UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przewidzieć

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. widzieć; być może kalka fr. prévoir lub niem. voraussehen (Bańk)

1. o naukowcu

Definicja

kierując się wiedzą lub doświadczeniem, domyślić się, że coś się wydarzy lub jaki będzie miało przebieg

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

naukowcy, progności przewidzieli
przewidzieć finał czegoś, katastrofę, powódź, rozwój wypadków, suszę, wybuch konfliktu, wynik; konsekwencje, prawdopodobieństwo
przewidzieć coś z jakąś dokładnością
niepodobna, nietrudno, trafnie, trudno przewidzieć
umieć; można, nie sposób przewidzieć
trudny, łatwy do przewidzenia

Cytaty

	Widać, że autor dobrze orientuje się w temacie, gdyż trafnie przewidział wynik wyborów. źródło: NKJP: Andrzej Kieś: Kaczka z łezką w oku, Tygodnik Rybnicki, 2008-05-27
	Kto mógł przewidzieć, że rozhula się wiatr. źródło: KWSJP: Jest mi smutno..., Dziennik Polski, 2004-01-17
	Nie byłbym pewien jutra. Jesteś w stanie przewidzieć, jak rozwinie się sytuacja? źródło: KWSJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001
	Nie sposób przewidzieć, kiedy zakończy się wojna z terroryzmem w Iraku. źródło: KWSJP: Rok bez złudzeń, Dziennik Polski, 2004-01-02
	Dojechaliśmy do plebanii. Jak było do przewidzenia, zastaliśmy tam tylko księżą gospodynię. źródło: KWSJP: Stanisław Rembek: Ballada o wzgardliwym wisielcu, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewidzę	przewidzimy
2 os.	przewidzisz	przewidzicie
3 os.	przewidzi	przewidzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałem +(e)m przewidział	przewidziałam +(e)m przewidziała	przewidziałom +(e)m przewidziało	przewidzieliśmy +(e)śmy przewidzieli	przewidziałyśmy +(e)śmy przewidziały
2 os.	przewidziałeś +(e)ś przewidział	przewidziałaś +(e)ś przewidziała	przewidziałoś +(e)ś przewidziało	przewidzieliście +(e)ście przewidzieli	przewidziałyście +(e)ście przewidziały
3 os.	przewidział	przewidziała	przewidziało	przewidzieli	przewidziały

bezosobnik: przewidziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewidźmy
2 os.	przewidź	przewidźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałbym bym przewidział	przewidziałabym bym przewidziała	przewidziałobym bym przewidziało	przewidzielibyśmy byśmy przewidzieli	przewidziałybyśmy byśmy przewidziały
2 os.	przewidziałbyś byś przewidział	przewidziałabyś byś przewidziała	przewidziałobyś byś przewidziało	przewidzielibyście byście przewidzieli	przewidziałybyście byście przewidziały
3 os.	przewidziałby by przewidział	przewidziałaby by przewidziała	przewidziałoby by przewidziało	przewidzieliby by przewidzieli	przewidziałyby by przewidziały

bezosobnik: przewidziano by

bezokolicznik: przewidzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewidziawszy

gerundium: przewidzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewidzenie	przewidzenia
D.	przewidzenia	przewidzeń
C.	przewidzeniu	przewidzeniom
B.	przewidzenie	przewidzenia
N.	przewidzeniem	przewidzeniami
Ms.	przewidzeniu	przewidzeniach
W.	przewidzenie	przewidzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewidziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewidziany	przewidziany	przewidziany	przewidziane	przewidziana
D.	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianej
C.	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianej
B.	przewidzianego	przewidzianego	przewidziany	przewidziane	przewidzianą
N.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianą
Ms.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewidziani	przewidziani	przewidziane	przewidziane
D.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych
C.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym
B.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidziane
N.	przewidzianymi	przewidzianymi	przewidzianymi	przewidzianymi
Ms.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych

odpowiednik aspektowy: przewidywać

Składnia

Rz_osobowy	+	przewidzieć	+	CO
Rz_osobowy	+	przewidzieć	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. o ustawie

Definicja

ustalić lub założyć coś z góry

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

rząd, ustawodawca przewidział; kodeks, plan, program, projekt, regulamin, scenariusz przewidział; ustawa przewidziała; organizatorzy, programiści przewidzieli; zasady przewidziały
ustawowo przewidzieć
przewidziany czas, termin, tryb; przewidziana kara, możliwość; przewidziane przedawnienie, sankcje, środki
przewidziany w budżecie, w kodeksie, w regulaminie

Cytaty

	Fizjologowie francuscy uważają, że w ciągu 8-godzinnego dnia pracy należy przewidzieć półtoragodzinny odpoczynek. źródło: KWSJP: Jerzy Sulej: Higiena pracy w sztabach wojskowych, Przegląd Wojsk Lądowych, 1962, nr 4
	Olkiewicz [...] miał wszystko przewidziane, jak wytrawny szachista kolejne ruchy w grze. źródło: KWSJP: Jerzy Jesionowski: Nad urwiskiem, 1987
	W przyszłorocznym budżecie naszego kraju nie przewidziano finansowania metod wspomaganego rozrodu. źródło: KWSJP: Marzena Sygut-Nowak; Sławomir Ostapczuk: Cenny potomek, Wprost, 1999, nr 21
	Każdy, kto nie zastosuje się do tej uchwały, musi liczyć się z konsekwencjami prawnymi przewidzianymi w owym dokumencie. źródło: NKJP: mir: Plakaty na drzewach, Gazeta Krakowska, 2001-08-25
	W ustawie przewidziano, iż na potrzeby restrukturyzacji kolej wyemituje obligacje. źródło: KWSJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.07.2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewidzę	przewidzimy
2 os.	przewidzisz	przewidzicie
3 os.	przewidzi	przewidzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałem +(e)m przewidział	przewidziałam +(e)m przewidziała	przewidziałom +(e)m przewidziało	przewidzieliśmy +(e)śmy przewidzieli	przewidziałyśmy +(e)śmy przewidziały
2 os.	przewidziałeś +(e)ś przewidział	przewidziałaś +(e)ś przewidziała	przewidziałoś +(e)ś przewidziało	przewidzieliście +(e)ście przewidzieli	przewidziałyście +(e)ście przewidziały
3 os.	przewidział	przewidziała	przewidziało	przewidzieli	przewidziały

bezosobnik: przewidziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewidźmy
2 os.	przewidź	przewidźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałbym bym przewidział	przewidziałabym bym przewidziała	przewidziałobym bym przewidziało	przewidzielibyśmy byśmy przewidzieli	przewidziałybyśmy byśmy przewidziały
2 os.	przewidziałbyś byś przewidział	przewidziałabyś byś przewidziała	przewidziałobyś byś przewidziało	przewidzielibyście byście przewidzieli	przewidziałybyście byście przewidziały
3 os.	przewidziałby by przewidział	przewidziałaby by przewidziała	przewidziałoby by przewidziało	przewidzieliby by przewidzieli	przewidziałyby by przewidziały

bezosobnik: przewidziano by

bezokolicznik: przewidzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewidziawszy

gerundium: przewidzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewidzenie	przewidzenia
D.	przewidzenia	przewidzeń
C.	przewidzeniu	przewidzeniom
B.	przewidzenie	przewidzenia
N.	przewidzeniem	przewidzeniami
Ms.	przewidzeniu	przewidzeniach
W.	przewidzenie	przewidzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: przewidziany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przewidziany	przewidziany	przewidziany	przewidziane	przewidziana
D.	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianego	przewidzianej
C.	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianemu	przewidzianej
B.	przewidzianego	przewidzianego	przewidziany	przewidziane	przewidzianą
N.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianą
Ms.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przewidziani	przewidziani	przewidziane	przewidziane
D.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych
C.	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym	przewidzianym
B.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidziane
N.	przewidzianymi	przewidzianymi	przewidzianymi	przewidzianymi
Ms.	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych	przewidzianych

odpowiednik aspektowy: przewidywać

Składnia

	+	przewidzieć	+	CO
	+	przewidzieć	+	że ZDANIE

3. o niewidomym

Definicja

daw.

uzyskać zdolność widzenia, której się wcześniej nie miało albo ją utraciło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przejrzeć

Cytaty

Mieszko, syn Ziemomysła, był niewidomy jako poganin, lecz gdy w siódmym roku przyjął chrzest, uzyskał wzrok [...]. Ów więc Mieszko będąc niewidomym przez siedem lat, po chrzcie w cudowny sposób przewidział [...]

źródło: Frank Kmietowicz: Bogiem sławiena, 1979 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przewidzę	przewidzimy
2 os.	przewidzisz	przewidzicie
3 os.	przewidzi	przewidzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałem +(e)m przewidział	przewidziałam +(e)m przewidziała	przewidziałom +(e)m przewidziało	przewidzieliśmy +(e)śmy przewidzieli	przewidziałyśmy +(e)śmy przewidziały
2 os.	przewidziałeś +(e)ś przewidział	przewidziałaś +(e)ś przewidziała	przewidziałoś +(e)ś przewidziało	przewidzieliście +(e)ście przewidzieli	przewidziałyście +(e)ście przewidziały
3 os.	przewidział	przewidziała	przewidziało	przewidzieli	przewidziały

bezosobnik: przewidziano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przewidźmy
2 os.	przewidź	przewidźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przewidziałbym bym przewidział	przewidziałabym bym przewidziała	przewidziałobym bym przewidziało	przewidzielibyśmy byśmy przewidzieli	przewidziałybyśmy byśmy przewidziały
2 os.	przewidziałbyś byś przewidział	przewidziałabyś byś przewidziała	przewidziałobyś byś przewidziało	przewidzielibyście byście przewidzieli	przewidziałybyście byście przewidziały
3 os.	przewidziałby by przewidział	przewidziałaby by przewidziała	przewidziałoby by przewidziało	przewidzieliby by przewidzieli	przewidziałyby by przewidziały

bezosobnik: przewidziano by

bezokolicznik: przewidzieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przewidziawszy

gerundium: przewidzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przewidzenie	przewidzenia
D.	przewidzenia	przewidzeń
C.	przewidzeniu	przewidzeniom
B.	przewidzenie	przewidzenia
N.	przewidzeniem	przewidzeniami
Ms.	przewidzeniu	przewidzeniach
W.	przewidzenie	przewidzenia

Data ostatniej modyfikacji: 08.08.2020