UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żałoba

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *žaloba 'narzekanie, żalenie się; skarga'

Od: od psł. *žalь (zob. żal ) z przyrostkiem *-oba.

1. po czyjejś śmierci

Definicja

smutek po śmierci bliskiej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

smutek

Połączenia

ciężka, głęboka, prawdziwa, wielka żałoba
żałoba po matce, po ojcu, po papieżu
nastrój; kolor, znak; powód żałoby
żałoba zapanowała gdzieś; przystoi komuś; panuje, trwa gdzieś; oznacza coś
przeżywać żałobę

Cytaty

Ludzie byli smutni, odwołano też imprezy rozrywkowe. W telewizji przez cały czas wyświetlano filmy o Papieżu. Nastrój żałoby odczuwało się jeszcze bardziej na południu kraju, gdzie jest więcej katolików.

źródło: NKJP: A. Kwiatkowski: Światełka w oknach, łzy na twarzach, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-05

Często czujemy się winni, że to my żyjemy, a odszedł ktoś inny. Poczucie winy w wypadku śmierci bliskich osób bywa szczególnie intensywne u przeżywających żałobę dzieci.

źródło: NKJP: Dobrosława Jedynak: Wszystko ma swój czas, Nakielski Czas, 2006-10-25

Trzeba przyznać, że hermańskie wdowy jako jedyne nie straciły głowy po tym, co się stało. Twarde i zaprawione w żałobach, zamiast plotkować, zajęły się Musiałką i jej córką. Przygotowały je na pogrzeb jak należy [...].

źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Hermańce, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żałoba	żałoby
D.	żałoby	żałób

C.	żałobie	żałobom
B.	żałobę	żałoby
N.	żałobą	żałobami
Ms.	żałobie	żałobach
W.	żałobo	żałoby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

żałoba

(po KIM)

2. czas

Definicja

określony czas po czyjejś śmierci, w którym unika się życia towarzyskiego i wesołych rozrywek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

roczna, trzydniowa żałoba
czas, dzień, okres, rok, tydzień; znak żałoby
mieć, ogłosić/ogłaszać żałobę

Cytaty

Starosta powiatu tatrzańskiego ogłosił czas żałoby po ofiarach tragicznej lawiny pod Rysami. Z tego powodu Związek Podhalan odwołał wszystkie imprezy kulturalne i rozrywkowe, które miały się odbyć w najbliższych dniach.

źródło: NKJP: (KOV), Odwołane imprezy, Dziennik Polski, 2003-02-01

W szkole mamy półroczną żałobę, nie ma zabaw, dyskotek.

źródło: NKJP: Katarzyna Lubiniecka: Proces 14-letnich zabójczyń z Wrocławia, Gazeta Wyborcza, 1997-05-15

[...] cnotliwa Frau Gebauer puściła się w tany, zapominając o swej żałobie.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żałoba	żałoby
D.	żałoby	żałób

C.	żałobie	żałobom
B.	żałobę	żałoby
N.	żałobą	żałobami
Ms.	żałobie	żałobach
W.	żałobo	żałoby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

żałoba

(po KIM)

3. czarne ubranie

Definicja

czarne ubranie lub czarny element stroju noszone przez pewien czas po śmierci bliskiej osoby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

kolor żałoby
nosić żałobę
chodzić w żałobie

Cytaty

Męża nigdy nie wyrzuciła z pamięci. Aż do śmierci chodziła w żałobie, tylko na rodzinne śluby wkładała suknie perłowej barwy.

źródło: NKJP: Hrabianka nie dla cesarza, Dziennik Polski, 2003-11-07

Andrew Jackson był ubrany skromnie, najskromniej ze wszystkich dotychczasowych prezydentów. Na czarno. Nosił jeszcze żałobę po śmierci żony, którą niespełna trzy miesiące wcześniej stracił.

źródło: NKJP: Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żałoba	żałoby
D.	żałoby	żałób

C.	żałobie	żałobom
B.	żałobę	żałoby
N.	żałobą	żałobami
Ms.	żałobie	żałobach
W.	żałobo	żałoby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

żałoba

(po KIM)

4. po stracie czegoś

Definicja

smutek i przygnębienie po stracie czegoś bardzo ważnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

zapanowała żałoba

Cytaty

Po bardzo nieznacznym zwycięstwie wyborczym socjalisty Lagosa, w mediach i biznesie zapanowały prawdziwa żałoba i przygnębienie.

źródło: NKJP: Daniel Passent: Choroba dyplomatyczna, 2002

W duńskich gazetach i radiu żałoba. Komentatorzy oceniają, że Duńczycy nie grali źle, ale mistrz Polski był lepszy.

źródło: NKJP: Jarosław Bińczyk, Komentarze duńskiej prasy, Gazeta Wyborcza, 1996-08-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żałoba	żałoby
D.	żałoby	żałób

C.	żałobie	żałobom
B.	żałobę	żałoby
N.	żałobą	żałobami
Ms.	żałobie	żałobach
W.	żałobo	żałoby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

żałoba

(po CZYM)

Frazeologizmy

ktoś okrył się żałobą
ktoś okrywa się żałobą
żałoba narodowa
żałoba za paznokciami

Data ostatniej modyfikacji: 21.10.2022