UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

trumna

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trumna	trumny
D.	trumny	trumien

C.	trumnie	trumnom
B.	trumnę	trumny
N.	trumną	trumnami
Ms.	trumnie	trumnach
W.	trumno	trumny

Pochodzenie

śr.-w.-niem. truhe 'skrzynia, paka; trumna'

Najbliższy wcześniejszym polskim zapisom typu: trona / truna jest niem. dial. trūne. Postać trumna < trunna jest rezultatem odpodobnienia grupy spłółgłoskowej nn > mn.

1. z ciałem zmarłego

Definicja

skrzynia nakrywana wiekiem, do której wkłada się ciało zmarłego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:

trumnisko

Połączenia

biała, czarna; cynkowa, dębowa, drewniana, kryształowa, metalowa, ołowiana, sosnowa, srebrna, szklana; chłopska, królewska, monarsza, papieska; otwarta, zamknięta; prosta; pusta trumna
trumna Piłsudskiego; generała, króla, męża, ojca, papieża, prezydenta, wieszcza; zmarłego
trumna na katafalku
wieko, zamknięcie; kształt trumny; producent trumien
trumna spoczęła, stała gdzieś
dźwigać, nieść, przenieść, przewieźć, przywieźć, wieźć, wnieść/wnosić, wynieść/wynosić; wykonać, zbić, złożyć; spuścić/spuszczać; otworzyć/otwierać, zamknąć/zamykać; kupić; umieścić, ustawić, wystawić gdzieś; udekorować, ustroić, zdobić; pokropić, poświęcić trumnę; produkować, robić trumny
włożyć do trumny
stać przed trumną; iść za trumną
leżeć, znajdować się w trumnie

Cytaty

Najpierw nam powiedzieli, że zmarł, potem, że się zgubił, a na koniec przywieźli szczelnie zamkniętą trumnę. Skąd mamy wiedzieć, kto był w środku?

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Korytarz, 2006

Ocalały z rzezi proboszcz Janowa Poleskiego ks. Jan Zaleski złożył skrwawione ciało jezuity w kościele parafialnym w drewnianej trumnie.

źródło: NKJP: Jerzy Besala: Patron od spraw niebezpiecznych, Polityka, 2007-05-26

Uliczką od Zawodzia sunął pogrzeb. Kołysząc się, ludzie szli za trumnami i ciągnęli smutną pieśń niezgodnym i rozbitym na wietrze zawodzeniem.

źródło: NKJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1986

2. samolot

Definicja

pot.

środek lokomocji, którym podróżowanie grozi katastrofą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

jeżdżąca, latająca, pływająca trumna
latać w trumnie

Cytaty

[...] zamieniał fałszywe pieniądze na stare wraki, które musiały pójść na dno przy pierwszej sposobności. Felek zacierał ręce, pewien, że w następnej kolejce tej gry za swoje pływające trumny zdoła wreszcie wydrzeć światu prawdziwe pieniądze.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998

Stan techniczny polskich fiatów na ogół przedstawia się tragicznie [...]. Spory udział w mnożeniu jeżdżących trumien mają mechanicy amatorzy.

źródło: NKJP: Piotr Żbikowski: Śmierć kołem się toczy, Gazeta Wyborcza, 1992-06-24

[...] syn Stalina - lotnik - poskarżył się ojcu, że muszą latać w trumnach. Stalin zaś kazał natychmiast aresztować gen. Nowikowa - odpowiedzialnego za produkcje lotniczą [...].

źródło: Internet

Składnia

trumna

JAKA

Frazeologizmy

ciszej nad tą trumną
gwóźdź do trumny
ktoś kładzie się do grobu
ktoś kładzie się do trumny
ktoś położył się do grobu
ktoś położył się do trumny

Data ostatniej modyfikacji: 20.09.2024