UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ptak

Chronologizacja

XIV w., Bor
XIV w., Bańk

Pochodzenie

psł. *pъtakъ/*pъtachъ 'ptak'

1. stworzenie

Definicja

stworzenie mające dwie nogi, dziób, skrzydła i skórę pokrytą piórami, wykluwające się z jaja

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Połączenia

  • barwny, biały, czarny, kolorowy; drobny, największy, ogromny, olbrzymi; dorosły, młody; egzotyczny, ozdobny; dziki, leśny, morski, nocny, wędrowny; rzadki; chory, martwy, zabity, żywy; piękny, wspaniały ptak; ptak chroniony; ptaki drapieżne, wodne, wodno-błotne
  • ptak na drzewie, na gałęzi
  • ptaki i gryzonie, ptaki i motyle, ptaki i owady, ptaki i płazy, ptaki i ryby, ptaki i ssaki, ptaki i węże, ptaki i żaby; ptaki i kwiaty, ptaki i rośliny
  • hodowca, miłośnik; pisklę; dziób, gniazdo, jajo, pióro, skrzydło; cień, krzyk, lot, odgłos; gatunek ptaka; ćwierkanie, śpiew, świergot; chmara, klucz, stado; ochrona, hodowla, ostoja; odlot ptaków
  • budka, karmnik, klatka; pokarm dla ptaków
  • książka o ptakach
  • ptak ćwierka, gwiżdże, kwili, śpiewa; trzepocze skrzydłami; przebywa gdzieś, występuje gdzieś; buduje coś, gniazduje gdzieś, gnieździ się gdzieś, poluje na coś, jada coś, żeruje gdzieś; przysiadł, siada; poderwał/podrywa się do lotu; fruwa, kołuje, lata, leci, odlatuje, odleciał, przelatuje, przylatuje, szybuje, wędruje, wraca
  • słuchać ptaków
  • schwytać, wypuścić ptaka; chronić, dokarmiać, hodować; obserwować, oglądać; odstraszać, spłoszyć; słychać ptaki
  • polować na ptaki

Cytaty

Strażnik zamachnął się na niego włócznią i wielki czarny ptak poderwał się z muru, by z krakaniem pofrunąć nad Tamizą.

źródło: NKJP: Christopher Moore: Błazen, Esencja, nr 03, 2009-04-08

Chmary różnych ptaków, płoszone przez karawanę, co chwila podrywały się z drzew, na których żerowały, i napełniały las swoim krzykiem.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

Ludzie, którzy dotychczas spodziewali się na niebie tylko ptaków, nagle zobaczyli czarne samoloty z krzyżami na skrzydłach, zrzucające bomby, plujące ogniem, przerażające wyciem, niosące śmierć.

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król tanga, 1997

Był taki, co udawał ptaka. Machał rękami i kwilił, twierdząc, że nie spada, ale lata sobie.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

Na przykład dorosłe kukułki, które, jak wiadomo, podrzucają swoje jaja innym ptakom i nie muszą się wcale martwić o wychowanie potomstwa, opuszczają Polskę pod koniec lata, ale młode odlatują do Afryki dopiero we wrześniu lub na początku października.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Ptaki wracają, Gazeta Wyborcza, 1995-03-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ptak
ptaki
D. ptaka
ptaków
C. ptakowi
ptakom
B. ptaka
ptaki
N. ptakiem
ptakami
Ms. ptaku
ptakach
W. ptaku
ptaki

2. penis

Definicja

pot. 
penis

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  banan, człon, członek, fallus, frędzel, frędzelek, interes, jedenasty palec, korzeń, kuśka, mały II, penis, pisior, prącie, ptaszek, sikacz, siusiak, wacek, żenidło
hiperonimy:  narząd

Cytaty

- A ty jesteś Żydem? - spytała Lachociąg - Obrzezany czy co? Nie chcę żadnych kłopotów z glinami!
„Garnki i patelnie” spojrzał obrażony i wyciągnął ptaka ze spodni.

źródło: Internet: Sven Hassel: Sąd wojenny 2008, (books.google.pl)

Ten po prawej stronie taki był tym zjarany, że mu ptak stanął [...].

źródło: Internet: wiocha.pl

Mariusz miał wielkiego ptaka, dużo większego ode mnie i chyba w ogóle ponad standard. Widziałem, jak jej oczy zabłysły.

źródło: Internet: erotyczne-opowiadania.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ptak
ptaki
D. ptaka
ptaków
C. ptakowi
ptakom
B. ptaka
ptaki
N. ptakiem
ptakami
Ms. ptaku
ptakach
W. ptaku
ptaki

Frazeologizmy

lotem błyskawicy
lotem ptaka
niebieski ptak
po ptakach
rajski ptak
stalowy ptak
z lotu ptaka I
z lotu ptaka II

Przysłowia

Zły to ptak, co własne gniazdo kala
Data ostatniej modyfikacji: 18.02.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj