Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *starati sę 'męczyć się z czymś, dążyć do czegoś, starać się o coś'
1. o mieszkanie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- starać się o dofinansowanie, dotację, fundusze (unijne), o grant, odszkodowanie, kredyt, pieniądze, pożyczkę, rentę, stypendium; o posadę, pracę, zatrudnienie; o mieszkanie, zezwolenie na coś, zwolnienie (z obowiązków)
- starać się kupić, wyjaśnić, pracować, zrozumieć
Cytaty
|
David dwukrotnie starał się o uniwersytecką posadę i za każdym razem zarówno król, jak i uniwersytet kategorycznie odrzucali jego podania. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007 |
|
|
Syn pana Andrzeja jest bezrobotny i stara się o dotację z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej. źródło: NKJP: Rafał Kamieński: Ulice na pamięć, Gazeta Krakowska, 2007-07-16 |
|
|
W tym czasie Telewizja Polska starała się kupić od klubów piłkarskich prawa do transmisji meczów I ligi. źródło: NKJP: Sławomir Mizerski: Zibi zwycięzca, Polityka, 2001-03-10 |
|
|
Pani Wanda starała się, żeby lekcje odbywały się pod nieobecność męża. źródło: NKJP: Mały lord buntownik, Gazeta Wyborcza, 1998-05-29 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
staram się |
staramy się |
|||
| 2 os. |
starasz się |
staracie się |
|||
| 3 os. |
stara się |
starają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałem się +(e)m się starał |
starałam się +(e)m się starała |
starałom się +(e)m się starało |
staraliśmy się +(e)śmy się starali |
starałyśmy się +(e)śmy się starały |
| 2 os. |
starałeś się +(e)ś się starał |
starałaś się +(e)ś się starała |
starałoś się +(e)ś się starało |
staraliście się +(e)ście się starali |
starałyście się +(e)ście się starały |
| 3 os. |
starał się |
starała się |
starało się |
starali się |
starały się |
bezosobnik: starano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się starał będę się starać |
będę się starała będę się starać |
będę się starało będę się starać |
będziemy się starali będziemy się starać |
będziemy się starały będziemy się starać |
| 2 os. |
będziesz się starał będziesz się starać |
będziesz się starała będziesz się starać |
będziesz się starało będziesz się starać |
będziecie się starali będziecie się starać |
będziecie się starały będziecie się starać |
| 3 os. |
będzie się starał będzie się starać |
będzie się starała będzie się starać |
będzie się starało będzie się starać |
będą się starali będą się starać |
będą się starały będą się starać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
starajmy się |
|
| 2 os. |
staraj się |
starajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałbym się bym się starał |
starałabym się bym się starała |
starałobym się bym się starało |
staralibyśmy się byśmy się starali |
starałybyśmy się byśmy się starały |
| 2 os. |
starałbyś się byś się starał |
starałabyś się byś się starała |
starałobyś się byś się starało |
staralibyście się byście się starali |
starałybyście się byście się starały |
| 3 os. |
starałby się by się starał |
starałaby się by się starała |
starałoby się by się starało |
staraliby się by się starali |
starałyby się by się starały |
bezosobnik: starano by się
bezokolicznik: starać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
starając się
gerundium: staranie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | staranie się |
starania się |
| D. | starania się |
starań się |
| C. | staraniu się |
staraniom się |
| B. | staranie się |
starania się |
| N. | staraniem się |
staraniami się |
| Ms. | staraniu się |
staraniach się |
| W. | staranie się |
starania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: starający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | starający się |
starający się |
starający się |
starające się |
starająca się |
| D. | starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającej się |
| C. | starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającej się |
| B. | starającego się |
starającego się |
starający się |
starające się |
starającą się |
| N. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającą się |
| Ms. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | starający się |
starający się |
starające się |
starające się |
| D. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
| C. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
| B. | starających się |
starających się |
starających się |
starające się |
| N. | starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
| Ms. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
odpowiednik aspektowy: postarać się
Składnia
| Rzosobowy | + | starać się | + |
o CO
|
| Rzosobowy | + | starać się | + |
BEZOKOLICZNIK
|
| Rzosobowy | + | starać się | + |
żeby ZDANIE
|
2. w pracy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- starać się w pracy, w szkole
- bardzo się starać
Cytaty
|
Nauczyciele starali się jak mogli, przychodzili popołudniami do szkoły, żeby prowadzić z nami dodatkowe zajęcia. Przychodzili społecznie, nikt im za to nie płacił. źródło: NKJP: Anna Kisicka: Szybko wydorośleli, Dziennik Bałtycki, 2005-08-05 |
|
|
Jeszcze raz cię przepraszam. To się nie powtórzy. Naprawdę się starałem. źródło: NKJP: Marek Kochan: Ballada o dobrym dresiarzu, 2005 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
staram się |
staramy się |
|||
| 2 os. |
starasz się |
staracie się |
|||
| 3 os. |
stara się |
starają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałem się +(e)m się starał |
starałam się +(e)m się starała |
starałom się +(e)m się starało |
staraliśmy się +(e)śmy się starali |
starałyśmy się +(e)śmy się starały |
| 2 os. |
starałeś się +(e)ś się starał |
starałaś się +(e)ś się starała |
starałoś się +(e)ś się starało |
staraliście się +(e)ście się starali |
starałyście się +(e)ście się starały |
| 3 os. |
starał się |
starała się |
starało się |
starali się |
starały się |
bezosobnik: starano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się starał będę się starać |
będę się starała będę się starać |
będę się starało będę się starać |
będziemy się starali będziemy się starać |
będziemy się starały będziemy się starać |
| 2 os. |
będziesz się starał będziesz się starać |
będziesz się starała będziesz się starać |
będziesz się starało będziesz się starać |
będziecie się starali będziecie się starać |
będziecie się starały będziecie się starać |
| 3 os. |
będzie się starał będzie się starać |
będzie się starała będzie się starać |
będzie się starało będzie się starać |
będą się starali będą się starać |
będą się starały będą się starać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
starajmy się |
|
| 2 os. |
staraj się |
starajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałbym się bym się starał |
starałabym się bym się starała |
starałobym się bym się starało |
staralibyśmy się byśmy się starali |
starałybyśmy się byśmy się starały |
| 2 os. |
starałbyś się byś się starał |
starałabyś się byś się starała |
starałobyś się byś się starało |
staralibyście się byście się starali |
starałybyście się byście się starały |
| 3 os. |
starałby się by się starał |
starałaby się by się starała |
starałoby się by się starało |
staraliby się by się starali |
starałyby się by się starały |
bezosobnik: starano by się
bezokolicznik: starać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
starając się
gerundium: staranie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | staranie się |
starania się |
| D. | starania się |
starań się |
| C. | staraniu się |
staraniom się |
| B. | staranie się |
starania się |
| N. | staraniem się |
staraniami się |
| Ms. | staraniu się |
staraniach się |
| W. | staranie się |
starania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: starający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | starający się |
starający się |
starający się |
starające się |
starająca się |
| D. | starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającej się |
| C. | starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającej się |
| B. | starającego się |
starającego się |
starający się |
starające się |
starającą się |
| N. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającą się |
| Ms. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | starający się |
starający się |
starające się |
starające się |
| D. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
| C. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
| B. | starających się |
starających się |
starających się |
starające się |
| N. | starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
| Ms. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | starać się | + |
|
3. o czyjąś rękę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne
Połączenia
- starać się o czyjąś rękę
Cytaty
|
- A ona? Powiedziała „nie”? źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010 |
|
|
Udał się do Rzymu, aby starać się o rękę hrabianki Ledóchowskiej, siostrzenicy kardynała Rampolli. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Karpacki Kuwejt, Polityka, 2003-06-14 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
staram się |
staramy się |
|||
| 2 os. |
starasz się |
staracie się |
|||
| 3 os. |
stara się |
starają się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałem się +(e)m się starał |
starałam się +(e)m się starała |
starałom się +(e)m się starało |
staraliśmy się +(e)śmy się starali |
starałyśmy się +(e)śmy się starały |
| 2 os. |
starałeś się +(e)ś się starał |
starałaś się +(e)ś się starała |
starałoś się +(e)ś się starało |
staraliście się +(e)ście się starali |
starałyście się +(e)ście się starały |
| 3 os. |
starał się |
starała się |
starało się |
starali się |
starały się |
bezosobnik: starano się
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę się starał będę się starać |
będę się starała będę się starać |
będę się starało będę się starać |
będziemy się starali będziemy się starać |
będziemy się starały będziemy się starać |
| 2 os. |
będziesz się starał będziesz się starać |
będziesz się starała będziesz się starać |
będziesz się starało będziesz się starać |
będziecie się starali będziecie się starać |
będziecie się starały będziecie się starać |
| 3 os. |
będzie się starał będzie się starać |
będzie się starała będzie się starać |
będzie się starało będzie się starać |
będą się starali będą się starać |
będą się starały będą się starać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
starajmy się |
|
| 2 os. |
staraj się |
starajcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
starałbym się bym się starał |
starałabym się bym się starała |
starałobym się bym się starało |
staralibyśmy się byśmy się starali |
starałybyśmy się byśmy się starały |
| 2 os. |
starałbyś się byś się starał |
starałabyś się byś się starała |
starałobyś się byś się starało |
staralibyście się byście się starali |
starałybyście się byście się starały |
| 3 os. |
starałby się by się starał |
starałaby się by się starała |
starałoby się by się starało |
staraliby się by się starali |
starałyby się by się starały |
bezosobnik: starano by się
bezokolicznik: starać się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
starając się
gerundium: staranie się
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | staranie się |
starania się |
| D. | starania się |
starań się |
| C. | staraniu się |
staraniom się |
| B. | staranie się |
starania się |
| N. | staraniem się |
staraniami się |
| Ms. | staraniu się |
staraniach się |
| W. | staranie się |
starania się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: starający się
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | starający się |
starający się |
starający się |
starające się |
starająca się |
| D. | starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającego się |
starającej się |
| C. | starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającemu się |
starającej się |
| B. | starającego się |
starającego się |
starający się |
starające się |
starającą się |
| N. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającą się |
| Ms. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającej się |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | starający się |
starający się |
starające się |
starające się |
| D. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
| C. | starającym się |
starającym się |
starającym się |
starającym się |
| B. | starających się |
starających się |
starających się |
starające się |
| N. | starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
starającymi się |
| Ms. | starających się |
starających się |
starających się |
starających się |
Składnia
| Rzosobowy | + | starać się | + |
o KOGO/CO
|