UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

widnieć

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. widny

1. być widocznym

Definicja

znajdować się gdzieś i być widocznym

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  malować się, rysować się

Połączenia

  • data, herb, logo, napis, nazwisko, pieczęć, podobizna, podpis, tabliczka, zapis, znak widnieje; liczby, ślady widnieją
  • widnieć na dokumencie, na kopercie, na okładce, na sztandarze, na tablicy, na zdjęciu
  • widnieć pod dokumentem
  • widnieć przy drodze
  • widnieć w dali

Cytaty

Na butelkach win widnieją etykiety określające ich nazwę, miejsce produkcji i — co jest ogromnie ważne — rok zbioru winogron.

źródło: KWSJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994

Zdjęcie [...] miało swoje zalety, kościół był na nim wyraźny, niezależnie od pogody, a do tego widniał nad nim napis, wskazujący, gdzie i kiedy powstała fotografia.

źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974

Umieszczenie na czarnej liście może mieć poważne konsekwencje dla dłużnika. [...] Gdyby okazało się, że nasze nazwisko widnieje w spisie, bank może odmówić udzielenia pożyczki lub zażądać dodatkowych zabezpieczeń.

źródło: NKJP: Bat na dłużników, Dziennik Polski, 2003-07-16

Gdy serie umilkły, poszłam w dalszą drogę. Kierowałam się na kościół, wyraźnie widniejący na tle nieba.

źródło: KWSJP: Maria Ginter: Wspomnienia, Literatura, 1984, nr 2

Po pewnym czasie, kiedy nieco ochłonęła i rozejrzała się uważnie, wzrok jej spoczął na widniejącej w oddali zza drzew kępie brzóz.

źródło: KWSJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. widnieję
widniejemy
2 os. widniejesz
widniejecie
3 os. widnieje
widnieją

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. widniałem
+(e)m widniał
widniałam
+(e)m widniała
widniałom
+(e)m widniało
widnieliśmy
+(e)śmy widnieli
widniałyśmy
+(e)śmy widniały
2 os. widniałeś
+(e)ś widniał
widniałaś
+(e)ś widniała
widniałoś
+(e)ś widniało
widnieliście
+(e)ście widnieli
widniałyście
+(e)ście widniały
3 os. widniał
widniała
widniało
widnieli
widniały

bezosobnik: widniano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę widniał
będę widnieć
będę widniała
będę widnieć
będę widniało
będę widnieć
będziemy widnieli
będziemy widnieć
będziemy widniały
będziemy widnieć
2 os. będziesz widniał
będziesz widnieć
będziesz widniała
będziesz widnieć
będziesz widniało
będziesz widnieć
będziecie widnieli
będziecie widnieć
będziecie widniały
będziecie widnieć
3 os. będzie widniał
będzie widnieć
będzie widniała
będzie widnieć
będzie widniało
będzie widnieć
będą widnieli
będą widnieć
będą widniały
będą widnieć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. widniejmy
2 os. widniej
widniejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. widniałbym
bym widniał
widniałabym
bym widniała
widniałobym
bym widniało
widnielibyśmy
byśmy widnieli
widniałybyśmy
byśmy widniały
2 os. widniałbyś
byś widniał
widniałabyś
byś widniała
widniałobyś
byś widniało
widnielibyście
byście widnieli
widniałybyście
byście widniały
3 os. widniałby
by widniał
widniałaby
by widniała
widniałoby
by widniało
widnieliby
by widnieli
widniałyby
by widniały

bezosobnik: widniano by

bezokolicznik: widnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: widniejąc

gerundium: widnienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. widnienie
widnienia
D. widnienia
widnień
C. widnieniu
widnieniom
B. widnienie
widnienia
N. widnieniem
widnieniami
Ms. widnieniu
widnieniach
W. widnienie
widnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: widniejący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. widniejący
widniejący
widniejący
widniejące
widniejąca
D. widniejącego
widniejącego
widniejącego
widniejącego
widniejącej
C. widniejącemu
widniejącemu
widniejącemu
widniejącemu
widniejącej
B. widniejącego
widniejącego
widniejący
widniejące
widniejącą
N. widniejącym
widniejącym
widniejącym
widniejącym
widniejącą
Ms. widniejącym
widniejącym
widniejącym
widniejącym
widniejącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. widniejący
widniejący
widniejące
widniejące
D. widniejących
widniejących
widniejących
widniejących
C. widniejącym
widniejącym
widniejącym
widniejącym
B. widniejących
widniejących
widniejących
widniejące
N. widniejącymi
widniejącymi
widniejącymi
widniejącymi
Ms. widniejących
widniejących
widniejących
widniejących

Składnia

bez ograniczeń + widnieć +
GDZIE

2. świtać

Definicja

książk. 
robi się jasno i zaczyna się dzień

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozwidniać się, świtać

Cytaty

Widniało, gdy zatrzymaliśmy się na północnym przedmieściu Grudziądza.

źródło: Internet

Obudził się wcześniej niż zwykle. Dopiero co zaczynało widnieć.

źródło: KWSJP: Christian Skrzyposzek: Mojra, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. widnieje

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. widniało

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. będzie widniało
będzie widnieć

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. widniałoby
by widniało

bezokolicznik: widnieć

Składnia

Ø + widnieć + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 31.07.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj