Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
rozejrzę się |
rozejrzymy się |
|||
| 2 os. |
rozejrzysz się |
rozejrzycie się |
|||
| 3 os. |
rozejrzy się |
rozejrzą się |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozejrzałem się +(e)m się rozejrzał |
rozejrzałam się +(e)m się rozejrzała |
rozejrzałom się +(e)m się rozejrzało |
rozejrzeliśmy się +(e)śmy się rozejrzeli |
rozejrzałyśmy się +(e)śmy się rozejrzały |
| 2 os. |
rozejrzałeś się +(e)ś się rozejrzał |
rozejrzałaś się +(e)ś się rozejrzała |
rozejrzałoś się +(e)ś się rozejrzało |
rozejrzeliście się +(e)ście się rozejrzeli |
rozejrzałyście się +(e)ście się rozejrzały |
| 3 os. |
rozejrzał się |
rozejrzała się |
rozejrzało się |
rozejrzeli się |
rozejrzały się |
bezosobnik: rozejrzano się
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
rozejrzyjmy się |
|
| 2 os. |
rozejrzyj się |
rozejrzyjcie się |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
rozejrzałbym się bym się rozejrzał |
rozejrzałabym się bym się rozejrzała |
rozejrzałobym się bym się rozejrzało |
rozejrzelibyśmy się byśmy się rozejrzeli |
rozejrzałybyśmy się byśmy się rozejrzały |
| 2 os. |
rozejrzałbyś się byś się rozejrzał |
rozejrzałabyś się byś się rozejrzała |
rozejrzałobyś się byś się rozejrzało |
rozejrzelibyście się byście się rozejrzeli |
rozejrzałybyście się byście się rozejrzały |
| 3 os. |
rozejrzałby się by się rozejrzał |
rozejrzałaby się by się rozejrzała |
rozejrzałoby się by się rozejrzało |
rozejrzeliby się by się rozejrzeli |
rozejrzałyby się by się rozejrzały |
bezosobnik: rozejrzano by się
bezokolicznik: rozejrzeć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozejrzawszy się
gerundium: rozejrzenie się
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | rozejrzenie się |
rozejrzenia się |
| D. | rozejrzenia się |
rozejrzeń się |
| C. | rozejrzeniu się |
rozejrzeniom się |
| B. | rozejrzenie się |
rozejrzenia się |
| N. | rozejrzeniem się |
rozejrzeniami się |
| Ms. | rozejrzeniu się |
rozejrzeniach się |
| W. | rozejrzenie się |
rozejrzenia się |
odpowiednik aspektowy: rozglądać się
Pochodzenie
ogsł. *orzъzьrěti, *orzъzьr’ǫ
Zob. dojrzeć (we mgle), spojrzeć
1. po pokoju
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | popatrzeć |
Połączenia
- rozejrzeć się po twarzach, po zebranych; po gabinecie, po izbie, po kuchni, po mieszkaniu, po okolicy, po placu, po pokoju, po pomieszczeniu, po sali, po wnętrzu
- rozejrzeć się dookoła, naokoło, wokoło; bacznie, bezradnie, ciekawie, dyskretnie, nerwowo, niepewnie, niespokojnie, odruchowo, ostrożnie, uważnie
- wejść i rozejrzeć się, wstać i rozejrzeć się
Cytaty
|
Tarnina i szarozielone gładkie pnie młodych jesionów tworzyły dziki żywopłot. Musiałem przejść parę kroków, by rozejrzeć się po okolicy. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955 |
|
|
Jest prosty sposób, by z tłumu wyłowić osobę, która jest tobą zainteresowana [...]. Wystarczy, że zaczniesz wnikliwie obserwować swój zegarek, a potem nagle rozejrzysz się po zebranych. źródło: NKJP: Władca marionetek, CKM, 1999, nr 5 |
|
|
Frenzlowi zdjęto kaptur z głowy. Zaczerpnął głęboko tchu i rozejrzał się dokoła. Był w półokrągłym pomieszczeniu. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005 |
|
|
Krzysztof zachichotał nerwowo i rozejrzał się, czy pasażerowie nie przyglądają mu się podejrzliwie. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |
|
|
Weszła po schodach do obszernego holu. Strażnik spojrzał na nią czujnie. Rozejrzała się, szukając Filipa, ale jeszcze go nie było. źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d’amore, 2004 |
Składnia
| Rzżywotny | + | rozejrzeć się | + |
po KIM/CZYM
|
| Rzżywotny | + | rozejrzeć się | + |
GDZIE
|
| Rzżywotny | + | rozejrzeć się | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
2. za pracą
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | obejrzeć się, oglądnąć się | |
| hiperonimy: | poszukać |
Połączenia
- rozejrzeć się za nowym pracodawcą, za nowymi pracownikami; za inną posadą, za mieszkaniem, za pracą, za taksówką
Cytaty
|
Postanowiłem rozejrzeć się za wodą, bo ze sobą nie miałem nic - ani wody, ani jedzenia. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004 |
|
|
Na przystanku nie było żywego ducha. Ewa spojrzała na rozkład autobusów i niezdecydowanie rozejrzała się za taksówką. źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004 |
|
|
Od złożenia gotowego projektu do wydania zezwolenia na budowę musi upłynąć przynajmniej miesiąc. W tym czasie trzeba rozejrzeć się za kierownikiem budowy. źródło: NKJP: Nowy styl budowania, Dziennik Polski, 2002-01-16 |
|
|
Zdaję sobie sprawę, że jeśli teraz nie rozejrzę się za pracą, po skończeniu studiów może być za późno. źródło: NKJP: Co student ma pod łóżkiem?, Dziennik Polski, 2000-06-24 |
Składnia
| Rzosobowy | + | rozejrzeć się | + |
za KIM/CZYM
|
3. w sytuacji
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- rozejrzeć się w interesach, w możliwościach, w jakiejś ofercie, w sytuacji; w poszukiwaniu tematów
- postanowić rozejrzeć się
Cytaty
|
Poczuł przypływ energii i postanowił, że choć od jutra dopiero ma przejąć współudział w śledztwie, nic nie stoi na przeszkodzie, by już dziś rozejrzeć się w sprawie. źródło: NKJP: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan: Stawka większa niż życie, 1967 |
|
|
Dobrze jest móc i umieć przekwalifikować się w krytycznym momencie. [...] Czytaj lektury, rozejrzyj się w ofercie kursów i ani się spostrzeżesz, jak podniosą się twoje kwalifikacje. źródło: NKJP: cosmokariera, Cosmopolitan, 2000, nr 4 |
|
|
Był to okres, w którym giełda niestety spadała, a więc [...] postanowiliśmy rozejrzeć się, czy nie znajdzie się [...] inwestor, który poza pieniędzmi coś wniesie do spółki. źródło: NKJP: Stenogram z 34. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 25 kwietnia 2003 r. |
|
|
Zajrzał do komórki, na strych, do spichlerza, potem poleciał do stodoły na siano. Wszędzie pusto. Wrócił do izby, by dokładnie rozejrzeć się, co się stało. źródło: NKJP: Włodzimierz Pawluczuk: Judasz, 2004 |
Składnia
| Rzosobowy | + | rozejrzeć się | + |
|
| Rzosobowy | + | rozejrzeć się | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|