Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *sъvědokъ 'ten, kto wie o czymś razem z inną osobą'
Płn.słow. (wtórnie) także *sъvědъkъ. Obie postaci nawiązują do psł. przedrostkowego czasownika *sъ-věděti 'dowiedzieć się, wiedzieć, znać coś dobrze'
1. obserwator zdarzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | spektator |
Połączenia
- anonimowy; bezpośredni, naoczny; mimowolny, przypadkowy; wiarygodny świadek
- świadek awantury, katastrofy, napadu, przestępstwa, wypadku, zbrodni; debaty, rozmowy; sytuacji, wydarzenia, zdarzenia
- świadkowie i ofiary, świadkowie i sprawcy, świadkowie i uczestnicy
- relacja świadka
- rozmowa ze świadkami
- zgłosił się, znalazł się świadek
- poszukiwać, szukać świadków
- dotrzeć do świadków
- rozmawiać ze świadkami
Cytaty
|
Pan tę historię wymyślił teraz, na poczekaniu. Przy waszej rozmowie nie było świadków. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
|
|
Zdziś był świadkiem, jak po jakimś nieporozumieniu ojciec rzucił się na macochę z pięściami, bijąc i wyzywając. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006 |
|
|
W rzeczywistości właśnie po to, by uniknąć świadków, na miejsce spotkania z Gryfiusem wyznaczył te bezpańskie pola, tuż przy wschodnich rogatkach miasta, gdzie bruk przechodzi w nierówną polną drogę. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | świadek |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr | ||
| D. | świadka |
świadków |
|
| C. | świadkowi |
świadkom |
|
| B. | świadka |
świadków |
|
| N. | świadkiem |
świadkami |
|
| Ms. | świadku |
świadkach |
|
| W. | świadku |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr |
2. w sądzie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd
Połączenia
- główny, kluczowy świadek
- świadek obrony, oskarżenia
- świadek na rozprawie; świadek w procesie, w sprawie; w sądzie
- świadkowie i dokumenty, świadkowie i dowody
- instytucja; ochrona; zeznania świadka
- świadek zeznał coś
- przesłuchać/przesłuchiwać, wezwać świadka
- powołać, wezwać kogoś na świadka
Cytaty
|
Odmiennie o postawie oskarżonego zeznawał wezwany telefonicznie ostatni świadek Stefan Kirkitlis. źródło: NKJP: Maciej Kozłowski: Sprawa premiera Leona Kozłowskiego : zdrajca czy ofiara, 2005 |
|
|
Sąd dał wiarę świadkom i anulował decyzję dyrektorki o wyrzuceniu ze szkoły. źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Krystyna Starczewska, Gazeta Wyborcza, 1999-08-28 |
|
|
Wzywa się w charakterze świadka ob. Agnieszkę Dunin. Stawiennictwo obowiązkowe. źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie. Odcinek 237, 2010 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | świadek |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr | ||
| D. | świadka |
świadków |
|
| C. | świadkowi |
świadkom |
|
| B. | świadka |
świadków |
|
| N. | świadkiem |
świadkami |
|
| Ms. | świadku |
świadkach |
|
| W. | świadku |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr |
3. na ślubie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne
Połączenia
- świadek ślubu, testamentu
- świadek na czyimś ślubie
- wziąć kogoś na świadka, być za świadka
Cytaty
|
- Byłeś na ich ślubie? - Byłem. Nawet byłem za świadka. - Ładny był ślub? - Ładny. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania, 2006 |
|
|
Widziała siebie w pięknej sukience, wysiadającą przed kościołem z białej limuzyny. Bukiet mały, okrągły, z kremowych różyczek. Na świadka wzięłaby Beatę. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008 |
|
|
Przyjmuje się, że świadkiem testamentu ustnego jest osoba, do której spadkodawca kieruje swoje oświadczenie, niezależnie od tego, czy była wyraźnie przywołana w charakterze świadka, mająca świadomość, że chodzi o sporządzenie testamentu, rozumiejąca treść oświadczenia spadkodawcy oraz obecna przez cały czas oświadczania woli przez testatora [...] źródło: NKJP: Uchwała z dnia 26 kwietnia 2002 r., III CZP 22/02, Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Izba Cywilna |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | świadek |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr | ||
| D. | świadka |
świadków |
|
| C. | świadkowi |
świadkom |
|
| B. | świadka |
świadków |
|
| N. | świadkiem |
świadkami |
|
| Ms. | świadku |
świadkach |
|
| W. | świadku |
świadkowie |
ndepr |
| świadki |
depr |