UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przejrzeć

Chronologizacja

XV w., SStp

1. gazetę

Definicja

zapoznać się z czymś, zwykle nie wnikając w szczegóły

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeglądnąć, przerzucić

Połączenia

przejrzeć akta, albumy, ankiety, archiwum, czasopisma, dokumentację, dokumenty, dane, gazetę, instrukcję, Internet, kartoteki, książkę, listę, materiały, nagłówki, notatki, ogłoszenia, ofertę, opinie, papiery, pocztę, podręczniki, prasę, protokoły, rachunki, raporty, słownik, statystyki, stenogramy, taśmę, wykazy, zdjęcia, zeszyty
przejrzeć coś bez zainteresowania
przejrzeć pod względem merytorycznym
przejrzeć dokładnie, pobieżnie, po łebkach, skrupulatnie, starannie, uważnie, wnikliwie, z grubsza; ponownie
polecać, proponować przejrzeć; wystarczy przejrzeć
przejrzeć i ocenić, przejrzeć i poprawić, przejrzeć i skomentować, przejrzeć i wybrać, przejrzeć i zrozumieć, przejrzeć i zweryfikować

Cytaty

	Jeśli ktoś ma wątpliwości, że [...] nie przyswoił sobie treści całego wykładu, powinien w domu przejrzeć powtórnie notatki [...] i uzupełnić je przy tej okazji. źródło: KWSJP: Edward Nowak: Technika pracy umysłowej, Przegląd Wojsk Lądowych, 1962, nr 4
	Wziąłem się do roboty, trzeba było przejrzeć ofertę pewnej francuskiej firmy, porównać kosztorys z naszymi obliczeniami. źródło: KWSJP: Aleksander Minkowski: Urlop na Thaiti, 1965
	Przed przystąpieniem do pracy przejrzyjmy instrukcję obsługi kuchenki, aby zapoznać się ze sposobem jej programowania. źródło: KWSJP: Barbara Czajkowska: Gotujące mikrofale, Życie Warszawy, 2001, nr 20
	Po przejrzeniu kasety wideo [...] przyznał, że arbiter popełnił błąd. źródło: KWSJP: Włodzimierz Łyżwa: Kibice czują się oszukani, Echo Dnia, 2006-06-23
	W dziesięciu spośród czternastu przejrzanych przeze mnie książek ideologię hitlerowską przedstawia się na ogół w sposób niedostateczny. źródło: KWSJP: Eugeniusz Guz: Metamorfozy Niemca za Łabą, 1971

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przejrzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przejrzany	przejrzany	przejrzany	przejrzane	przejrzana
D.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanej
C.	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanej
B.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzany	przejrzane	przejrzaną
N.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzaną
Ms.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przejrzani	przejrzani	przejrzane	przejrzane
D.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych
C.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym
B.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzane
N.	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi
Ms.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych

odpowiednik aspektowy: przeglądać

Składnia

Rz_osobowy

przejrzeć

2. sprzęt

Definicja

obejrzeć, sprawdzając jakość i stan

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przeglądnąć
	hiperonimy:	obejrzeć, sprawdzić

Połączenia

przejrzeć instalację, kolekcję, sprzęt, ubrania
dokładnie, gruntownie przejrzeć
przejrzeć i naprawić

Cytaty

	[...] trzeba zdjąć kryzy i przejrzeć instalację, by wróciło ciepło do naszych mieszkań. źródło: KWSJP: ł: Obserwacje, Trybuna Ludu, 1982, nr 9
	Nasion przeznaczonych do kiełkowania nie szukamy w sklepach ogrodniczych […]. Kupujemy je w sklepach ze zdrową żywnością. […] Musimy je dokładnie przejrzeć i usunąć uszkodzone, przebarwione. źródło: KWSJP: Niekonwencjonalnie. Roślinny sposób na zdrowie, Głos Pomorza, 2006
	Pozostałe części aparatu nurkowego należy dokładnie przejrzeć. Wykryte usterki trzeba usunąć, a następnie jeszcze raz wypróbować aparat. źródło: KWSJP: Zygmunt Grzeszczuk: Organizacja i sposoby szkolenia płetwonurków w wojskach inżynieryjnych, Przegląd Wojsk Lądowych, 1962, nr 4
	Zmieniliśmy letnie żagle na nowy komplet sztormowych i przejrzeliśmy cały takielunek, od góry do dołu. źródło: KWSJP: Karol Olgierd Borchardt: Znaczy kapitan, 1960

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przejrzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przejrzany	przejrzany	przejrzany	przejrzane	przejrzana
D.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanej
C.	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanej
B.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzany	przejrzane	przejrzaną
N.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzaną
Ms.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przejrzani	przejrzani	przejrzane	przejrzane
D.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych
C.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym
B.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzane
N.	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi
Ms.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych

odpowiednik aspektowy: przeglądać

Składnia

Rz_osobowy

przejrzeć

3. szufladę

Definicja

dokładnie obejrzeć jakieś miejsce lub rzeczy w poszukiwaniu czegoś

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przeglądnąć, przeszukać

Połączenia

przejrzeć bagaż, kieszenie, plecak, pokój, portfel, półki, szafę, szufladę, walizkę

Cytaty

	Oficer zdjął nawet czapkę i przeprosił, że musi spełnić tak nieprzyjemną powinność, jak rewizja prywatnego mieszkania. Przejrzeli dokładnie [...] wszystkie szkatułki, szuflady, szafy, obmacali półki z książkami, opukali boazerie i ściany. źródło: KWSJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998
	Do idącej chodnikiem 96-letniej staruszki podszedł mężczyzna i wyrwał jej torebkę. Czuł się na tyle bezkarny, że w obecności przerażonej kobiety przejrzał zawartość. źródło: KWSJP: gram, Tygodnik Podhalański, 1996, nr 41
	Pasażerowie stale mieszkający na Filipinach przeszli dokładną kontrolę, ich bagaż starannie przejrzano. źródło: KWSJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970
	Gdzie jest pościel? - myślałem rozpaczliwie. Szafy nie ma, pod łóżkiem pusto, przejrzałem wiele razy wszystkie kąty i nic. źródło: KWSJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	Zgłoszenie o zaginięciu Marzeny K. wpłynęło o godzinie 2.35 [...]. Policjanci solidnie potraktowali zadanie. Przejrzano tereny pomiędzy blokami i tam, gdzie to było możliwe, bez budzenia właścicieli domków. źródło: KWSJP: Stanisław Maj: Gliniarz i prokurator, Detektyw, 1999, nr 2

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przejrzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przejrzany	przejrzany	przejrzany	przejrzane	przejrzana
D.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanej
C.	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanej
B.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzany	przejrzane	przejrzaną
N.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzaną
Ms.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przejrzani	przejrzani	przejrzane	przejrzane
D.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych
C.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym
B.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzane
N.	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi
Ms.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych

odpowiednik aspektowy: przeglądać

Składnia

Rz_osobowy

przejrzeć

4. czyjeś zamiary

Definicja

odkryć to, czego ktoś nie ujawnia

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozszyfrować

Połączenia

przejrzeć czyjś plan; czyjeś intencje, kłamstwo, zamiary, zamysły; czyjąś grę, naturę, politykę, tajemnicę
szybko, na wskroś, na wylot kogoś przejrzeć
przejrzeć i udaremnić

Cytaty

	Bornstedt siedział tu naprzeciwko poety i wydawał się tym razem całkiem pewny swej sprawy. Ale w jakiej sprawie dziś występował? Heine wciąż jeszcze nie przejrzał jego zamiarów. źródło: KWSJP: Gerhard Menzel: Gorzkie są ostatnie krople, 1965
	Byłeś znakomity, przez lata nie mogłam przejrzeć twej tajemnicy, dlatego nie udaremniliśmy wcześniej całej akcji. źródło: KWSJP: Marcin Wolski: Enklawa. Neomatriarchat. Świnka, 1982
	Aniela jest mądra i przenikliwa. Jak ona przejrzała tego Józka Kolendę? źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Król zazwyczaj rozpoczynał marsz dość wcześnie. Tym jednak razem zwlekał dziwnie długo, zwiadowcy zaś i zbiegowie przekazywali informacje wręcz sprzeczne; trudno było przejrzeć, jakie są plany strony przeciwnej. źródło: KWSJP: Aleksander Krawczuk: Julian Apostata, 1987
	Nie mogą podwładni przejrzeć, że to, co robi, nie przylega do postępowania królewskiego. źródło: NKJP: Marian Pankowski: Ksiądz Helena: wybór utworów dramatycznych, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przejrzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przejrzany	przejrzany	przejrzany	przejrzane	przejrzana
D.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanej
C.	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanej
B.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzany	przejrzane	przejrzaną
N.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzaną
Ms.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przejrzani	przejrzani	przejrzane	przejrzane
D.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych
C.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym
B.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzane
N.	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi
Ms.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych

Składnia

Rz_osobowy	+	przejrzeć	+	KOGO/CO
Rz_osobowy	+	przejrzeć	+	ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

5. zbyt późno

Definicja

uświadomić sobie swoją pomyłkę

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zrozumieć

Połączenia

przejrzeć w ostatniej godzinie
przejrzeć wreszcie, w porę, za późno

Cytaty

	Obawa, że przeżywać z nią będzie rozkosz, sprowadzała na mnie tortury [...]. Natomiast w tej chwili myślę o tym prawie z obojętnością. Przejrzałam? Bo jak inaczej określić tę różnicę? źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Tajemnica, 1978
	Nie dopuść, żeby Józef umarł niewinnie. Pozwól, by sędziowie przejrzeli w tej ostatniej godzinie, i zwróć Józefa jego zrozpaczonym rodzicom. źródło: KWSJP: Theo Harych: Morderstwo bez kary, 1965
	Jestem spokojny, ojcze. [...] Na tyle, na ile potrafi zachować spokój człowiek, który znalazł się o krok od popełnienia błędu nieodwołalnego. Przejrzałem jednak, ojcze, w porę i o pomoc cię proszę. źródło: KWSJP: Jerzy Andrzejewski: Ciemności kryją ziemię, 1957
	Czekał, że uprzykrzy jej się kiedyś to modlenie, może przejrzy, że na nic się zdało, i wróci do niego po tych wszystkich pustych, długich zimach. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967
	PRL uwiodła liczne zastępy intelektualistów, skłonnych do przesady […], chroniących talenty pod różnymi pretekstami. Po październiku przejrzała większa część piewców „socjalizmu”. źródło: KWSJP: Tadeusz Kwiatkowski: Panopticum, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

Składnia

Rz_osobowy

przejrzeć

(że ZDANIE)

6. słońce

Definicja

stać się częściowo widocznym

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

świat; pokój przejrzał; słońce przejrzało
przejrzeć przez chmury

Cytaty

Gdy zaczęło padać, zaśpiewaliśmy piosenkę [...]. Słońce przejrzało przez chmury.

źródło: Internet

Powinien być u mnie od dawna. Zna drogę, a trudno na niej zbłądzić. Tym trudniej, że świat przejrzał: mgła poranna [...] od jedenastej zaczęła się cofać i rozpraszać.

źródło: KWSJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977

Gdy moje prace poszły na wystawę, Agnieszka zrobiła porządek u mnie w pokoju i powiedziała z zadowoleniem: - pokój przejrzał...

źródło: KWSJP: Julian Kawalec: Ukraść brata. Oset, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

bezosobnik: przejrzano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

odpowiednik aspektowy: przeglądać

Składnia

Rz_nieżywotny

przejrzeć

(przez CO)

7. niewidomy

Definicja

książk.

uzyskać zdolność widzenia, której się wcześniej nie miało albo ją utraciło

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przewidzieć

Połączenia

niewidomy, ślepy przejrzał

Cytaty

Powiada, że żebrak przejrzał [...]. Ale czy naprawdę [...]? Czy widzi dobrze? Czy kiedykolwiek wszystko będzie dobrze widział?

źródło: KWSJP: Teodor Parnicki: Srebrne orły. Powieść historyczna, 1945

- Trzeba za nimi iść - powiedział. Puścił mnie i przytrzymał się ściany. [...] Szlak znikał w oczach. Szedłem oślepiony. Zrobiło się pod górę, zaczął się las i nieco przejrzałem.

źródło: KWSJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

Spory kawałek papieru pokrywały kolorowe plamy, jakby zostawiło je po sobie dziecko. [...] Oddaliłem kartę na wyciągnięcie ramienia i wtedy stał się jeden z tych cudów, które wspomina się po latach [...]. Tak jakbym był ślepy, a potem przejrzał, kolorowe plamy ułożyły się w piękną całość.

źródło: KWSJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

Składnia

Rz_osobowy

przejrzeć

8. mrok

Definicja

książk.

rozpoznać wzrokiem, co znajduje się wewnątrz tego, o czym mowa, lub za tym

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrjǫ 'patrzeć, spoglądać, widzieć'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

przejrzeć ciemności, mrok
przejrzeć coś na wylot
starać się przejrzeć

Cytaty

	Andrzej usiadł na stopniach ganku i starał się przejrzeć ciemności otaczające stary dom, ale nic nie widział. źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962
	Zamyślony Leon Wzorek często chodził po rozewskiej kępie. Nieraz szczegółowo oglądał każdy kamień, jakby na wylot chciał przejrzeć mury - swej latarni. źródło: KWSJP: Henryk Mąka: Saga rodów morskich, 1979
	Asystent [...] wpatrywał się w poszarpany falami widnokrąg. Zrobił się nagły ruch w szalupie. [...] Skurczone, zmarznięte postacie wyprostowały się, chcąc przejrzeć poprzez kłęby wody z lewej strony. źródło: KWSJP: Wincenty Z. Milenuszkiewicz: Wybierać kotwicę, 1964
	Przerzedził się park otaczający pałac pana; tak się przerzedził, że można go było przejrzeć z jednej strony na drugą i zobaczyć z daleka ściany i okna pałacu, a nawet plamy na tych ścianach powstałe z deszczowych zacieków. źródło: KWSJP: Julian Kawalec: Ukraść brata. Oset, 1985

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzę	przejrzymy
2 os.	przejrzysz	przejrzycie
3 os.	przejrzy	przejrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzyjmy
2 os.	przejrzyj	przejrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezosobnik: przejrzano by

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przejrzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przejrzany	przejrzany	przejrzany	przejrzane	przejrzana
D.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanego	przejrzanej
C.	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanemu	przejrzanej
B.	przejrzanego	przejrzanego	przejrzany	przejrzane	przejrzaną
N.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzaną
Ms.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przejrzani	przejrzani	przejrzane	przejrzane
D.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych
C.	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym	przejrzanym
B.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzane
N.	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi	przejrzanymi
Ms.	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych	przejrzanych

Składnia

Rz_osobowy	+	przejrzeć	+	CO
Rz_osobowy	+	przejrzeć	+	przez CO

9. jabłka

Definicja

zbyt mocno dojrzeć

Pochodzenie

Czasownik z przedrostkiem prze- (od psł. *per-) od psł. *zьrěti, *zьrějǫ 'osiągać końcowy stan rozwoju, dojrzałość; dojrzewać'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

owoce, zboża przejrzały

Cytaty

Było dwóch gospodarzy… Jeden miał pole z jabłonią, której owoce przejrzały. Drugi miał pole przyległe, gdzie owoców część spadała. Kłócili się, do kogo wtedy należą.

źródło: Internet

„No alimentary interest” - piszą w Europie w atlasach pod fotografią dywanu z setek kapelusików czernidłaka gromadnego [...]. Liczebność wprost kusi, a jadalność sprawdziłem. Nim blaszki przejrzeją [...], można żąć jak łąkę.

źródło: KWSJP: Wiktor Pawłowski: Grzybobranie, Polityka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przejrzeję	przejrzejemy
2 os.	przejrzejesz	przejrzejecie
3 os.	przejrzeje	przejrzeją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałem +(e)m przejrzał	przejrzałam +(e)m przejrzała	przejrzałom +(e)m przejrzało	przejrzeliśmy +(e)śmy przejrzeli	przejrzałyśmy +(e)śmy przejrzały
2 os.	przejrzałeś +(e)ś przejrzał	przejrzałaś +(e)ś przejrzała	przejrzałoś +(e)ś przejrzało	przejrzeliście +(e)ście przejrzeli	przejrzałyście +(e)ście przejrzały
3 os.	przejrzał	przejrzała	przejrzało	przejrzeli	przejrzały

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przejrzejmy
2 os.	przejrzej	przejrzejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przejrzałbym bym przejrzał	przejrzałabym bym przejrzała	przejrzałobym bym przejrzało	przejrzelibyśmy byśmy przejrzeli	przejrzałybyśmy byśmy przejrzały
2 os.	przejrzałbyś byś przejrzał	przejrzałabyś byś przejrzała	przejrzałobyś byś przejrzało	przejrzelibyście byście przejrzeli	przejrzałybyście byście przejrzały
3 os.	przejrzałby by przejrzał	przejrzałaby by przejrzała	przejrzałoby by przejrzało	przejrzeliby by przejrzeli	przejrzałyby by przejrzały

bezokolicznik: przejrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przejrzawszy

gerundium: przejrzenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przejrzenie	przejrzenia
D.	przejrzenia	przejrzeń
C.	przejrzeniu	przejrzeniom
B.	przejrzenie	przejrzenia
N.	przejrzeniem	przejrzeniami
Ms.	przejrzeniu	przejrzeniach
W.	przejrzenie	przejrzenia

odpowiednik aspektowy: przejrzewać

Składnia

Rz_nieżywotny

przejrzeć

Frazeologizmy

ktoś przejrzał na oczy

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2024