UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nieśmiertelny

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	nieśmiertelny	nieśmiertelny	nieśmiertelny	nieśmiertelne	nieśmiertelna
D.	nieśmiertelnego	nieśmiertelnego	nieśmiertelnego	nieśmiertelnego	nieśmiertelnej
C.	nieśmiertelnemu	nieśmiertelnemu	nieśmiertelnemu	nieśmiertelnemu	nieśmiertelnej
B.	nieśmiertelnego	nieśmiertelnego	nieśmiertelny	nieśmiertelne	nieśmiertelną
N.	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelną
Ms.	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnej
W.	nieśmiertelny	nieśmiertelny	nieśmiertelny	nieśmiertelne	nieśmiertelna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	nieśmiertelni	nieśmiertelni	nieśmiertelne	nieśmiertelne
D.	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych
C.	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym	nieśmiertelnym
B.	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelne
N.	nieśmiertelnymi	nieśmiertelnymi	nieśmiertelnymi	nieśmiertelnymi
Ms.	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych	nieśmiertelnych
W.	nieśmiertelni	nieśmiertelni	nieśmiertelne	nieśmiertelne

Pochodzenie

Zob. śmierć

1. Bóg

Definicja

taki, który nigdy nie umrze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Relacje znaczeniowe

	sprzeczne:	śmiertelny
	hiperonimy:	wieczny

Połączenia

nieśmiertelny Bóg; duch; pierwiastek; nieśmiertelna istota; cząstka; dusza nieśmiertelna
nieśmiertelny i niewidzialny; święty i nieśmiertelny; wieczny i nieśmiertelny

Cytaty

	[...] przed surowym prawem książęcym można było ujść za granicę, ale do ocalenia nieśmiertelnej duszy przed wiecznym potępieniem i mękami piekielnymi niezbędne było uzyskanie odpuszczenia i odpokutowanie popełnionego grzechu źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007
	Zważ, że nie tylko rozumni ludzie uznają zdrowy pożytek umierania, ale i ogromna większość nieśmiertelnych bogów czuła potrzebę przejścia przez tę próbę. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981
	Człowiek jest istotą złożoną ze śmiertelnego, zniszczalnego, materialnego ciała i niezniszczalnego, nieśmiertelnego pierwiastka duchowego. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Rzeczy ostateczne człowieka i świata: eschatologia Zaratusztrianizmu, 2005
	W czwartej już części popularnej gry z gatunku survival horror (celem jest tu przetrwanie, a za przeciwników mamy istoty nieśmiertelne bądź nadprzyrodzone) wcielamy się w postać tajnego agenta [...]. źródło: NKJP: Krzysztof Cieślik: Na ratunek córce prezydenta, Polityka, 2007-08-04

2. dzieło

Definicja

taki, który żyje w ludzkiej pamięci i ma nieprzemijającą wartość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wiekopomny

Połączenia

nieśmiertelny przebój, utwór; nieśmiertelna muzyka; chwała, sława; nieśmiertelne dzieło; piękno

Cytaty

Podróże były w epoce Młodej Polski niejako rytualnym obowiązkiem każdego artysty i pisarza, który winien był koniecznie pielgrzymować na południe do Włoch jako krainy wiecznego i nieśmiertelnego piękna oraz do Mekki wszystkich pięknoduchów – Paryża.

źródło: NKJP: Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska, 1994

Tuż przed finiszem teatralnego maratonu w Nowym Sączu, Teatr Adekwatny [...] przypomniał nieśmiertelne dzieło Sofoklesa - „Antygonę”. Wystawiano ją przez tysiąclecia na różne sposoby, ale najistotniejsze pozostaje zawsze sedno dramatu [...].

źródło: NKJP: Greckie chóry i krasnoludki, Dziennik Polski, 2000-10-27

W najpiękniejszej bitwie w historii świata legł, pokonany zdradą, bohaterski król i wszyscy, którzy razem z nim bronili pozycji. W tym samym czasie, gdy Leonidas zdobywał nieśmiertelną sławę, okręty toczyły nierozstrzygniętą bitwę nieopodal przylądka Artemizjon.

źródło: NKJP: Jan Długosz: Ambicja ukarana, Polityka, 2006-07-22

Składnia

Rz nieżywotny	+	nieśmiertelny	+
szyk: neutralny

3. temat

Definicja

taki, który trwa albo stale się powtarza i nie podlega zmianom

Noty o użyciu

Często używane z odcieniem ironii.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

nieśmiertelny cytat, plan, pomysł, przykład, temat, zamysł; nieśmiertelna fraza, idea, koncepcja, kwestia, myśl; nieśmiertelne pytanie

Cytaty

[...] już mając 16 lat napisał w wypracowaniu na nieśmiertelny temat „Kim chciałbyś być w życiu”, że chciałby sam coś stworzyć i chciałby, by jego „praca służyła ogółowi”.

źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Koncern Bertelsmanna, Gazeta Wyborcza, 1996-07-01

Oczywiście nie zabrakło haseł, w tym autentycznego, pochodzącego z pewnej stodoły: „Koń polski bierze przykład z konia radzieckiego”. Padło również osławione, nieśmiertelne pytanie: „Pomożecie?”.

źródło: NKJP: (JEC): W rytmie PRL, Dziennik Polski, 2001-02-26

Ubrane były na tych przyjęciach, wpuszczanych zresztą w koszty firmy, tak biednie i bez gustu, że musiały się rumienić: nieśmiertelne białe bluzki z haftem richelieu na kołnierzyku i spódnice za kolano, pod którymi widać było tanie rajstopy z bazarku.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Składnia

Rz nieżywotny	+	nieśmiertelny	+
szyk: neutralny

Data ostatniej modyfikacji: 20.05.2017