.	uspokoiłbyś byś uspokoił	uspokoiłabyś byś uspokoiła	uspokoiłobyś byś uspokoiło	uspokoilibyście byście uspokoili	uspokoiłybyście byście uspokoiły
3 os.	uspokoiłby by uspokoił	uspokoiłaby by uspokoiła	uspokoiłoby by uspokoiło	uspokoiliby by uspokoili	uspokoiłyby by uspokoiły

bezosobnik: uspokojono by

bezokolicznik: uspokoić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uspokoiwszy

gerundium: uspokojenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uspokojenie	uspokojenia
D.	uspokojenia	uspokojeń
C.	uspokojeniu	uspokojeniom
B.	uspokojenie	uspokojenia
N.	uspokojeniem	uspokojeniami
Ms.	uspokojeniu	uspokojeniach
W.	uspokojenie	uspokojenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uspokojony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uspokojony	uspokojony	uspokojony	uspokojone	uspokojona
D.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonego	uspokojonej
C.	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonemu	uspokojonej
B.	uspokojonego	uspokojonego	uspokojony	uspokojone	uspokojoną
N.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojoną
Ms.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uspokojeni	uspokojeni	uspokojone	uspokojone
D.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych
C.	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym	uspokojonym
B.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojone
N.	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi	uspokojonymi
Ms.	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych	uspokojonych

odpowiednik aspektowy: uspokajać

Składnia

uspokoić

CO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 23.05.2011