UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pośmiertny

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od wyrażenia przyimkowego po śmierci ; zob. śmierć

1. stan

Definicja

występujący na skutek śmierci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

pośmiertne zmiany; stan pośmiertny

Cytaty

Modelowa konstrukcja łączy funkcje dwóch urządzeń: służy do ekspozycji trumny i pozwala przechować nieboszczyka w odpowiedniej dla stanu pośmiertnego temperaturze.

źródło: NKJP: Jan Płaskoń: Na warsztacie, Polityka, 2001-01-13

Porównawcze studia dzisiejszych sinic wykazały, że takie zaciemnienia powstają w wyniku pośmiertnego skupiania się cytoplazmy pośrodku komórki.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi : wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

2. portret

Definicja

wykonany po śmierci i odzwierciedlający wygląd ciała zmarłego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

pośmiertny portret; pośmiertne zdjęcie

Cytaty

Pośmiertny portret zdobi też trumnę najbardziej znanego z Opalińskich – Krzysztofa (1609–1655), wojewody poznańskiego.

źródło: NKJP: Włodzimierz Łęcki: Wielkopolska : przewodnik, 1997

Na pośmiertnych zdjęciach zakonnika widać, że rany na rękach i nogach zabliźniły się zupełnie.

źródło: NKJP: Święty na trzecie tysiąclecie, Dziennik Polski, 2002-02-02

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

3. medal

Definicja

dotyczący kogoś lub przyznany komuś po jego śmierci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

pośmiertny medal; awans, tryumf, tytuł; hołd, kult; pośmiertna kara, nagroda, rehabilitacja, sława; pośmiertne odznaczenie; wspomnienie

Cytaty

[...] jeśli polegniecie w akcji - pośmiertne odznaczenie Orderem Tajnego Stopnia, pełne honory, salut, płyta ku czci, z wciągnięciem pochwalnym do akt... Będzie!

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1983

Kiedy w lutym 1990 na niewielkiej uroczystości w Nowym Jorku uczczono pamięć Kisa przyznaniem mu pośmiertnej nagrody imienia Schulza, trudno było oprzeć się wrażeniu, że w tym wypadku nagroda jest wyjątkowo stosowna.

źródło: NKJP: Stanisław Barańczak: Poezja i duch uogólnienia, 1996

Wiele lat później Gauguin - świadom już rosnącej pośmiertnej sławy dawnego przyjaciela - przypisywał sobie wręcz chwalebną rolę, która jakoby stała się jego udziałem w Arles.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: 8 i pół tygodnia, Polityka, 2002-02-23

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

4. album

Definicja

przygotowany lub opublikowany po śmierci autora

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Połączenia

pośmiertny album, tom; pośmiertna publikacja, wystawa; pośmiertne wydanie

Cytaty

Obraz niedawno dołączył do kolekcji w Domu Jana Matejki [...]. Raz tylko był pokazany, na pośmiertnej wystawie artysty w Sukiennicach.

źródło: NKJP: Kopernik pokazuje język, Dziennik Polski, 2002-08-12

[...] u schyłku siódmej dekady XVII wieku, ujrzały światło dzienne „Myśli” Pascala. Było to wydanie pośmiertne, niekompletne i wielce niedoskonałe.

źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009

Dust To Gold. Pośmiertny album zmarłego przed trzema laty pakistańskiego wokalisty, który cieszył się równą sławą w świecie islamu, jak i wśród muzyków Zachodu.

źródło: NKJP: Muzyka, Cosmopolitan, 2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

5. los

Definicja

związany z wiarą w to, czego człowiek może doświadczyć po śmierci

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

pośmiertny los; pośmiertna egzystencja; pośmiertne męki; życie pośmiertne

Cytaty

Ta idea - że nasze pośmiertne losy zależą od tego, jak żyliśmy wśród ludzi - pojawia się stosunkowo późno.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Świat i zaświaty, Polityka, 2001-04-14

Magunów nie wpuszczają do nieba. Różnej rangi duchowni powtarzali to dostatecznie często i z dostatecznie dużym przekonaniem, by traktować to z równą powagą, jak ich wyjaśnienia na temat pośmiertnego życia wysoko w górze.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Pogrzeb czarownicy, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

6. zasiłek

Definicja

przyznawany lub otrzymywany w formie pieniężnej po śmierci osoby z najbliższej rodziny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse ubezpieczenia

Połączenia

zasiłek pośmiertny; odprawa, zapomoga pośmiertna
pośmiertny i pogrzebowy

Cytaty

Dodatkowo ustawa gwarantowała [...] wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, pomoc medyczną dla nauczycieli i ich rodzin, zwrot poniesionych kosztów w przypadku przeniesienia służbowego, pośmiertną zapomogę dla rodziny [...]

źródło: NKJP: Grzegorz Michalski: Działalność stowarzyszenia chrześcijańsko-narodowego nauczycielstwa szkół powszechnych 1921-1939, 2002

Odprawa pośmiertna przysługuje najbliższym krewnym: małżonkowi, dzieciom na utrzymaniu.

źródło: NKJP: Natalia Skipietrow: Prawa pracownika, Gazeta Wyborcza, 1993-01-09

Czy stan państwa jest rzeczywiście tak zły, że trzeba sięgać po oszczędności na ludzkim nieszczęściu? Proponuje się bowiem ograniczenia zwolnień od podatków z tytułu odpraw pośmiertnych i zasiłków pośmiertnych [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 15.09.2000

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna
D.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertnej
C.	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnemu	pośmiertnej
B.	pośmiertnego	pośmiertnego	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertną
N.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertną
Ms.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnej
W.	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertny	pośmiertne	pośmiertna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne
D.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
C.	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym	pośmiertnym
B.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertne
N.	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi	pośmiertnymi
Ms.	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych	pośmiertnych
W.	pośmiertni	pośmiertni	pośmiertne	pośmiertne

Frazeologizmy

maska pośmiertna
stężenie pośmiertne

Data ostatniej modyfikacji: 13.04.2018