UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wpatrzyć się

wpatrzeć się

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL: pod: wpatrzeć się, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. patrzeć

Definicja

zatrzymać na kimś lub na czymś wzrok i patrzeć uporczywie

Warianty

  • wpatrzeć się

Wymowa

[fpatszyć sie lub pot. fpaczszyć sie]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

  • wpatrzyć się błagalnym wzrokiem, półprzytomnymi oczami
  • wpatrzyć się w czeluść krypty, w drzwi, w jeden punkt, w migocące płomienie, w mrok, w czyjeś oczy, w okno, w przestrzeń, w sufit, w czyjąś twarz, w zamglony horyzont
  • wpatrzyć się z napięciem, z wyrazem uwielbienia
  • wpatrzyć się badawczo, błagalnie, dobrze, przenikliwie, uważnie
  • wpatrzyć się w kogoś jak w jakąś zjawę, jak w obraz

Cytaty

Skrzypnęły drzwi łazienki i ukazała się Celestyna. Rodzice umilkli i wpatrzyli się w swoją młodszą córkę. Cesia wyglądała uroczo.

źródło: KWSJP: Małgorzata Musierowicz: Szósta klepka, 1977

W ruchach jednego z niewolników było coś dziwnie znajomego. Był bez wątpienia młody, silny, zręczny. Kalias wpatrzył się w niego uważnie, czekając na moment, aż młodzieniec odwróci się twarzą w stronę drzewa i stanie w świetle ogniska.

źródło: KWSJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Oparłam głowę na podkurczonych kolanach i wpatrzyłam się w ogień.

źródło: KWSJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Starzec przerwał i w zamyśleniu wpatrzył się w posadzkę.

źródło: KWSJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006

Po drugiej stronie kanału, za ceglanym murem, panowała cisza i nie widać było żadnego ruchu. Ale gdyby ktoś bystrzej wpatrzył się z góry, mógłby tam dostrzec żołnierza w hełmie i flagę biało-czerwoną pomiędzy zielenią.

źródło: KWSJP: Zbigniew Flisowski: Westerplatte, Płomyczek, 1963, nr 17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wpatrzę się
wpatrzymy się
2 os. wpatrzysz się
wpatrzycie się
3 os. wpatrzy się
wpatrzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wpatrzyłem się
+(e)m się wpatrzył
wpatrzyłam się
+(e)m się wpatrzyła
wpatrzyłom się
+(e)m się wpatrzyło
wpatrzyliśmy się
+(e)śmy się wpatrzyli
wpatrzyłyśmy się
+(e)śmy się wpatrzyły
2 os. wpatrzyłeś się
+(e)ś się wpatrzył
wpatrzyłaś się
+(e)ś się wpatrzyła
wpatrzyłoś się
+(e)ś się wpatrzyło
wpatrzyliście się
+(e)ście się wpatrzyli
wpatrzyłyście się
+(e)ście się wpatrzyły
3 os. wpatrzył się
wpatrzyła się
wpatrzyło się
wpatrzyli się
wpatrzyły się

bezosobnik: wpatrzono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wpatrzmy się
2 os. wpatrz się
wpatrzcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wpatrzyłbym się
bym się wpatrzył
wpatrzyłabym się
bym się wpatrzyła
wpatrzyłobym się
bym się wpatrzyło
wpatrzylibyśmy się
byśmy się wpatrzyli
wpatrzyłybyśmy się
byśmy się wpatrzyły
2 os. wpatrzyłbyś się
byś się wpatrzył
wpatrzyłabyś się
byś się wpatrzyła
wpatrzyłobyś się
byś się wpatrzyło
wpatrzylibyście się
byście się wpatrzyli
wpatrzyłybyście się
byście się wpatrzyły
3 os. wpatrzyłby się
by się wpatrzył
wpatrzyłaby się
by się wpatrzyła
wpatrzyłoby się
by się wpatrzyło
wpatrzyliby się
by się wpatrzyli
wpatrzyłyby się
by się wpatrzyły

bezosobnik: wpatrzono by się

bezokolicznik: wpatrzyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wpatrzywszy się

gerundium: wpatrzenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wpatrzenie się
wpatrzenia się
D. wpatrzenia się
wpatrzeń się
C. wpatrzeniu się
wpatrzeniom się
B. wpatrzenie się
wpatrzenia się
N. wpatrzeniem się
wpatrzeniami się
Ms. wpatrzeniu się
wpatrzeniach się
W. wpatrzenie się
wpatrzenia się

odpowiednik aspektowy: wpatrywać się

Składnia

Rzżywotny + wpatrzyć się +
w KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 14.05.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj