UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nieboszczyk

Chronologizacja

1436, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	nieboszczyk	nieboszczycy	ndepr
M.	nieboszczyk	nieboszczyki	depr
D.	nieboszczyka	nieboszczyków
C.	nieboszczykowi	nieboszczykom
B.	nieboszczyka	nieboszczyków
N.	nieboszczykiem	nieboszczykami
Ms.	nieboszczyku	nieboszczykach
W.	nieboszczyku	nieboszczycy	ndepr
W.	nieboszczyku	nieboszczyki	depr

Pochodzenie

Derywat od st.pol. niebożec 'nieboszczyk', kontynuującego psł. *nebožьcь 'biedak, nieszczęśnik' (który pochodzi od przymiotnika *nebogъ 'nie mający żadnego majątku, własności, szczęścia, biedny, nieszczęsny'), z przyrostkiem -ik (< *-ikъ); współczesna pisownia nieboszczyk (zamiast *niebożczyk) wskutek zatraty poczucia związku wyrazu z niebogi (Bor).

1. człowiek

Definicja

książk.

zmarły człowiek

Noty o użyciu

Często używane razem z rzeczownikiem odnoszącym się do nieżyjącego mężczyzny.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:

umarlak, umrzyk

Połączenia

brat, dziad, mąż, ojciec nieboszczyk
ciało, dusza, nogi, twarz; krewni, rodzina; buty, ubranie nieboszczyka
nieboszczyk leży
położyć, ułożyć; opłakiwać; udawać nieboszczyka

Cytaty

	Na pobliskim cmentarzu, wyrosłym wokół ruin opuszczonego kościoła, pełno Indian. Mężczyźni kopią świeży grób. [...] Pośrodku, w drewnianej trumnie, leży nieboszczyk. źródło: NKJP: Agnieszka Zakrzewicz: Cocacoatl, Polityka, 2002-06-15
	[...] rozwodziła się nad karygodną bezczynnością policji i administracji domu, a przecież obie te instytucje w formie podatków i komornego słono opłaca ze swej renty po mężu nieboszczyku. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Dłonie umarłego złożone niczym do modlitwy, oplatał kilkakroć długi drewniany różaniec, zakończony sporych rozmiarów mosiężnym krzyżykiem [...] twarz nieboszczyka przykryta była kawałkiem czarnego materiału. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006
	[...] nocą na cmentarz trzeba iść samemu, nieboszczyki wyczuwają większą liczbę ludzi, zupełnie jak zwierzęta, i wtedy cała zabawa na nic. źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1987

2. coś

Definicja

żart.

używane jako określenie czegoś (wyrażonego rzeczownikiem rodzaju męskiego), co już nie istnieje

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Dopóki jednak żył jeszcze nieboszczyk Związek Radziecki, jego propagandyści (ale też tamtejsi niezależni artyści) próbowali jakoś przedstawić i przemyśleć Czarnobyl.

źródło: Andrzej Łomanowski: Czarnobyl: znikający punkt, Plus Minus, 2014 -03-02 (rp.pl/plusminus)

Składnia

nieboszczyk

Frazeologizmy

polityczny nieboszczyk

Data ostatniej modyfikacji: 20.02.2024